φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΤΑ τελευταία χρόνια μελετώ τον Ιπποκράτη, το ιπποκρατικό corpus, μιας και τα κείμενα που έχουν συμπεριληφθεί σε αυτό δεν είναι όλα του Ιπποκράτη αλλά είτε γιατρών που είναι σύγχρονοί του και μαθητών του (η σχολή της Κω) είτε της σχολής της Κνίδου, μιας πόλης που βρισκόταν στα απέναντι της Κω ιωνικά μικρασιατικά παράλια. Μελετώ τον Ιπποκράτη και ψάχνω να βρω αφενός τις ρίζες της δυτικής επιστημονικής σκέψης και αφετέρου συνταγές με βότανα και άλλα φάρμακα της αρχαίας ελληνικής ιατρικής. Το σύγγραμμα Περί ιερής νούσου είναι το πρώτο επιστημονικό σύγγραμμα του δυτικού πολιτισμού με αντικείμενο την επιληψία· πρόκειται για την πρώτη και αρχαιότερη μελέτη για τον εγκέφαλο – ένα από τα προσεχή πρωινά θα το αφιερώσουμε σε αυτό το εξαιρετικό κείμενο. Όσο για φάρμακα από βότανα και άλλες ουσίες και για θεραπευτικές πρακτικές αυτά που βρήκα είναι πάρα πολλά και θα τα εκθέσω στο μέλλον. Πολλά από αυτά προκαλούν αμηχανία, ακόμα και μειδιάματα, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να απορριφθούν χωρίς σκέψη. Μία από τις πιο συνηθισμένες θεραπευτικές πρακτικές που συστήνει ο Ιπποκράτης είναι το περπάτημα – μιλάμε για πολλά χιλιόμετρα και σκέφτομαι ν΄ αρχίσω με αυτήν ένα πρωινό.
ΤΟ Περί παθών σύγγραμμα είναι ένα εγχειρίδιο λαϊκής ιατρικής, ίσως και το πρώτο – δεν απευθύνεται (μόνο) σε γιατρούς αλλά στο ευρύτερο κοινό. Διακρίνουμε δύο μέρη: στο πρώτο περιγράφονται ασθένειες του κεφαλιού, του στήθους, πυρετοί, ασθένειες του πεπτικού συστήματος και άλλα· στο δεύτερο ο συντάκτης του κειμένου μιλάει για τα φάρμακα, την εξέταση του ασθενούς, τη διάγνωση, τη δίαιτα των ασθενών και τις ιδιότητες των τροφών. Τις τροφές τις διακρίνει σε ελαφριές και βαριές. Οι ελαφριές τροφές είναι αυτές που είναι μαλακές από τη φύση τους και χωνεύονται εύκολα – ζωμοί, σούπες, χυλός.
ΣΕ όλες τις ασθένειες, διαβάζουμε στην παράγραφο 40 (Ροφήματα δέ εν τησι νούσοισιν απάσησι), πρέπει να δίνεται ζωμός, σούπα, ή από ξεφλουδισμένο κριθάρι (πτισάνη) ή από κεχρί (κέγχρος) ή από αλεύρι (άλητον) ή από χοντροαλεσμένο σιτάρι (χόνδρος). Σε αυτούς που παίρνουν κάποιο φάρμακο καθαρτικό μετά την κάθαρση και έχουν πυρετό ο συντάκτης συστήνει (παρ. 41) να δίνεται χυλός ή από φακές (φακός – τις έτρωγαν στις κηδείες) ή από κεχρί ή ξεφλουδισμένο κριθάρι. (Χυλός σημαίνει άλλοτε ζωμός κι άλλοτε αυτό που λέμε εμείς σήμερα (παχύρρευστο) χυλό – εδώ εννοείται μάλλον το δεύτερο, μιας και για τον ζωμό, για τη σούπα στην παράγραφο 40 χρησιμοποιείται ο όρος ρόφημα). Στο χυλό από φακές πρέπει να ρίξεις αλάτι, μέλι, κύμινο, λάδι, χλωρό φλισκούνι και λίγο ξύδι.
ΕΑΝ αυτός που παίρνει καθαρτικό φάρμακο, συνεχίζει η παράγραφος 41, και δεν έχει πυρετό, θα πρέπει να του δώσεις σούπα (δεν μας λέει από τι) μέσα στην οποία θα τρίψεις σιταρένιο ψωμί, κριθαρένιο ψωμί και θα προσθέσεις ένα κομμάτι βρασμένο κρέας ή από αρνάκι γάλακτος, όσο το δυνατόν πιο μικρό, νεογέννητο, ή από πουλερικό ή από κουταβάκι που θηλάζει, σκυλάκι γάλακτος, ή παντζάρι ή κολοκύθι ή βλίτα. Αφού φάνε τη σούπα τους, οι ασθενείς πρέπει να πίνουν παλιό, νερωμένο, μυρωδάτο λευκό κρασί.
[Ζυμώνω και συνεχίζω]
ΟΤΑΝ κοιλίην υγραίνειν από σιτίων ασθενέοντος εθέλης, όταν θέλεις να υγράνεις το στομάχι του ασθενούς με τροφές, διαβάζουμε στην παρ. 43, να του δίνεις κριθαρένιο ψωμί και για φαγητό ή θαλασσινά βρασμένα σε ζωμό, σούπα από διάφορα υλικά ή βραστό κρέας (κρεατόσουπα) από νεογέννητο αρνάκι ή από ελάφι ή από κουταβάκι που θηλάζει, σκυλάκι γάλακτος ή από πουλερικά και παντζάρι μέσα στην κρεατόσουπα ή κολοκύθι ή βλίτα ή λάπατα. Από χορταρικά να τρώει σέλινο και άνηθο και βασιλικό· και να πίνει παλιό, νερωμένο, γλυκό (με μέλι) λευκό κρασί.
ΟΤΑΝ θέλεις να τον δυναμώσεις μετά την ασθένεια να του δίνεις, συνεχίζει η παρ. 43, ό,τι δίνεις και σε εκείνον που θέλεις να υγράνεις το στομάχι του αλλά να του δίνεις κρέατα πιο δυναμωτικά, όχι κρέατα από ζώα που θηλάζουν (αντί των γαλαθηνών)· και αντί για σκυλίσιο (αντί των κυνείων) να του δίνεις κρέας από πουλερικά ή και λαγό. Δεν θα του δίνεις κρέας από σκυλί μεγάλο αλλά πουλερικά και λαγό – αυτό σημαίνει ότι σε άλλες περιπτώσεις μπορείς να τρως σκυλίσιο κρέας.
ΤΟ κρέας των ζώων που θηλάζουν, φίλες και φίλοι, είναι μαλακό και ευκολοχώνευτο και αυτός είναι ο λόγος που συστήνεται ως φάρμακο σε ασθενείς που παίρνουν καθαρτικό ή χρειάζονται υγρά. Εάν όμως βρίσκονται σε ανάρρωση, τότε είναι καλύτερα να μην τρώνε κρέας ζώων που θηλάζουν αλλά να προτιμώνται το κρέας πουλερικών (όχι κατ΄ ανάγκη κοτόπουλο) και λαγού, όχι όμως σκύλου – το κρέας του σκύλου είναι σκληρό και βαρύ. Όταν είσαι όμως υγιής μπορείς να το τρως.
Αυτά για σήμερα, φίλες και φίλοι. Αύριο πάλι.
Ι γαβ you!
Σχολιάστε ελεύθερα!