φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Ο φίλος μου ο Γ. είναι ο πιο παλιός μου φίλος – κράτησε πολλές φορές στην αγκαλιά του, όταν ήταν βρέφος, την 34χρονη σήμερα κόρη μου. Μεγαλώσαμε μαζί στην Πεντέλη, τρία χρόνια μικρότερος. Οι πατεράδες μας νταμαρτζήδες. Δουλέψαμε μαζί στην οικοδομή, αυτός μάστορας, εγώ βοηθός. Αηδιασμένος από τη δουλείά και το μεροκάματο, έφυγε από την Αθήνα και ζει τώρα στο τόπο καταγωγής των γονιών του – στη Σαντορίνη, όπου προσπαθεί να αποφύγει όσο μπορεί το μεροκάματο. Για ένα μικρό χρονικό διάστημα μπάρκαρε, μάνα θα πάω στα καράβια, και γύρισε όλο τον κόσμο. Θα σας μεταφέρω δύο περιστατικά που με αφηγήθηκε.
ΣΤΗΝ Ταϊλάνδη, δεκαετία του ΄80, δεν πρόλαβε να δέσει το καράβι κι έρχεται μια μέρα ένας πατέρας με την δωδεκάχρονη κόρη του και του λέει: πάρτην σε παρακαλώ, κράτησέ την όσο θα μείνετε εδώ, θα σου κάνει δουλειές (και όχι μόνο), δεν μπορώ να τη φροντίσω. Τη κράτησε ένα μήνα, δεν την πείραξε, κάνανε καλή παρέα. Στην Ινδία, δεν πρόλαβαν να δέσουν κι έρχονται Ινδοί άνεργοι εργάτες και τους λένε ικετεύοντας: τη δουλειά που έχετε να κάνετε (ματσακόνι, καθάρισμα παλιών χρωμάτων και σκουριών και ξαναβάψιμο), θα την κάνουμε εμείς, το μόνο που θέλουμε είναι ένα κουτί ΟΜΟ (σκόνη απορρυπαντικού). Οχτώ ώρες δουλειά για ένα ΟΜΟ – μη με πιστεύετε, δεν πειράζει. Είναι δίλημμα και δελέαρ: τί ωραία να δουλεύει άλλος κι εσύ να παίρνεις το μεροκάματο! Ο Γ. δέχτηκε, όπως όλοι άλλωστε, μόνο που δεν τους έδινε ένα ΟΜΟ αλλά πολύ περισσότερα.
Ο φίλος μου ο Λ. είναι μηχανικός υπολογιστών και ζει στην Αθήνα. Τον γνώρισα στη γύρα, ζήσαμε και δουλέψαμε μαζί – περιπλανώμενοι εργάτες γης, μεταξύ των ετών 1985-7. Εγώ επέστρεψα στην Αθήνα, ο Λ. την έκανε για Γερμανία. Δούλεψε ένα χρόνο σε εργοστάσιο (σωληνουργία), αηδίασε με το εργοστάσιο και σπούδασε. Βρήκε δουλείά σε μια πολύ μεγάλη εταιρεία που τον έστελνε σε όλο τον κόσμο. Δούλεψε και στη Νιγηρία, όταν η κόκακόλα έστηνε εκεί το εργοστάσιό της. Θα γνωρίζετε ότι η ανεργία στη Νιγηρία μπορεί να ξεπερνάει και το 70%, οι παραγκουπόλεις της αχανείς. Οι άνθρωποι πεθαίνουν στους δρόμους, βλέπεις τους νεκρούς, μου αφηγείται ο Λ., στους δρόμους, δεν φαίνονται από τις μύγες. Μη με πιστεύετε, δεν πειράζει. Οι άνθρωποι απλά υπάρχουν, δεν κάνουν τίποτα – και όλοι με ένα κινητό στο χέρι. Αν δεν ξέρετε γιατί, πολύ ευχαρίστως να σας το πω: το κινητό είναι ένα πολύ αποτελεσματικό μέσο για να επικοινωνήσουν με άλλους και άλλες και να βρουν κάτι να φάνε, να δουλέψουν καμιά ώρα ή καμιά μέρα, να κάνουν καμιά μπίζνα, καταλαβαίνετε τώρα.
ΟΤΑΝ, φίλες και φίλοι, γνωρίζεις, εμένα εννοώ, και εσείς θα το γνωρίζετε, ότι τα τρία τέταρτα του παγκόσμιου πληθυσμού (6 δισ. από τα 8 – το 75%) ζουν με κάτω από δύο εβρά τη μέρα, όταν λιμοκτονούν, όταν γνωρίζεις ότι όλοι αυτοί οι πληθυσμοί έχουν χαρακτηριστεί ως περιττοί και πλεονάζοντες, άχρηστοι και ως παραγωγοί και ως καταναλωτές, όταν γνωρίζεις ότι έχει αποφασιστεί αυτοί οι πληθυσμοί να εξοντωθούν, ήδη εξοντώνονται, και διαβάζεις ότι το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι ανόητοι, απολίτιστοι και φιλοτομαριστές καταναλωτές, τότε, φίλες και φίλοι, αντιμετωπίζεις με δέος ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα – με αυτό το πρόβλημα ασχολούμαστε και θα ασχολούμαστε μέχρι να το εξαντλήσουμε. Το πρόβλημα γίνεται εντονότερο όταν διαβάζεις την ανησυχία του συντάκτη της παραπάνω πρότασης ότι το 1 τρις εβρά που θα κόψει η ΕΚΤ θα φτάσει στα χέρια αυτών των βάρβαρων καταναλωτών, οι οποίοι θα καταναλώσουν ανοήτως, απολιτίστως και φιλοτομαριστικώς και έτσι θα κατασπαταλήσουν φυσικούς πόρους και θα καταστρέψουν το οικοσύστημα. Επιτέλους, έχει δοθεί η απάντηση στο ερώτημα ποιοι ευθύνονται για την κατασπατάληση των φυσικών πόρων και την καταστροφή του οικοσυστήματος. Θα τα αντιμετωπίσουμε όλα αυτά, φίλες και φίλοι. Δεν θα κωλώσουμε, δεν θα υποχωρήσουμε, δεν θα σκύψουμε το κεφάλι μπροστά σε τίποτα! Θα φέρουμε στο προσκήνιο για άλλη μια φορά μια ακόμα έκφραση και εκδήλωση του ποιμενικού τρόπου σκέψης.
ΟΤΑΝ διατυπώνουμε μια πρόταση, όταν εκφράζουμε μια σκέψη, και μάλιστα δημόσια, η πράξη μας αυτή έχει κάποιες συνέπειες. Ρητές και άρρητες. Διότι κάθε πρόταση έχει μια σημασία, έχει όμως και κάποιες παρασημάνσεις, παραδηλώσεις – σημασίες, σκέψεις και συναισθήματα που δεν εκφέρονται λεκτικά αλλά υπονοούνται μέσω κάποιων συγκεκριμένων λέξεων που μεταχειριζόμαστε. Αν πω ότι είχα κάποια λεφτουδάκια και αγόρασα ένα οικοπεδάκι, τότε δεν θα καταλάβετε μόνο ότι εγώ αγόρασα απλά ένα οικόπεδο αλλά ότι αποταμίευα για μεγάλο χρονικό διάστημα κάποια χρήματα και με αυτά αγόρασα ένα μικρό οικόπεδο σε μια μάλλον όχι ακριβή περιοχή. Αυτή είναι η παραδήλωση της παραπάνω πρότασης. Θα αποπειραθούμε λοιπόν και να εντοπίσουμε τις ρητά εκφρασμένες και τις άρρητα υπονοούμενες σημασίες της πρότασης του τίτλου του σημειώματος αλλά και να καταγράψουμε τις λογικές συνέπειές της. Θα διατυπώσουμε δηλαδή κάποια ερωτήματα που εγείρει η εξεταζόμενη πρόταση.
ΕΙΝΑΙ αληθής ή ψευδής η πρόταση ότι το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι ανόητοι, απολίτιστοι και φιλοτομαριστές καταναλωτές; Πώς μπορούμε να κρίνουμε εάν είναι αληθής ή ψευδής; Εάν είναι ψευδής, ποιες είναι οι συνέπειες για τον συντάκτη; Πρόκειται για άγνοια ή συνειδητή παραποίηση της κοινωνικής πραγματικότητας; Εάν είναι συνειδητή παραποίηση, ποιος να είναι άραγε ο σκοπός της; Είναι συνειδητός σκοπός ή ασύνειδος; Μήπως υποσυνείδητος;
ΕΑΝ είναι αληθής, το υπόλοιπο 30% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι νοήμονες, πολιτισμένοι και γεμάτοι με αυταπάρνηση καταναλωτές; Μήπως το υπόλοιπο 30% δεν είναι καταναλωτές; Γιατί το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού να είναι νοήμονες, πολιτισμένοι και έμπλεοι αλληλεγγύης και η πλειονότητα να είναι ανόητοι, απολίτιστοι και φιλοτομαριστές; Ποιος είναι ο νοήμων και ποιος ο ανόητος, ο πολιτισμένος και ο απολίτιστος, ο αλληλέγγυος και ο φιλοτομαριστής; Με ποιο κριτήριο και ποιος θα το κρίνει αυτό; Ο συντάκτης του κειμένου ανήκει στην κατηγορία των ανοήτων ή των νοημόνων καταναλωτών; Εάν το υπόλοιπο 30% του παγκόσμιου πληθυσμού δεν είναι καταναλωτές, εγείρεται το εξής ερώτημα: είναι δυνατόν να υπάρχουν άνθρωποι που δεν είναι καταναλωτές; Εάν το υπόλοιπο 30% είναι νοήμονες καταναλωτές, τότε όλοι είμαστε καταναλωτές – άλλοι νοήμονες κι άλλοι ανόητοι. Είναι δυνατόν να υπάρξει ζωή χωρίς κατανάλωση; Τι εννοούμε όταν λέμε κατανάλωση;
ΕΑΝ το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι ανόητοι, απολίτιστοι και φιλοτομαριστές καταναλωτές, μήπως είναι αυτοί που ευθύνονται για την κατασπατάληση των φυσικών πόρων και την καταστροφή του οικοσυστήματος; Ποια στάση και γιατί πρέπει να κρατήσουν οι νοήμονες, πολιτισμένοι και αλληλέγγυοι απέναντί τους; Να προσπαθήσουμε να τους πείσουμε να πάψουν να είναι ανόητοι, απολίτιστοι και φιλοτομαριστές; Πώς θα το κάνουμε αυτό; Είναι δυνατόν η ανοησία τους, απαιδευσιά τους και ο φιλοτομαρισμός τους να θέσουν σε κίνδυνο την ύπαρξη της ίδιας της ζωής πάνω στον πλανήτη; Εάν αυτός ο κίνδυνος είναι υπαρκτός, εάν αυτοί φέρουν την ευθύνη, τι πρέπει να πράξουμε εμείς οι νοήμονες, εάν δεν πείθονται με τα επιχειρήματά μας, εάν δεν τους αγγίζουν οι απαξιωτικοί χαρακτηρισμοί μας; Θα τους αφήσουμε να κατασπαταλούν τους φυσικούς πόρους και να καταστρέφουν τα οικοσυστήματα, θα τους επιτρέψουμε να καταστρέψουν τη φύση και τη ζωή; Πώς θα τους σταματήσουμε; Η εξόντωσή τους είναι ή δεν είναι μια επιθυμητή, μια αποτελεσματική λύση;
ΘΑ συνεχίσω αύριο το πρωί. Πατατοσαλάτα σήμερα, οι τελευταίες μας πατάτες.
Σχολιάστε ελεύθερα!