ποιος είναι ο Geisterfahrer (οδηγός φάντασμα) ;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ είμαι βέβαιος αλλά νομίζω ότι τον Geisterfahrer θα τον συναντήσουμε μόνο στη Γερμανία, και δη στη δυτική. Όταν ζούσα στη Γερμανία, φίλος Έλληνας, μουσικομπουζουκτσής που ζει στο Μόναχο, μου διηγήθηκε την εμπειρία του: Οδηγούσε βράδυ σε αυτοκινητόδρομο ( Autobahn), στη λωρίδα της μεγάλης ταχύτητας, στη λωρίδα του Κυρίου, θα εξηγήσω τι εννοώ,  όταν ακριβώς απέναντί  του, μακριά, είδε κάποια φώτα τα οποία ολοένα και πλησίαζαν. Κάποια στιγμή, έντρομος αντιλήφθηκε ότι τα φώτα αυτά είναι κάποιο αυτοκίνητο και μπήκε στη μεσαία λωρίδα, στη λωρίδα όπου οδηγούν οι μικρομεσαίοι –  κι αυτό θα το εξηγήσω. Μετά από λίγο, το αυτοκίνητοι πέρασε από κοντά του,  με ταχύτητα πολύ πάνω από 200 χιλιόμετρα την ώρα. Εάν δεν άλλαζε λωρίδα, δεν θα ζούσε τώρα.

ΑΥΤΟΣ ο οδηγός που κινείται σε αντίθετη πορεία και αναγκάζει τον οδηγό να παραμερίσει, εάν δεν θέλει να πεθάνει, λέγεται Geisterfahrer. Geister είναι το φάντασμα, Fahrer ο οδηγός. Υπάρχει άραγε πιθανότητα να παραμερίσει ο οδηγός φάντασμα;  Όχι, κατηγορηματικά. Υπάρχουν περιπτώσεις που δεν παραμέρισε κανένας με αποτέλεσμα και οι δύο, από την ταχεία μετακίνηση στον άπλετο οδικό χώρο να περιοριστούν είτε σε ένα λάκκο 2Χ1Χ1 μέτρα ή να γίνουν μισό κιλό στάχτη. Γιατί το κάνει αυτό ο Geisterfahrer;  Ποιος είναι ο σκοπός του;  Γιατί είναι τόσο αποφασισμένος να μην παραμερίσει, δήλα δη να υποχωρήσει;  Ποιες απαντήσεις θα διατύπωνε σε αυτά τα ερωτήματα ένας μαρξιστής;  

ΣΤΑ ερωτήματα αυτά, φίλες και φίλοι, δεν μπορούμε να δώσουμε μια απάντηση με εργαλείο τη μαρξιστική σκέψη. Δεν είναι ελλιπής, είναι ανεπαρκής, είναι παντελώς άχρηστη. Στα ερωτήματα αυτά μπορούμε να απαντήσουμε μόνο με εργαλείο τη θεωρία της Κυριαρχίας, η οποία προφανώς είναι αναρχικής προέλευσης. Σε μερικά ζητήματα η μαρξιστική σκέψη είναι απαραίτητη αλλά ελλιπής και πρέπει να εμπλουτιστεί. Λόγου χάριν, μελετώ την Ιλιάδα από μαρξιστικής έποψης αλλά δεν αρκεί· ένας συνδυασμός μαρξιστικής σκέψης και αφηγηματολογίας και θεωρίας της Κυριαρχίας παράγει πολλές και γόνιμες σκέψεις και γνώσεις. Στην περίπτωση ερμηνείας της συμπεριφοράς του Geisterfahrer η αναρχική θεωρία της Κυριαρχίας πρέπει να εμπλουτιστεί με τη σημειολογία·  και με τη γλωσσολογία (ιστορική), την ψυχανάλυση –  και τη θεολογία του αυτοκινήτου. 

FAHRER είναι ο οδηγός, της ιππήλατης άμαξας αρχικά, του αυτοκινήτου σήμερα· από την ίδια ρίζα προέρχεται και η λέξη Fürher. O φίρερ είναι ο οδηγός που οδηγεί το στράτευμα στην κατάκτηση, ο Χίτλερ. Η Μέρκελ δεν είναι φίρερ, είναι Kanzler, καγκελάριος. Εάν εικάσετε ότι έχει κάποια σχέση με το κάγκελο, δεν θα πέσετε έξω. Η λέξη Kanzler  προέρχεται από το ύστερο λατινικό cancellarius, που είναι ο θυρωρός ενός χώρου με ψηλό φράχτη, από κορμούς βελανιδιάς. Προφανώς αυτός ο περίφρακτος χώρος είναι ένα οχυρωμένο φρούριο όπου καταφεύγει η κοινότητα σε περίπτωση πολέμου ή μια κοινότητα οχυρωμένη με ψηλό φράκτη. Ο φράχτης αυτός στα λατινικά λέγεται cancelli, ουδέτερο, πληθυντικός, υποκοριστικό του αρχαϊκού και άχρηστου cancer. O cancellarius είναι ο θυρωρός, αυτός που ελέγχει την κίνηση (την είσοδο και την έξοδο) στην πύλη του χωριού-οχυρού. Επειδή στον Μεσαίωνα κατέγραφε ποιος μπαίνει και ποιος βγαίνει και για ποιο λόγο από τη πύλη των τειχών των πόλεων, η λέξη απέκτησε τη σημασία του γραμματέα (Kanzler). Μιας όμως και η κατάκτηση γίνεται άλλοτε με τα όπλα κι άλλοτε με το χρήμα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Kanzler είναι ένας Führer που κατακτά με μέσο το χρήμα, ένας φίρερ του χρήματος.

ΑΣ απαντήσουμε τώρα στα ερωτήματα που διατυπώσαμε. Τι κάνει ο οδηγός φάντασμα;  Διατάζει μέσω της ταχύτητας. Ποια είναι η διαταγή; Να ποια είναι: παραμέρισε! Παραμέρισε να περάσω! Εάν δεν παραμερίσεις, θα πεθάνεις. Θα πεθάνω  κι εγώ βέβαια, αλλά θα πεθάνεις κι εσύ. Πιο πολύ με ενδιαφέρει να πεθάνεις εσύ, παρά εγώ. Εάν εικάσουμε ότι η πηγή έμπνευσης του οδηγού φάντασμα είναι ο καμικάζι, δεν θα σφάλουμε. Η ερμηνεία μας όμως δεν θα είναι πλήρης, εάν μπορεί μια ερμηνεία να είναι παντελώς πλήρης. Κι αυτό διότι ο Geisterfahrer απαντάται μόνο, εάν δεν κάνω λάθος, στη Γερμανία. Εάν συγκρίνουμε τον ήρωα (πολεμιστή ποιμένα, τον πρώτο δυτικό Κύριο)  με τον οδηγό φάντασμα, θα παρατηρήσουμε ότι μοιάζουν σαν δυο σταγόνες νερό. Βέβαια, δυο σταγόνες νερό δεν είναι ποτέ όμοιες, μας φαίνονται όμως και μάλλον είναι –  οι διαφορές τους είναι ανεπαίσθητες με το μάτι.

ΟΔΗΓΩΝΤΑΣ στην αντίθετη κατεύθυνση ο οδηγός φάντασμα δεν αποδέχεται ένας πολύ βασικό κανόνα του κώδικα οδικής κυκλοφορίας. Θεωρεί ότι αυτός ο κανόνας περιορίζει και την ελευθερία του και την επιθυμία του και δυσανασχετεί, δυσφορεί, όπως δυσφορεί και ο έμπορος (οι αγορές!) σε όλες του τις μορφές (καπιταλιστής, λόγου χάριν) όταν η κοινότητα επιβάλλει όρια στην ελευθερία του και την επιθυμία του. Γνωρίζουμε ότι ο έμπορος προέρχεται από τον πολεμιστή, από τον ποιμένα ήρωα, ότι είναι μεταμφιεσμένος πολεμιστής: κρύβει τα όπλα για να πάρει το χρήμα και με αυτό να αρπάξει και να κατακτήσει. Με αυτή την έννοια, ο οδηγός φάντασμα είναι παρά-νομος, όπως άλλωστε είναι ο ήρωας και κάθε μορφή Κυρίου που προέρχεται από αυτόν. Ο νόμος ο δικός του είναι η απόλυτη ελευθερία στην κίνησή του –  κάθε περιορισμός βιώνεται ως απειλή, ως κίνδυνος.

ΓΙΑΤΙ, φίλες και φίλοι, ο οδηγός φάντασμα διατάζει τον οδηγό να παραμερίσει;  Τον διατάζει να παραμερίσει για να κινείται παντελώς ελεύθερα. Κάθε διαταγή όμως εγκαθιδρύει μια σχέση Κυριαρχίας, επιβάλλει την κυριαρχική σχέση. Γνωρίζουμε ότι όποιος παραμερίζει περιέρχεται στην κατάσταση του Υποτελούς, του ηττημένου ενώ όποιος επιβάλλει τον παραμερισμό είναι ο νικητής. Ο ήρωας οδηγός φάντασμα λατρεύει τη νίκη, ζει για τη νίκη, θέλει μόνο να νικά. Τη λέξη ήττα δεν θέλει ούτε να την ακούει. Ο σκοπός λοιπόν του Geisterfahrer είναι η επιβολή της Κυριαρχίας, της κυριαρχικής σχέσης.

ΑΠΟ τη στιγμή που ο Geisterfarher απεχθάνεται την ήττα και δεν μπορεί να διανοηθεί ότι θα ηττηθεί, είναι τόσο αποφασισμένος να μην υποχωρήσει που προτιμά να πεθάνει παρά να μην μπορέσει να επιβάλει την κυριαρχική σχέση. Οδηγώντας αντίθετα ο Geisterfahrer κάνει όλους τους οδηγούς που κινούνται στην λωρίδα ταχείας κυκλοφορίας αντιπάλους. Θα κινηθεί μόνο σε αυτήν την λωρίδα διότι αυτή η λωρίδα είναι ο χώρος κίνησης του Κυρίου ή όλων αυτών που μιμούνται ή θεωρούν εαυτόν ως Κύριο. Διότι γνωρίζουμε (Θεολογία του αυτοκινήτου)  ότι η δομή του οδικού χώρου αντανακλά τη δομή της ταξικής καπιταλιστικής κοινωνίας. Κάθε τάξη έχει τον δικό της οδικό χώρο, τα δικά της αυτοκίνητα, την ιδιαίτερη ταχύτητα με την οποία πρέπει να κινείται. Όσο πιο ισχυρός είσαι, τόσο πιο γρήγορα πρέπει να κινείσαι. Η Ιλιάδα μας λέει ότι ο γρήγορος (ο ωκύς, ο πόδας ωκύς, ο ποδώκης, ο ταχύς –  όροι της Ιλιάδας όλοι αυτοί)  τους φτάνει όλους και τους σκοτώνει, νικά δηλαδή,  κι αν είναι άοπλος από όλους ξεφεύγει όλους και επιβιώνει, αποφεύγοντας τον θάνατο, άρα την ήττα. Δεν νικά, δεν ηττάται όμως. Κι αφού δεν ηττάται, θα νικήσει.

ΚΙΝΟΥΜΕΝΟΣ στη γρήγορη λωρίδα, ο Geisterfahrer προβάλλει την αξίωση της απόλυτης ισχύος, της απόλυτης νίκης –  είναι ο απόλυτος Κύριος όχι απλά του οδικού χώρου αλλά της λωρίδας ταχείας κυκλοφορίας, κατά συνέπεια όλου του οδικού χώρου. Ο οδηγός φάντασμα γνωρίζει ότι ο αντίπαλος οδηγός θα υποχωρήσει διότι είναι αυτός που επιβάλλει τους όρους του παιχνιδιού, είναι αυτός που εγκαθίδρυσε την αντιπαλότητα, τον ανταγωνισμό. Τι θα κάνει όμως ο οδηγός φάντασμα εάν ο αντίπαλος οδηγός δεν παραμερίσει, δεν υποχωρήσει. Στο σημείο αυτό θα μου επιτρέψετε να σας αφηγηθώ ένα περιστατικό που είδα με τα ίδια μου τα όμορφα τα μάτια, στην Κρήτη, στις Αρχάνες. Περίμενα σε μια διασταύρωση όταν έφτασαν ταυτόχρονα δυο αυτοκίνητα, αγροτικά. Σταματούν και αντί να δώσουν προτεραιότητα στον άλλον, να διευθετήσουν με κάποιο τρόπο το ζήτημα, με κάποιο νεύμα, με τα φώτα του αυτοκινήτου, ξέρετε τώρα, πατάνε το γκάζι και προσπαθεί ο καθένας να περάσει πρώτος και τρακάρουν! Μα την Παναγία!  Δεν θα το ξεχάσω μέχρι να πεθάνω αυτό που είδα! Σοκαρίστηκα! Πήρα πολλή δουλειά για το σπίτι, έκανα πολυετείς έρευνες!

ΘΕΛΩ να πω ότι ενδέχεται ο Geisterfahrer να πέσει σε κάποιον πολύ ανταγωνιστικό οδηγό, σε κάποιον τρελό, σε κάποιον που να θέλει να πεθάνει και να που του παρουσιάζεται μια πρώτης τάξης ευκαιρία. Η Θεολογία του αυτοκινήτου μας λέει ότι πολλά, πάρα πολλά  θανατηφόρα δυστυχήματα είναι ή φόνοι ή αυτοκτονίες. Σε αυτή την περίπτωση ο Geisterfahrer δεν πρόκειται να παραμερίσει, να ηττηθεί –  είναι αποφασισμένος να πεθάνει, και πράγματι υπάρχουν μαρτυρίες που δεν παραμέρισε και πέθανε –  μαζί του και ο αντίπαλος νομοταγής οδηγός. Τι γίνεται σε αυτήν τη περίπτωση. Έχει ενδιαφέρον –  σε αυτή την περίπτωση ο Geisterfahrer μας δείχνει ποιος είναι ο ήρωας, ποιος είναι ο Κύριος, ποιος είναι ο Κύριος καπιταλιστής.

ΕΙΝΑΙ βέβαιο ότι δεν νικά –  ηττάται όμως;  Δεν ηττάται, διότι ο αντίπαλος οδηγός δεν νικάει. Κανένας δεν νικάει, άρα ηττώνται και οι δύο;  Πώς είναι δυνατόν να μην νικάει και να ηττώνται και οι δύο;  Ο οδηγός φάντασμα δεν επιβάλλει την Κυριαρχία ούτε η Κυριαρχία όμως καταλύεται! Έχουμε μια εξόντωση που δεν επιλύει ένα πρόβλημα αλλά που το εξαλείφει, το εξαφανίσει –  η εξάλειψη όμως του προβλήματος σημαίνει και την εξάλειψη της ζωής, την ανυπαρξία και των δύο πόλων της ενδεχόμενης κυριαρχικής σχέσης. Δικαιολογημένα, πολύ δικαιολογημένα ο νους μας θα πάει στον τρόπο επίλυσης της ανεργίας –  στην εξόντωση των ανέργων, στην εξάλειψη του προβλήματος, όχι στην αντιμετώπιση και επίλυσή του.

Ο ήρωας οδηγός φάντασμα, ο ήρωας Κύρος του δρόμου προτιμά να πεθάνει παρά να νικήσει ο αντίπαλος. Η πρόταση που μόλις έγραψα συμπυκνώνει και τον αρχαίο ελληνικό και τον ρωμαϊκό πολιτισμό: προτιμότερος ο θάνατος από την υποτέλεια, την υποδούλωση, την ήττα. Ή κατακτητής ή νεκρός. Έχω δείξει ότι η στάση αυτή είναι ακραιφνώς ποιμενικής προέλευσης και υπαγορεύτηκε από το ποιμενικό αδιέξοδο: ο μόνος τρόπος να επιβιώσει ο ενδεής ποιμένας πολεμιστής, ο ήρωας, είναι η εκδίωξη ή η εξόντωση του αντιπάλου. Η λογική συνέπεια αυτής της στάσης είναι η εξής. Ας φαντασιώσουμε μια παγκόσμια επανάσταση κατά της καπιταλιστικής Κυριαρχίας –  ο καπιταλιστής Κύριος θα προτιμήσει την εξάλειψη της ζωής πάνω στον πλανήτη παρά να αποδεχτεί την κατάλυση της Κυριαρχίας;

ΝΑΙ, φίλες και φίλοι, αυτό θα προτιμήσει! Η άποψή μου ενισχύεται από την διαπίστωση ότι το ενδεχόμενο της παγκόσμιας επανάστασης είναι απειροελάχιστο –  οπότε ο Κύριος εμφανίζεται ακόμα πιο αποφασισμένος, ακόμα πιο αμείλικτος και ανηλεής. Ο ήρωας Κύριος είναι σαφώς αυτοκαταστροφικός, είναι αυτοκτονικός –  είναι επικίνδυνος, είναι με άλλα λόγια περιττός. Μπορεί να είναι περιττός, βρίσκει όμως έναν τρόπο, βρίσκει ένα άνοιγμα στο οδικό φρούριο (Autobahn) και εμφανίζεται εκεί που δεν πρέπει να εμφανιστεί.

ΤΟ ερώτημα που εγείρεται μετά από όλα αυτά είναι: ο Γερμανός Κύριος καπιταλιστής είναι ένας Geisterfahrer, σκέφτεται και πράττει όπως ένας οδηγός φάντασμα;