‘τα παιδιά της γαλαρίας’ για την ήττα

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Έφτασε στα χέρια μου το τελευταίο διπλό (16-17) τεύχος του περιοδικού τα παιδιά της γαλαρίας  που εκδίδει η ομώνυμη θεωρητική πολιτική ομάδα. Τα παιδιά της γαλαρίας είναι μαρξιστές, και λενινιστές, και θεωρούν ότι, και περιμένουν,  μια μέρα το προλεταριάτο θα πάρει τα όπλα, θα συντρίψει Κεφάλαιο και Κράτος, θα κυβερνήσει, θα κοινωνικοποιήσει τα μέσα παραγωγής, θα υπάρξει σοσιαλισμός και μετά κομμουνισμός .

Τα τελευταία πέντε χρόνια ο Κύριος καπιταλιστές εξαπέλυσε μια πολυμέτωπη επίθεση: κατά των αυτοαπασχολούμενων, των μικροαστικών και μεσοαστικών στρωμάτων, με σκοπό να τους κλείσει τις επιχειρήσεις και τα μαγαζάκια, μέσω της λιτότητας,  για να αυξηθεί η κερδοφορία των μεγάλων καπιταλιστικών επιχειρήσεων· κατά των κρατικών υπαλλήλων, κυρίως με περικοπές στο μισθό, με σκοπό  τη μείωση του κρατικού χρέους αλλά και της μείωσης της φορολογίας του μεγάλου Κεφαλαίου· κατά των  εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, με τη μείωση του μεροκάματου· κατά των συνταξιούχων με περικοπές στις συντάξεις· και κατά των δικαιούχων διαφόρων επιδομάτων (άνεργοι, ανάπηροι, άπορες οικογένειες) που χορηγεί το Κράτος με περικοπές αυτών των επιδομάτων.

Η επίθεση απέβη και αποβαίνει νικηφόρα, οι σκοποί του Κυρίου καπιταλιστή πραγματοποιήθηκαν κι όσοι δεν πραγματοποιήθηκαν θα πραγματοποιηθούν τα επόμενα πέντε, δέκα χρόνια. Από τη σκοπιά των Υποτελών Παραγωγών, βιώνουμε όλοι και όλες τα αποτελέσματα αυτής της επίθεσης: πολλοί και πολλές είναι άνεργοι, ενώ όσοι δουλεύουν, και πληρώνονται πολύ λιγότερο και εργάζονται  πολύ περισσότερο, ιδίως στον λεγόμενο ιδιωτικό τομέα, εκατοντάδες χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις έκλεισαν και θα κλείσουν πολλές ακόμα στα επόμενα πέντε, δέκα χρόνια.

Οι Υποτελείς Παραγωγοί προσπάθησαν να αποκρούσουν την επίθεση αλλά απέτυχαν, ηττήθηκαν. Ελάχιστοι τολμούν να εντοπίσουν τα αίτια αυτής της κομβικής ήττας που μεταβάλλει στον συσχετισμό ισχύος σε βάρος των μισθωτών εργαζομένων. Τα παιδιά της γαλαρίας παραδέχονται ευθαρσώς την ήττα, τολμούν μια εξήγηση και σήμερα θα εξετάσουμε τις απόψεις τους.

Να τι λένε (σελ. 99): ο μακρόσυρτος Δεκέμβρης (2008-2012) έχει ήδη ηττηθεί από ένα συνδυασμό εσωτερικών αιτιών και αστυνομικής καταστολής.  Αφήνουμε προς το παρόν στην άκρη το ζήτημα αστυνομικής καταστολής κι ας αναζητήσουμε τις εσωτερικές αιτίες. Γράφουν (σελ. 80):

Η κύρια αιτία για την αποτυχία των απεργιακών αγώνων έχει να κάνει με το γεγονός ότι είτε μιλάμε για τις γενικές απεργίες της ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ είτε μιλάμε για επιμέρους αγώνες σε επίπεδο κλάδου ή επιχείρησης οι απεργιακές κινητοποιήσεις παρέμειναν είτε απομονωμένες είτε από τον έλεγχο των συνδικάτων. Οι μεν 24ωρες και 48ωρες γενικές απεργίες λειτούργησαν κυρίως ως εκτόνωση και είχαν στις περισσότερες περιπτώσεις περιορισμένη συμμετοχή παρά το γεγονός ότι πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις με πρωτοφανή μαζικότητα εντός των οποίων εκδηλώθηκαν εξεγερσιακές πρακτικές στις οποίες συμμετείχαν σημαντικά κομμάτια των διαδηλωτών. Οι δε αγώνες σε κλαδικό ή επιχειρησιακό επίπεδο έμειναν στις περισσότερες περιπτώσεις απομονωμένοι. Δεν δημιουργήθηκαν αυτόνομες μορφές οργάνωσης των απεργών που θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τη λογική της ανάθεσης, την προσκόλληση στην αστική νομιμότητα και τους κλαδικούς/συντεχνιακούς διαχωρισμούς που αναπαράγουν τα συνδικάτα.

Με απλά και λίγα λόγια: εάν δεν υπήρχε αστυνομική καταστολή ή αν αντιμετωπιζόταν αποτελεσματικά, εάν η συμμετοχή στις απεργίες ήταν μεγαλύτερη, εάν οι απεργίες δεν ήταν απομονωμένες, εάν δεν τις έλεγχαν τα συνδικάτα, εάν οι απεργοί δημιουργούσαν αυτόνομες μορφές οργάνωσης, οι απεργιακοί αγώνες δεν θα αποτύγχαναν, οι απεργοί θα νικούσαν και η επίθεση του Κεφαλαίου θα αποκρούονταν.

Αυτήν την εικόνα έχουν σχηματίσει τα παιδιά της γαλαρίας και δεν είναι οι μόνοι. Κάθε μία από αυτές τις υποθέσεις, που είναι και προϋποθέσεις για την επιτυχία των απεργιακών αγώνων, εγείρει κι ένα ερώτημα· εγείρονται λοιπόν τόσα ερωτήματα όσες και οι υποθέσεις, τα οποία πρέπει να απαντηθούν αλλά τα παιδιά της γαλαρίας είναι απρόθυμα και να τα θέσουν και να απαντήσουν.

Ας αρχίσουμε από το κομβικό ερώτημα: Ποιοι απήργησαν, ποιοι και γιατί δεν απήργησαν;   Το ερώτημα είναι πολύ ασαφές. Θα γίνει σαφές εάν διακρίνουμε τους εργαζόμενους στο Κράτος και στις ιδιωτικές καπιταλιστικές επιχειρήσεις. Θα γίνει πιο σαφές εάν διακρίνουμε τους δεύτερους σε εργαζομένους σε πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες παραγωγικές, μεταποιητικές και εμπορικές επιχειρήσεις και σε εργαζομένους σε μεγάλες εξαγωγικές καπιταλιστικές επιχειρήσεις –  το βιομηχανικό προλεταριάτο. Τώρα μπορούμε να θέσουμε ξανά το ερώτημα. Και να διατυπώσουμε κάποια απάντηση. Ελάχιστοι εργαζόμενοι των μικρών επιχειρήσεων απέργησαν, γιατί; το βιομηχανικό προλεταριάτο αδιαφόρησε παντελώς, γιατί; ένα μικρό μέρος των κρατικών υπαλλήλων απέργησε, γιατί;

Πριν απαντήσουμε ας λάβουμε υπόψη μας ότι οι περισσότεροι εργαζόμενοι, και των τριών αυτών κατηγοριών, είχαν δάνεια, και ότι με την έναρξη της κρίσης η ανεργία άρχισε να επεκτείνεται, ενώ το μεροκάματο των εργαζομένων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις μειώνονταν χρόνο με το χρόνο.

Οι εργαζόμενοι στις μικρές επιχειρήσεις δεν απέργησαν για τρεις λόγους: εάν απεργούσαν, στην καλύτερη περίπτωση,  θα έχαναν το μικρό μεν αλλά πολύτιμο μεροκάματο· στη χειρότερη τη δουλειά τους, γνωρίζοντας ότι μια μονοήμερη ή διήμερη απεργία δεν θα είχε κανένα αποτέλεσμα. Γνώριζαν ότι οι άλλοι δεν θα απεργήσουν, οπότε δεν απέργησαν ούτε οι ίδιοι.

Το βιομηχανικό προλεταριάτο αδιαφόρησε πλήρως: απεργία σημαίνει αυτόματη απόλυση. Ας μη ξεχνάμε ότι από τις τρεις αυτές εργασιακές κατηγορίες, οι εργάτες στα μεγάλα εργοστάσια έχουν υποστεί τις μικρότερες και λιγότερες περικοπές:  η μόνη κατηγορία που συνεχίζει να παίρνει το δώρο των Χριστουγέννων και του Πάσχα. Αυτή τη στιγμή το βιομηχανικό προλεταριάτο είναι η πιο προνομιούχα, σε σύγκριση με τις άλλες δύο, κατηγορία εργαζομένων. Και τείνει να γίνει και το πιο συντηρητικό. Έπινα προχτές τσίπουρο με έναν βιομηχανικό προλετάριο, του ΚΚΕ,  που εργάζεται σε κοντινή, έξω από το Κιλκίς,  μεγάλη εξαγωγική βιομηχανία (Kleemann, παράγει και εξάγει στη Μ.Ανατολή και την Ανατολική Ευρώπη ασανσέρ) και του έλεγα ότι ο μόνος τρόπος να επιλυθεί η ανεργία είναι να μειωθεί ο χρόνος εργασίας:  τέσσερις ώρες θα δουλεύεις εσύ, τέσσερις εγώ. Κι εσύ θα δούλευες λιγότερο κι εγώ δεν θα ήμουν άνεργος. Ξέρετε τι μου είπε;

Μαλάκας είσαι;

Δεν μου μιλούσε ένας προλετάριος, μου μιλούσε όλο το προλεταριάτο.

Οι μόνοι που απέργησαν ήταν ένα πολύ μικρό μέρος των κρατικών υπαλλήλων. Οι οποίοι αφενός είχαν πάρει όλοι δάνεια, άρα δεν είχαν καμιά διάθεση να χάσουν το πολύτιμο μεροκάματο,  και αφετέρου γνώριζαν, και γνωρίζουν, ότι δεν μπορούν να νικήσουν τον εργοδότη τους, το Κράτος.

Οι οποίοι ήταν και οι μισοί διαδηλωτές, οι άλλοι μισοί δεν ήταν απεργοί, ήταν άνεργοι, περιστασιακά εργαζόμενοι, φοιτητές, μαθητές, συνταξιούχοι –  να γιατί η συμμετοχή στις απεργίες ήταν περιορισμένη αλλά οι διαδηλώσεις πολυπληθείς.

Δεν επιτρέπεται να αποφύγουμε τη διατύπωση του παρακάτω ερωτήματος, μαρξιστικά και λενινιστικά σκεπτόμενοι:  ποια από τις τρεις αυτές κατηγορίες εργαζομένων θα μπορούσε με απεργία  να νικήσει μόνη της το Κεφάλαιο και το Κράτος;  Μόνο το βιομηχανικό προλεταριάτο. Αφού αυτό αδιαφόρησε, και είχε λόγους να αδιαφορήσει, εννοώ είχε συμφέρον να αδιαφορήσει, τότε η ήττα ήταν αναμενόμενη.

Την άνοιξη του 2002 μια  μονήμερη γενική απεργία που απήργησαν οι πάντες, θα το θυμάστε, έτρεψε σε άτακτη φυγή Κράτος και Κεφάλαιο και κυβέρνηση: το νομοσχέδιο του Γιαννίτση, που αφορούσε την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης αποσύρθηκε την ίδια τη μέρα της απεργίας. Αλλά τότε η κατάσταση ήταν πολύ διαφορετική:  δεν υπήρχε ανεργία και οι εργαζόμενοι δεν είχαν πάρει δάνεια. Τα δάνεια δεν τα έδωσαν μόνο για να ενισχύσουν τη ζήτηση, άρα και την κερδοφορία, τα έδωσαν και για να αλυσοδέσουν τους εργαζόμενους, κρατικούς και ιδιωτικούς, μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων.

Η βασική αιτία για την ήττα είναι η απροθυμία των εργαζομένων να απεργήσουν λόγω ανάγκης (δάνεια, ένδεια) και φόβου (ανεργία). Όσο θα υπάρχουν αυτά, ο Κύριος θα επελαύνει ακάθεκτος και οι Υποτελείς εργαζόμενοι θα ζαρώνουν από την ανάγκη και τον φόβο. Κι όσοι κατηγορούν τους εργαζόμενους γιατί κάθονται στον καναπέ και δεν βγαίνουν στους δρόμους να διαδηλώσουν και να διαμαρτυρηθούν, αγνοούν ότι οι εργαζόμενοι είναι και σοφοί: με τις διαδηλώσεις και τη διαμαρτυρία στους δρόμους δεν γίνεται απολύτως τίποτα –  ο Κύριος δεν φοβάται πια τα πλήθη γιατί έχει εξασφαλίσει συντριπτική οπλική υπεροχή.

Τα παιδιά της γαλαρίας λένε ακόμα ότι αιτία της ήττας είναι και η κρατική καταστολή. Αυτό δεν μπορώ να το καταλάβω! Βρε παιδιά, τι θα θέλατε, να μοίραζαν τα ΜΑΤ λουλούδια στους διαδηλωτές;  Ή μήπως νομίζετε ότι μπορείτε να νικήσετε τις κατασταλτικές δυνάμεις του Κράτους;  Έχετε τανκς και ελικόπτερα;  Πιστεύετε ότι μπορείτε να τα βρείτε;

Έτσι, φίλες και φίλοι, θα κυλήσουν τα επόμενα χρόνια. Καναπές αντί του δρόμου· ορθολογικοποίηση της φτώχειας· ατομική επίλυση της ανεργίας, με όποιον τρόπο μπορεί ο καθένας· όσο έχω δουλειά, δουλεύω, μετά θα δω τι θα κάνω· ατομικισμός, ανταγωνισμός,  απόγνωση, αυτοκτονίες, κατάθλιψη, εγκληματικότητα. Μια ολιγοήμερη εξέγερση δεν αποκλείεται, μόνο που η κατάσταση μετά θα είναι χειρότερη, αφού η καταστολή της θα είναι ανηλεής και διαρκής.

Είμαι βέβαιος ότι μια μέρα θα αρχίσουμε να σκεφτόμαστε διαφορετικά. Και θα ζήσουμε διαφορετικά.