φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Χτες ζούσα μόνος, ήμουν εργένης, σήμερα ζω με γυναίκα· χτες συμβίωνα με γυναίκα, σήμερα ζω μόνος· χτες ήμουν παιδί, σήμερα είμαι έφηβος· χτες ήμουν ενήλικος, σήμερα είμαι γέρος· προχτές είχα δουλείά, σήμερα είμαι άνεργος· προχτές ήμουν άνεργος, σήμερα βρήκα δουλείά· χτες ζούσα σε πόλη, σήμερα σε χωριό· χτές ζούσα σε χωριό, σήμερα σε πόλη· χτες είχα επιχείρηση δική μου και κονόμαγα χοντρά φράγκα, σήμερα έχω χρεωκοπήσει· χτες ζούσα στην Ελλάδα, σήμερα ζω στη Γερμανία· χτες ήμουν υγιής, σήμερα είμαι άρρωστος· χτες ήμουν άρρωστος, σήμερα είμαι υγιής· χτες δεν είχα καρκίνο, σήμερα έχω· χτες είχα πόδια, σήμερα δεν έχω· χτες περπατούσα στην πόλη αγκαλιά με τη κοπελιά, σήμερα είμαι μέσα, στη φυλάκα· χτες ήμουν μαθητής, σήμερα είμαι φοιτητής· χτες ήμουν φοιτητής, σήμερα δουλεύω· χτες δεν είχα γαμήσει, ήμουν παρθένος, σήμερα έχω τη γεύση του μουνιού στο στόμα μου . .
Ίσως να μην έχουμε κατανοήσει, φίλες και φίλοι, πόσο συχνά αλλάζουμε τρόπο ζωής χωρίς να το θέλουμε. Δεν παραβλέπω το γεγονός ότι ζούμε σε μια καπιταλιστική κοινωνία, που καθορίζει κι έναν γενικό τρόπο ζωής· όμως, είμαστε παιδιά και γινόμαστε έφηβοι, κι αυτό θα γινόταν σε οποιαδήποτε κοινωνία κι αν ζούσαμε. Άλλο να είσαι παιδί, άλλο να είσαι έφηβος – άλλο να είσαι παιδί σε μια κοινωνία τροφοσυλλεκτών, άλλο σε μια καπιταλιστική κοινωνία. Από τη στιγμή που γεννιόμαστε μέχρι που πεθαίνουμε, πόσους τρόπους ζωής αλλάζουμε! Μερικές φορές η αλλαγή είναι εύκολη, άλλες δύσκολη· μερικές φορές τη θέλουμε, άλλοτε όχι, αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε και διαφορετικά.
Τι γίνεται όμως όταν η αλλαγή είναι ξαφνική και ανεπιθύμητη; Χτες ήμουν επιχειρηματίας, σήμερα τρώω τα μαζεμένα, αν υπάρχουν, αύριο θα είμαι άφραγκος, άνεβρος, μπορεί και άστεγος! Όταν η αλλαγή είναι βιολογική, όσες δυσκολίες κι αν υπάρχουν, θα προσαρμοστούμε και θα μας αρέσει – ακόμα και η γεροντική ηλικία έχει τα καλά της. Όταν όμως θέλω ν΄ αλλάξω τρόπο ζωής και δεν μπορώ; Κι όταν πρέπει να αλλάξω τρόπο ζωής και δεν μπορώ; Ή και θέλω και δε θέλω; Πώς αντιμετωπίζεται αυτό το δίλημμα;
Από τη μια, αλλάζουμε πολύ συχνά τρόπο ζωής· από την άλλη, δεν αντιλαμβανόμαστε ότι πρέπει ν΄αλλάξουμε τρόπο ζωής – γιατί δεν το αντιλαμβανόμαστε; Πότε το αντιλαμβανόμαστε; Η ζωή μας αναγκάζει να το αντιληφθούμε – μας αρρωσταίνει, μας προκαλεί πνευματική σύγχυση (θλίψη, με άλλα λόγια, περί αυτού πρόκειται), μας ακινητοποιεί ή στην ομίχλη της παραίτησης και της κατάθλιψης ή στο κρεβάτι του πόνου: μας λέει ο πανίσχυρος εγκέφαλος και το σοφό σώμα μας: δεν σταματάς; θα σε σταματήσω εγώ! Άντε στο κρεβατάκι σου να ξεκουραστείς και να σκεφτείς! Κι αν σκεφτείς και κατανοήσεις τί έγινε, καλώς· εάν όχι, άραξε στο κρεβατάκι σου και πάρε τα φάρμακά σου.
Η ζωή, φίλες και φίλοι, είναι σκληρή, πολύ σκληρή κι εμείς πρέπει, σε σημείο να θέλουμε, να είμαστε πιο σκληροί από αυτήν, για να τη βγάλουμε καθαρή: η άρνηση αποδοχής της πραγματικότητας, όσο σκληρή κι αν είναι, όσο δύσκολη κι αν είναι, δεν είναι καλός σύμβουλος. Μερικές φορές δεν είναι καθόλου εύκολο να αλλάξουμε τρόπο ζωής: έκλεισες την οικογενειακή σου επιχείρηση, όπου ήσουν αφεντικοεργάτης, εργατοαφεντικό, και είναι πολύ δύσκολο να γίνεις σκέτο εργάτης, να εκτελείς διαταγές, εάν μπορέσεις βεβαίως να γίνεις εργάτης, τώρα πια!
Ας παρατηρήσουμε την εξής αντίφαση, μάλλον αναντιστοιχία: ενώ ως βιολογικά όντα αλλάζουμε συχνά τρόπους ζωής και καταστάσεις, ως κοινωνικά όντα δυσκολευόμαστε πολύ. Κάποτε, όταν ο καπιταλισμός επεκτείνονταν, υπήρχε η κοινωνική άνοδος, τώρα όμως έχει παραχωρήσει τη θέση της στην κοινωνική κάθοδο· κάποτε έβρισκες γρήγορα δουλείά, σήμερα όμως όχι – κι αύριο θα είναι πολύ χειρότερα. Κι αν ρωτούσα γιατί δεν μπορούμε να αλλάξουμε τρόπο ζωής, θα έδινα δύο απαντήσεις.
Η πρώτη: δεν μας αφήνει, δεν μας το επιτρέπει ο Κύριος καπιταλιστής, ο οποίος χαίρεται όταν υποφέρουμε και υποφέρει όταν χαιρόμαστε. Όσο περνάνε τα χρόνια, θα του είμαστε όλο και πιο περιττοί, όλο και περισσότεροι θα είναι οι περιττοί και οι άχρηστοι. Η δεύτερη είναι διπλή: δεν μας αφήνει η κοινωνική αδράνεια, η συνήθεια δηλαδή· δεν γνωρίζουμε πως να αλλάξουμε. Αναφέρομαι στη θλιβερή αυτοκρατορία του ατομικισμού και του ανταγωνισμού. Κι ενώ η πρώτη δυσκολία αίρεται με την πολιτική, με τη συλλογική αντιμετώπιση και επίλυση ενός κοινωνικού προβλήματος, η δεύτερη με την ομαδική συμβίωση και συνεργασία, με το πέρασμα στην πράξη.
Όσο περνάνε τα χρόνια θα αντιλαμβανόμαστε ότι η μοναχική του ατόμου, του ζευγαριού και της οικογένειας πορεία οδηγεί στον γκρεμό της αποτυχίας και της ήττας, της ασθένειας και του θανάτου, της κατάθλιψης και της αυτοκτονίας. Ταυτόχρονα όμως βιώνουμε και μια μεταβατική εποχή, την οποία θα ονόμαζα μύηση στον κομμουνισμό. Θα πιω ένα καφεδάκι και θα συνεχίσω – βρέχει ασταμάτητα.
Τους τελευταίους δύο μήνες έζησα και έμαθα περιστατικά που η αλληλεγγύη, η (αλληλο)βοήθεια και η συμπαράσταση με άφησαν άφωνο, ξεπέρασαν και τη φαντασία μου και τις προσδοκίες μου. Πολλοί και πολλές συνεχίζουν απτόητοι το δρόμο του ανταγωνισμού και του ατομικισμού και τρώνε σκατά και μούτρα – ας κάνουν ό,τι θέλουν, ό,τι μπορούν· δεν είναι όμως λίγοι και λίγες που εγκαταλείπουν αυτόν τον ακανθώδη δρόμο και επιλέγουν την συμπαράσταση και την αλληλεγγύη.
Η συνεργασία και η συμβίωση, ο κομμουνισμός του παρόντος και της καθημερινής ζωής, θα φτάσει αργοπορημένος, θα φτάσει όμως, φτάνει καθημερινά. Η εποχή της αλληλεγγύης και της συνπαράστασης είναι μια μεταβατική εποχή, και ως τέτοια δεν μπορεί παρά να είναι εποχή μύησης στον κομμουνισμό. Θα τον αγαπήσουμε τον κομμουνισμό, αρχίζουμε να τον αγαπάμε, τον αγαπάμε ήδη. Κι όταν θα τον αγαπήσουμε, θα πάψει να μας τρομάζει, δεν θα σκατώνουμε το σώβρακό μας και το δαντελωτό μαύρο κιλοτάκι μας όταν θα ακούμε τη λέξη. Θα λέμε, λέμε, κομμουνισμός κι από το στόμα μας θα τρέχει μέλι.
Σχολιάστε ελεύθερα!