Εισαγωγή στην Αρχαία Ελληνική Ιστορία

    φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

    Θα πιέσω αφόρητα τον εαυτό μου αυτό το βιβλίο να το τελειώσω και να το εκδώσω, μα την Παναγία, αλήθεια σας λέω. Πρώτα η Ζωή, μέσα σε δέκα χρόνια –  όταν όμως θα εκδοθεί, οι αναγνώστες και οι αναγνώστριες θα το έχουν ήδη διαβάσει αφού ένα ένα τα κεφάλαια θα επεξεργάζονται και θα δημοσιεύονται εδώ πέρα σε παγκόσμια αποκλειστικότητα –  να ταΐσουμε και το μεγαλομανιακό τέρας, κρίμα είναι, δεν κάνει το φουκαριάρικο να μένει νηστικό. 

     Διακρίνω, φίλες και φίλοι, τέσσερις περιόδου της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας. Το κριτήριο που χρησιμοποιώ είναι ο τρόπος παραγωγής που επικρατεί σε κάθε εποχή. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι η μεθοδολογική και θεωρητική προσέγγισή μου θα είναι η μαρξιστική. Εάν κάποιοι και κάποιες έχουν πρόβλημα, λυπάμαι,  δεν μπορώ να προσφέρω την παραμικρή βοήθεια. Το μόνο που θα πρότεινα θα ήταν να μην διαβάσουν ούτε μια πρόταση. Θα είναι η μαρξιστική αλλά δεν θα είναι αυτή του μαρξιστικού εξελικτικισμού (εξελικτικιστικού μαρξισμού), η οποία αναγιγνώσκει το παρελθόν μέσα από το πρίσμα του καπιταλιστικού παρόντος και βλέπει πράγματα που δεν υπάρχουν ή δεν βλέπει πράγματα που υπάρχουν:  ένα  πολύ  χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η προοδευτικότητα της αθηναϊκής δημοκρατίας, η οποία ήταν φιλοπόλεμη και κατακτητική. Το μοντελάκι δε που σχεδίασε για τη γένεση της αθηναϊκής δημοκρατίας δε φοριέται με τίποτα –  καλύτερα να φοράς κουρέλια παρά αυτό:  φίλες και φίλοι, δεν υπάρχει η παραμικρή ένδειξη ότι ο λαός έδωσε αγώνες και αγώνες και τελικά κατάφερε να  εγκαθιδρύσει τη δημοκρατία!  Αντιθέτως, όλες οι μαρτυρίες που διαθέτουμε δείχνουν ότι η αθηναϊκή δημοκρατία ήταν αριστοκρατική επινόηση, ήταν μια πτυχή της στρατηγικής της.

    Όχι, φίλες και φίλοι, αυτή η μέθοδος και η προσέγγιση δεν μας αφήνει αδιάφορους, μας βρίσκει εχθρικά διακείμενους, πολύ εχθρικά. Μια εκδοχή αυτής της προσέγγισης είναι και οι αντιλήψεις του Καστοριάδη, ο οποίος δεν κατάλαβε, ούτε εμείς που τον διαβάζουμε,  ότι η αυτοθέσμισή του είναι παράγωγο του εξελικτικιστικού μαρξιστικού παρελθόντος του και δεν έκανε τον κόπο να ψάξει τις πηγές για τη γένεση της αθηναϊκής δημοκρατίας –  άλλωστε, φιλόσοφος ήταν, δεν ήταν ιστορικός. Διάβασε μερικά βιβλία αρχαίας ελληνικής πολιτικής και πνευματικής ιστορίας που είχαν γράψει φιλελευθεροι και βεμπεριανοί καθηγητές Παναπιστημίων, τα μηρύκασε καλά αλλά,  αντί να τα χωνέψει,  τα ξέρασε –  όταν διαβάζω Καστοριάδη (Ελληνική Ιδιαιτερότητα κι άλλα παρεμφερή), διαβάζω ξερατά.

       Οι τέσσερις περίοδοι, φίλες και φίλοι, είναι

(1) από τις αρχές , το 2000 π. Χ.,  μέχρι το τέλος του μυκηναϊκού πολιτισμού· την περίοδο αυτή αποκαλώ συνάντηση και σύνθεση  του ποιμενικού και νεολιθικού, αγροτικού κοινοτικού τρόπου παραγωγής. Για να την κατανοήσουμε, να κατανοήσουμε δηλαδή τη μεταξύ τους σχέση και την εξέλιξή της, θα πρέπει να σχηματίσουμε μια όσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα του ποιμενικού και του νεολιθικού τρόπου παραγωγής. Αυτό,  φίλες και φίλοι, δεν έχει έχει γίνει ακόμα, θα το κάνουμε όμως εδώ πέρα γιατί είμαστε κακοί, γιατί προσπαθούμε να σκεφτούμε διαφορετικά, χωρίς αυτό να είναι  ο αυτοσκοπός μας. Εάν το κάνουμε αυτό, θα κατανοήσουμε και πως δημιουργήθηκε, εξελίχθηκε  και καταστράφηκε και ο μινωικός πολιτισμός και ο μυκηναϊκός. Και θα το κάνουμε.

(2) από το 1100 μέχρι το 750· την περίοδο αυτή αποκαλώ αναβίωση του ποιμενικού τρόπου παραγωγής. Όλοι σχεδόν οι αρχαιολόγοι και οι  ιστορικοί δέχονται πως η αρχαία ελληνική κοινωνία αυτή την εποχή ήταν ποιμενική –  η αναβίωση του ποιμενισμού εξηγεί γιατί δεν βρίσκουμε οικισμούς αλλά μόνο νεκροταφεία, εξηγεί την αραιοκατοίκηση, την χονδροκοπιά, την εσωστρέφεια, τη διακοπή των σχέσεων με την Ανατολή. Το ερώτημα όμως γιατί αναβίωσε ο ποιμενισμός ούτε το θέτουν ούτε το απαντούν –  και δεν το κάνουν διότι έχουν παντελή άγνοια του ποιμενικού τρόπου παραγωγής και πολιτισμού.

(3) από το 750 μέχρι το 500· τη περίοδο αυτή την αποκαλώ μετάβαση από τον ποιμενικό στον δουλοκτητικό τρόπο παραγωγής. Το 350, φίλες και φίλοι, η αρχαία ελληνική κοινωνία ήταν δουλοκτητική, χωρίς αυτό να σημαίνει κατά κανένα τρόπο ότι υπήρχε μόνο ο δουλοκτητικός τρόπος παραγωγής –  το 750 όμως δεν ήταν!!!  Τα θεμέλια, φίλες και φίλοι, του δουλοκτητικού τρόπου παραγωγής τίθενται αυτήν την εποχή από τους ποιμένες αριστοκράτες λόγω του ποιμενικού αδιεξόδου, λόγω της μείωσης της ισχύος που επιφέρει η επέκταση και γενίκευση του ποιμενικού τρόπου παραγωγής ή η αδυναμία να επεκταθεί. Η ηρωική (Ιλιάδα, Οδύσσεια), η διδακτική (Ησίοδος)  αλλά και η λυρική ποίηση μας λένε πάρα πολλά γι αυτή τη μετάβαση, είναι πάρα πολύ σημαντικές ιστορικές πηγές. Όλα μα όλα τα εξαίσια,  και μη,  δημιουργήματα αυτής της εποχής, σύμπασα η κοινωνική, πολιτική και πνευματική εξέλιξη,  οφείλονται στη μετάβαση από τον ποιμενισμό στην δουλοκτησία και την επέκταση και γενίκευση της τελευταίας. Αύριο, που θα γράψω για τον Πελοποννησιακό πόλεμο, θα εστιάσω αναγκαστικά την προσοχή μου σε μια στιγμή αυτής της διαδικασίας και θα μας δοθεί η ευκαιρία να πούμε περισσότερα.

    (4)  από το 500 μέχρι το 300· την εποχή αυτή αποκαλώ ακμή και παρακμή της δουλοκτητικής πόλεως και δημοκρατίας. Είναι η εποχή της επέκτασης και της γενίκευσης του δουλοκτητικού τρόπου παραγωγής, χωρίς την κατανόηση του οποίου δεν θα καταλάβουμε απολύτως τίποτα –  μόνο σκόρπια και ασύνδετα μεταξύ τους γεγονότα!  Και η ακμή και η παρακμή ήταν αποτέλεσμα της έκβασης του κοινωνικού πολέμου μεταξύ των αριστοκρατών δουλοκτητών από τη μια  και των μικροϊδιοκτητών καλλιεργητών γης (τους αυτουργούς)  και των ακτημόνων (οι γνωστοί θήτες)  από την άλλη: αυτουργοί ήταν αυτοί που καλλιεργούσαν τα χωράφια μόνοι τους, με τα χέρια της οικογένειας ενώ θήτες ήταν οι ακτήμονες μεροκαματιάρηδες. Ακμή υπήρξε όταν υπήρχαν αυτουργοί και θήτες (500-350) –  όταν δεν υπήρχαν, υπήρξε παρακμή (350 και μετά). Γιατί όμως κάποτε υπήρχαν και κάποτε δεν υπήρξαν;  Πώς υπήρξαν και πώς εξαφανίστηκαν;

   Θα δούμε αύριο ότι ο Πελοποννησιακός πόλεμος είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ ακμής και παρακμής, είναι η μετάβαση από την ακμή στην παρακμή, είναι το τέλος της ακμής και συνάμα η αρχή της παρακμής.

    Δεν ξημέρωσε ακόμα. Θα πιω ένα καφεδάκι και μόλις ξημερώσει θα πάω να πιάσω χώμα. Θα φυτέψουμε σήμερα μπάμιες και ντομάτες για ντοματάκια, για λιαστά ντοματάκια!   

 να μη τα σβήσω για μεθαλυριο

αλλά ιακρίνω δύο υποπεριόδους:  η πρώτη είναι η υποπερίοδος της εισβολής των ποιμένων ελληνόφωνων φύλων στην επικράτεια των αγροτικών κοινοτήτων νεολιθικών και της πρώιμης εποχής του Χαλκού αυτόνομων, εισβολή που εξελίχθηκε σε ανηλεή εξόντωση αγροτικών κοινοτήτων στοιχείου,

    (1) από τις αρχές, το 2000 π. Χ. πάνω κάτω,   μέχρι το 1100 – 1000.  Δέχομαι ότι φύλα ελληνόφωνα, αν μπορούμε να τα πούμε έτσι, αν και δεν μπορούμε,  και μια μέρα θα εξηγήσω γιατί, εισέβαλαν στην ελλαδική χερσόνησο και εγκαταστάθηκαν από τη Θεσσαλία και κάτω.  Ήταν φύλα ινδοευρωπαϊκής καταγωγής, δηλαδή ποιμένες πολεμιστές. Η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι μια ποιμενική γλώσσα και είναι μια ιστορική πηγή πολύ μεγάλης σημασίας που δεν έχει αξιοποιηθεί. Ομολογώ ότι βασίζομαι περισσότερο στη γλώσσα, τη μυθολογία, τη θρησκεία και την ηρωική ποίηση παρά στην αρχαιολογία· η αρχαιολογία δεν αντιφάσκει με τις πηγές που προανέφερα, οπότε ο συνδυασμός τους μπορεί να μας οδηγήσει σε κάποια βέβαια συμπεράσματα, με όλες τις επιφυλάξεις που πρέπει πάντα να διατηρούμε.

    Τα ποιμενικά ελληνόφωνα φύλα  και τη θρησκε