φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Σήμερα θα γράψω τι νιώθω και τι σκέφτομαι για τους αυταπασχολούμενους, αυτούς που είναι και Κύριοι και Υποτελείς ταυτόχρονα, αυτούς που δεν είναι ούτε Κύριοι ούτε Υποτελείς – τι περίεργη κοινωνική ράτσα ανθρώπων! Εάν τους δούμε με μεγαλοκαπιταλιστικό μάτι, είναι σαφές ότι πρόκειται περί κοινωνικού απολιθώματος, περί αρχαϊσμού και αναχρονισμού, κάτι το οποίο πρέπει να εξαλειφθεί. Αν τους δούμε με μικροκαπιταλιστικό μάτι δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη η έφεσή τους, η σφοδρή επιθυμία τους να είναι Κύριοι και η επιδίωξή τους να γίνουν μεγαλύτεροι και πλουσιότεροι Κύριοι. Αν τους δούμε με αναρχοκομμουνιστικό μάτι, δεν μπορεί να μην μας συγκινήσει η επιθυμία τους να μην είναι Υποτελείς αλλά ούτε και Κύριοι. Η ταύτιση όμως του Κυρίου και του Υποτελούς στο ίδιο πρόσωπο είναι πηγή μεγάλης σύγχυσης και πολλών αυταπατών. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι είναι οι μεγάλοι ηττημένοι της επίθεσης του Κυρίου!
Ο Κύριος γνωρίζει πολύ καλά ποιοι είναι οι αυταπασχολούμενοι και τους χορεύει στο ταψί. Χορεύοντας στο ταψί, με τη φωτιά από κάτω να καίει, θα μάθουν και ποιος είναι ο Κύριος και ποιοι είναι αυτοί οι ίδιοι. Και ή θα πηδήξουν, με κίνδυνο να σπάσουν κάνα πόδι, και θα γλυτώσουν το φλεγόμενο ταψί, ή θα συνεχίσουν να χορεύουν, αγνοώντας ότι έρχεται ο Κύριος να τους βάλει στη μύτη τον χαλκά της αιχμαλωσίας. Όσοι και όσες αρνηθούν τον εαυτό τους και την κοινωνική τους θέση και πάρουν το δρόμο της συνεργασίας και της συμβίωσης θα σωθούν, θα απελευθερωθούν – με πόνο και οδύνη αλλά θα απελευθερωθούν· δεν υπάρχει απελευθέρωση ανώδυνη – εάν ούτε αυτό το γνωρίζουν ήρθε η ώρα να το μάθουν.
Η εικόνα της κοινωνικής σύνθεσης της ελληνικής κοινωνίας που έχει σχηματιστεί στο μυαλό μου είναι η εξής: το 65% του πληθυσμού ανήκει στους Υποτελείς, μισθωτούς εργαζομένους της εκτέλεσης στον ιδιωτικό και δημόσιο, κρατικό τομέα – πολλοί από τους οποίους έιναι άνεργοι ή υποαπασχολούνται. Ένα 5% ανήκει στην τάξη των αφεντικών, των καπιταλιστών (πολύ μικροί, μικροί, μεσαίοι και μεγάλοι – καπιταλιστές της παραγωγής και του χρήματος, έμποροι, πολιτικοί και άλλοι). Το 30% που απομένει, φίλες και φίλοι, ήταν αυταπασχολούμενοι πριν την επίθεση του Κυρίου, το 2010 – ξέρετε ποιοι είναι οι αυταπασχολούμενοι: βιοτέχνες, έμποροι, μάστοροι και άλλοι που δεν χρησιμοποιούν μισθωτή εργασία αλλά βασίζονται στη δική τους εργασία ή άλλων μελών της οικογένειας. Δεν είναι μικροαστοί, δηλαδή μικροί καπιταλιστές, αν και ένα μέρος τους περιστασιακά, χρησιμοποιώντας μισθωτή εργασία όταν οι δουλειές πάνε καλά, αναβαθμίζονται στην κατάσταση του μικροαστού για να υποβιβαστούν και πάλι στην κατάσταση του αυταπασχολούμενου.
Δεν μπορώ να γνωρίζω από αυτό το 30% του 2010 πόσο έχει απομείνει σήμερα – εἰναι πολλά τα μαγαζάκια που έχουν κλείσει αυτά τα τέσερα χρόνια κι άλλα πολλά θα κλείσουν τα επόμενα δέκα χρόνια. Πόσοι θα είναι άραγε οι αυταπασχολούμενοι σε δέκα χρόνια, το 2024; Η γνώμη μου είναι ότι θα περιοριστεί στο 10%, τα δύο τρίτα δηλαδή των αυταπασχολούμενων θα εξαφανιστούν από προσώπου κοινωνίας. Ζούμε λοιπόν ένα κοινωνικό δράμα, που δεν είναι άλλο παρά ένα άθροισμα οικογενειακών και προσωπικών δραμάτων. Δράμα ζούνε βέβαια και πολλοί, πάρα πολλοί πολύ μικροί, μικροί και μεσαίοι καπιταλιστές αλλά είναι καπιταλιστές, οπότε στ΄ αρχίδια μας και στο μουνί μας. Είναι αλήθεια ότι όσο πιο μικροί είναι τόσο πιο πολύ τους συμπαθώ αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα γι αυτούς. Έναν ξάδερφο της γυναίκας μου τον είχα προειδοποιήσει , το 2008, ότι επέρχεται κρίση, ότι θα κάνουν ντου να τους αρπάξουν ότι έχουν και δεν έχουν, να μην επεκταθεί και να μην δανειστεί και νόμισε ότι τον ζήλευα και τον φθονούσα. Τώρα, μικροκαπιταλιστή ξάδερφε, είναι μακριά και οδυνηρή η κατηφόρα της κοινωνικής καθόδου.
Τους αυταπασχολούμενους όμως τους συμπαθώ, τους αγαπώ θα έλεγα, τους σκέφτομαι αλλά είμαι προσεκτικός, επιφυλακτικός μαζί τους.
Τους συμπαθώ γιατί δεν θέλουν να είναι ούτε Κύριοι αφέντες ούτε Υποτελείς μισθωτοί εργαζόμενοι· ο μόνος τρόπος να το πετύχουν είναι να είναι και Κύριοι και Υποτελείς ταυτόχρονα! Μου θυμίζουν τα συμπαθέστατα και υπομονετικότατα μουλάρια, τους ημίονους: είναι και άλογα και γαϊδούρια, δεν είναι ούτε άλογα ούτε γαϊδούρια. Ενώ δεν θέλουν να είναι μισθωτοί εργαζόμενοι και να έχουν αφεντικό, τελικά και εργαζόμενοι μισθωτοί είναι και αφεντικό έχουν, τον εαυτό τους. Ενώ δεν θέλουν να είναι αφεντικά, είναι αφεντικά του εαυτού τους! Τους συμπαθώ γιατί εργάζονται, δεν εκμεταλλεύονται και δεν καταπιέζουν άλλους – εκμεταλλεύονται και καταπιέζουν τον εαυτό τους. Θεωρούν ότι είναι ελεύθεροι αλλά η ελευθερία τους εξαφανίζεται, γράφει ο Αντόρνο στα Minima Moralia, όταν κλείνοντας το μαγαζί βρίσκουν άδειο ή μισοάδειο το ταμείο!
Όταν μιλάω μαζί τους έχω την αίσθηση ότι μιλάω με ένα πρόσωπο το οποίο είναι δύο πρόσωπα – οι αυταπασχολούμενοι είναι κοινωνικά, κατά συνέπεια και ψυχοπνευματικά, διχασμένες προσωπικότητες. Μιλάω με έναν άνθρωπο της δουλειάς που μπορεί να κατανοήσει κάποια πράγματα και να δείξει την πρέπουσα ή τη δέουσα ευαισθησία και ταυτόχρονα αλλά μιλάω και με έναν Κύριο, με κάποιον που θέλει να είναι Κύριος, που βασανίζεται όμως, το βλέπω, το νιώθω, που είναι Κύριος χωρίς να είναι Κύριος – ή που είναι Κύριος με υποτελή τον εαυτό του. Εκεί που πας, ως άνθρωποι της δουλειάς, να συννενοηθείς μαζί του, να το πείσμα του μουλαριού, η αδιαφορία, η υπεροψία, η μεγαλομανία του Κυρίου.
Τους σκέφτομαι γιατί τους συμπαθώ. Τους σκέφτομαι και τους νοιάζομαι γιατί ζουν ένα δράμα που δεν το ζούσαν πριν από λίγα χρόνια. Το δράμα αυτό δεν προβλέπεται να τελειώσει, όσο κι αν ελπίζουν οι ίδιοι ότι θα τελειώσει. Η πλειονότητα των αυταπασχολούμενων θα εξαφανιστεί από προσώπου κοινωνίας και δεν ξέρω αν γνωρίζουν τι τους περιμένει. Οι αυταπασχολούμενοι, ως άνθρωποι της δουλειάς και της πιάτσας, γνωρίζουν πολλά· η επιθυμία τους όμως να είναι Κύριοι τους καταδικάζει σε πολυετή δεσμά άγνοιας και αυταπατών. Είμαι προσεκτικός και επιφυλακτικός μαζί τους επειδή το παίζουν Κύριοι, θέλουν να είναι Κύριοι – χωρίς να χρησιμοποιούν εργαζομένους, με υποτελή τον εαυτό τους! Η κοινωνική αυτή κατάσταση συμβάλλει τα μέγιστα ώστε να σχηματίσουν μια εικόνα της κοινωνίας μέσα από το πρίσμα της μεγαλομανίας, της επιδίωξης αύξησης της ισχύος και του πλούτου, της δοκησισοφίας, της ημιμάθειας και των αυταπατών, άρα μια εικόνα παντελώς διαστρεβλωμένη.
Εκείνο που δεν μπορεί να δει, που δεν θέλει να δει ένας αυταπασχολούμενος είναι η θέση του στην οικονομία: έχει την εντύπωση ότι είναι καταστηματάρχης, άρχων καταστήματος, μαγαζάτορας, αυταπασχολούμενος αλλά δεν είναι τίποτα άλλο παρά υπάλληλος μεγαλύτερων οικονομικών δυνάμεων. Δεν είναι ο περιπτεράς και ο ψιλικατζής υπάλληλοι των καπνοβιομηχανιών, των γαλακτοβιομηχανών και των βιομηχανιών αναψυκτικών και μπίρας; Δεν είναι ο βιβλιοπώλης υπάλληλος των εκδοτικών οίκων; Θα σου πουν όμως ότι δεν έχουν κανέναν πάνω από το κεφάλι τους! Άνθρωπο δεν έχουν, έχουν όμως έναν άλλον Κύριο, αδίστακτο και αμείλικτο: το ρολόι, το ωράριο. Νομίζουν ότι είναι ελεύθεροι αλλά περνούν τη ζωή τους έγκλειστοι μέσα στην επικράτεια της ελευθερίας τους, στο μαγαζί τους! Η ελευθερία τους τούς φυλακίζει! Ως έμποροι οι περισσότεροι, αποφεύγουν τη βαρειά χειρωνακτική εργασία και θεωρούν εαυτούς προνομιούχους αλλά την διακοπή κάθε σχέσης με τη φύση την λησμονούν. Τι ωραία να κάθεσαι στο γραφείο, μακριά από τη ζέστη και το κρύο, μακριά από τις μηχανές του εργοστασίου, το γιαπί, το χωράφι!
Το μαγαζί τους είναι η επικράτειά τους – μικρή αλλά δική τους. Μέσα σε αυτήν νιώθουν να είναι πρωθυπουργοί, μικροσκοπικοί μεν, πρωθυπουργοί όμως. Κι ενώ έχουν σχηματίσει μια ευκρινέστατη εικόνα της επικράτειάς τους, η εικόνα που σχηματίζουν για την οικονομία και την κοινωνία τη σχηματίζουν μέσω του πρίσματος των επιδιώξεών τους, των επιθυμιών τους και των προσδοκιών τους. Επιδιώκοντας να είναι Κύριοι ή να γίνουν μεγαλύτεροι και πλουσιότεροι Κύριοι αντί να εντοπίζουν τα σχέδια του Κυρίου, τάσσονται με το μέρος του και τον δικαιολογούν, τον υπερασπίζονται! Λογικό είναι: με το μέρος τίνος να πάνε, με τους εργάτες, αφού δεν θέλουν να είναι εργάτες! Κι αν είναι αυταπασχολούμενοι αυτό δεν οφείλεται στην ευαισθησία τους ή την πολιτική τους συνειδητοποίηση αλλά στο γεγονός ότι το αρχικό διαθέσιμο κεφάλαιο ήταν τόσο ώστε το μόνο που μπορούσαν να κάνουν ήταν να μισθώσουν, να προσλάβουν ως μισθωτό τον εαυτό τους!
Ο Κύριος γνωρίζει πολύ καλά ποιοί είναι οι αυταπασχολούμενοι και τους χορεύει στο ταψί. Χορεύοντας στο ταψί, με τη φωτιά από κάτω να καίει, θα μάθουν και ποιος είναι ο Κύριος και ποιοι είναι αυτοί οι ίδιοι. Και ή θα πηδήξουν, με κίνδυνο να σπάσουν κάνα πόδι, και θα γλυτώσουν το φλεγόμενο ταψί, ή θα συνεχίσουν να χορεύουν, αγνοώντας ότι έρχεται ο Κύριος να τους βάλει στη μύτη τον χαλκά της αιχμαλωσίας. Όσοι και όσες αρνηθούν τον εαυτό τους και την κοινωνική τους θέση και πάρουν το δρόμο της συνεργασίας και της συμβίωσης θα σωθούν, θα απελευθερωθούν – με πόνο και οδύνη αλλά θα απελευθερωθούν· δεν υπάρχει απελευθέρωση ανώδυνη – εάν ούτε αυτό το γνωρίζουν ήρθε η ώρα να το μάθουν.
Αθανάσιε καλημέρα
Ανήκω και γω στην υπο εξαφάνηση τάξη των ημιόνων και σε ευχαριστώ για την συμπάθεια με την οποία μας περιβάλεις (εγω έλεγα ότι ανήκουμε όλοι εμείς στην τάξη των όνων ως νεροκουβαλητες του συστήματος).
Σε συζητήσεις γίνονται όταν ακούω να λένε που θα πάει αυτή η κατάσταση; Συμφέρει το κράτος και τους καπιταλιστές η μεγάλη ανεργία; Ποιος θα αγοράζει τα προϊόντα που παράγουν οι βιομηχανίες τους; Εγώ προτείνω πως η εργασία είναι και αυτή όπως ένα εμπόρευμα στο ράφι ενός εμπορικού καταστήματος. Τις καλές εποχές μπορεί ο έμπορος να έχει στα ράφια του και εμπορεύματα που του αποφέρουν μικρό κέρδος ή καθόλου κέρδος , ακόμα και μικρή ζημιά. Τα έχει όμως γιατί μπορεί να τα προσελκύουν πελατεία, να αυξάνουν το τζίρο και μεσα στη γενικότερη ευφορία, όταν οι δουλειές πάνε καλά, οι όποιες επιπτώσεις εξαφανίζονται. Όταν όμως οι δουλειές δεν πάνε καλά αυτά τα εμπορεύματα πιάνουν χώρο στα ράφια και αυξάνουν τα λειτουργικά έξοδα οπότε ο εμπορος τα εξαφανίζει.
Ετσι και με τους ανέργους δεν ενδιαφέρει τα αφεντικά να τους απασχολούν όταν αυτά που παράγουν (κέρδος) είναι ίσα ή λιγότερα από αυτά που καταναλώνουν (κόστος). Καλύτερα να εξαφανιστούν και αυτοί και η παραγωγή που τους αντιστοιχεί. Ανάλογα ισχύει και για τους αυτοαπασχολούμενους.
κι εμας, που πηδηξαμε και ας ποναν τα ποδαρια ,ριχνουμε κι αλλα ξυλα στη φωτια και κλεβουμε το λαδι,συμπαθα μας και κερνα μας, αιντε να κερνας να καλοπερνας.
εδώ το δρόμο της συνεργασίας δεν τον παίρνουν ούτε οι άνεργοι, προτιμούν να περιμένουν το μάννα εξ ουρανού (μια δουλειά, το 500άρικο και ας κάθονται τα χωράφια τους), οι αυτοαπασχολούμενοι θα τον πάρουνε;
Για να μην πω για τους φίλους αγρότες (έχω και αρκετούς).
Οι δικές μου προσκλήσεις τουλάχιστον μέχρι τώρα έχουν πέσει στο κενό.
Πάλι θα χαρίζω ότι μου περισσεύει από το μποστάνι και πάλι θα αγοράζω ότι μου λείπει.
Μάλλον ο Κος πρέπει να δυναμώσει λίγο τη φωτιά μετά τις εκλογές, αν και δε νομίζω να κάνει το λάθος. Μάλλον τον βλέπω να καθιερώνει το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα στα 300€.
Παίδες, ακούστε: Είμαστε πολλοί (πάρα πολλοί!) στην ίδια κατάσταση. Άνεργοι και μισοάνεργοι, αυτοαπασχολούμενοι και μισοαυτοαπασχολούμενοι. Ο προηγούμενος φίλος λέει ότι οι προτάσεις του για συνεργασία έχουν πέσει στο κενό, ότι χαρίζει ό,τι του περισσεύει από το μποστάνι κι αγοράζει ό,τι του λείπει.
Αναρωτιέμαι λοιπόν: Μήπως όσοι συχνάζουμε εδώ μέσα αποτελούμε έστω και στοιχειωδώς μια κρίσιμη μάζα, που θα μπορούσε να συνεργαστεί επί του πρακτέου; Μήπως, λέω. Δεν ξέρω. Αλλά γιατί να μην το προσπαθήσουμε;
Συμφωνώ απόλυτα με τον Φιλίστωρ, αν και τα προβλήματα είναι πολλά. Ας ξεκινήσουμε από το πιο βασικό, αυτό της γεωγραφικής απόστασης που μας χωρίζει.
Αν και αυτό ίσως θα μπορούσε να λυθεί μέσω του διαδικτύου.
Πάντως θα με ενδιέφερε η συμμετοχή σε μια τέτοια προσπάθεια, μιας και εγώ νομίζω πως είναι μια πραγματική κίνηση υπέρβασης του υπάρχοντος
xix.gr παρακαλώ…
Φιλίστωρ, για να ευδοκιμήσει μια οποιαδήποτε είδους συνεργασία είναι απολύτως απαραίτητο να απουσιάζει το στοιχείο του κέρδους απο τις συναλλαγές/ανταλλαγές. Δηλαδή να μην προσπαθεί ο ένας να επωφεληθεί χρόνο σε βάρος του άλλου.
Ελα ντε όμως που ευδοκιμούν οι “νονοί” σε όλη την κλίμακα των συναλλαγών έξω απο την επιχειρούμενη θεωρητική ομάδα ενώ υπάρχει και ο μεγαλύτερος “νονός”, το κράτος, που δεν σ’ αφήνουν να πάρεις ανάσα. Δεν αφήνουν χρόνο για δραστηριότητα μη ελεγχόμενη, μη εμπορευματοποιημένη και μη φορολογητέα.
Και είναι βέβαιο ότι αν δημιουργούνταν με επιτυχία ομάδες που θα ήταν ολιγαρκείς και αυτάρκεις δεν θα περνούσε απαρατήρητο απο τους Κυρίους σε βάθος χρόνου. Μια μικρή αύξηση της φορολογίας ή νέα φορολογία εκεί που δεν υπήρχε είναι αρκετή για να θέσει τις ομάδες αυτές στην υπηρεσία τους..
Δεν ξέρω, είμαι απαισιόδοξος ως προς την τελική επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος. Μπορώ όμως να το δω στα πλαίσια του κοινωνικού πολέμου ως μια απο τις τακτικές δολιοφθοράς κυρίως όσων είναι στην απ’ εξω του συστήματος (άνεργοι). Οσοι είναι εντός συστήματος (στην αγορά) έχουν ακόμα μερικούς τρόπους να αντισταθούν.