η (ιστορική) Αριστερά είναι αναχρονιστική και ανεπίκαιρη και καθυστερημένη

    φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

    Η ιστορική Αριστερά γεννήθηκε στη Δυτική Ευρώπη το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, μεταξύ του 1840 και του 1880, εποχή εργατικών και λαϊκών εξεγέρσεων και επαναστάσεων. Τότε αποκρυσταλλώθηκαν οι θέσεις της, οι αρχές της, οι πολλές και ποικίλες τάσεις και ρεύματα. Όταν λέμε Αριστερά εννοούμε (και) έναν τρόπο σκέψης, αν και δεν εμφανίζεται καθόλου μα καθόλου ενιαίος. Υποστηρίζω ότι η ιστορική Αριστερά, ένας συγκεκριμένος και ιστορικά καθορισμένος τρόπος σκέψης πεθαίνει στις μέρας μας – άρχισε τον Αύγουστο του 1945 και τα τελευταία της πέταλα θα τα τινάξει μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια. Υποστηρίζω επίσης ότι ένας νέος τρόπος σκέψης διαμορφώνεται αργά, εκδήλωση μιας  πνευματικής παγκόσμιας  επανάστασης  και ότι, επομένως, μια νέα Αριστερά θα σκάσει μύτη μετά το 2020-2025.

     Η ιστορική Αριστερά πεθαίνει διότι είναι αναχρονονιστική και ανεπίκαιρη, δεν μπορεί να δει δήλα δή με νέα ματιά, με νέα μάτια, με νέα μάτιά, τις νέες εξελίξεις. Έχοντας ακλόνητη πίστη στην ανθρώπινη δημιουργικότητα, θεωρώ βέβαιο ότι θα δούμε με μια νέα ματιά, με νέες ματιές τις νέες εξελίξεις. Η εγκατάλειψη ενός τρόπου σκέψης είναι μια μακράς διάρκειας διαδικασία, τουλάχιστον δέκα χρόνια, εάν όμως συντρέξουν κάποιες συνθήκες και προϋποθέσεις, που θα συντρέξουν, είναι βέβαιο ότι η διάρκεια της διαδικασίας της εγκατάλειψης συντομεύεται, ενώ επιταχύνεται η διαδικασία της εμφάνισης και διαμόρφωσης του νέου τρόπου σκέψης. Η ιστορική Αριστερά πεθαίνει εδώ και πάνω από 60 χρόνια, τα επόμενα όμως δέκα θα είναι καθοριστικής σημασίας. Αλλά και η Αριστερά του μέλλοντος, ο νέος τρόπος σκέψης κυοφορείται εδώ και πάνω από 60 χρόνια αλλά μέσα στα επόμενα δέκα θα έχουμε γεννητούρια.

    Οφείλω λοιπόν να εξηγήσω γιατί η ιστορική Αριστερά είναι αναχρονιστική και ανεπίκαιρη. Θα παραθέσω μία μόνο από τίς πάμπολλες εκδηλώσεις τη αναχρονιστικότητας και ανεπικαιρότητας, στην οποία θα επανέλθω για να την παρουσιάσω πιο διεξοδικά,  και ακολούθως θα εκθέσω τα δύο βασικά μου επιχειρήματα.

     Ενώ η ιστορική Αριστερά είναι υπέρ της υποχρεωτικής κρατικής εκπαίδευσης, η Αριστερά του μέλλοντος θα ταχθεί με τον πιο αποφασιστικό και κατηγορηματικά τρόπο υπέρ της κατάργησής της. Ενώ η ιστορική Αριστερά προσπαθεί να διασώσει την υποχρεωτική κρατική εκπαίδευση από τις επιθέσεις του Κυρίου, η Αριστερά του μέλλοντος θα προσανατολιστεί προς την αποδιάρθρωσή της, προς την κατάργησή της. Η ανάγκη συρρίκνωσης του Κράτους, λόγω της συρρίκνωσης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, επιφέρει την ανάγκη συρρίκνωσης και ιδιωτικοποίησης (καπιταλιστικοποίησης)  της κρατικής υποχρεωτικής εκπαίδευσης.  Να ποιος είναι ο στρατηγικός σχεδιασμός του Κυρίου: στα χρόνια που έρχονται θα περιοριστεί δραστικά ο αριθμός των φοιτητών και τα Πανεπιστήμια θα γίνουν ιδιωτικά, θα  σπουδάζουν δήλα δή μόνο οι γόνοι των Κυρίων και των υπηρετών Του. Αυτό σημαίνει και δραστική μείωση των διδασκόντων και των διδασκουσών. Ο αριθμός των μαθητών του Λυκείου θα μειωθεί δραστικά, με τις πολλές και δύσκολες εξετάσεις να είναι ο βασικός εκκαθαριστικός μηχανισμός. Στο βάθος του χρόνου βλέπω και ιδιωτικοποίηση του Λυκείου:  ή τα φροντιστήρια θα γίνουν Λύκεια ή τα Λύκεια θα ιδιωτικοποιηθούν και θα γίνουν φροντιστήρια. Κατά συνέπεια, θα μειωθεί δραστικά και ο αριθμός των καθηγητών και των καθηγητριών. Ολοένα και περισσότεροι μαθητές και μαθήτριες του Δημοτικού και ιδίως του Γυμνασίου θα εγκαταλείπουν τις σχολικές αίθουσες,  με τη μετατροπή του παιδιού και του έφηβου σε ακόμα πιο σκληρά εργαζόμενο να είναι ο βασικός εκκαθαριστικός μηχανισμός. Είναι βέβαιο ότι κάθε προσπάθεια των δασκάλων και των καθηγητών να αποτρέψουν τη συρρίκνωση και τη μερική κατεδάφιση της υποχρεωτικής κρατικής εκπαίδευσης θα αποβεί άκρως αναποτελεσματική. Και όταν η ήττα θα ολοκληρωθεί, τότε θα αναρωτηθούμε: 

τί θα έπρεπε να είχαμε κάνει; 

τί θα κάνουμε τώρα;  

     Μόλις τεθούν αυτά τα ερωτήματα και αρχίσει η διαδικασία της διαμόρφωσης απαντήσεων από παιδιά, εφήβους, διδάσκοντες και γονείς, τότε θα έχουμε τις πρώτες ενδείξεις ότι άρχισαν οι πόνοι της γέννησης ενός νέου τρόπου σκέψης, της Αριστεράς του μέλλοντος δήλα δή. Αυτά όμως τα ερωτήματα θα εμφανιστούν σε όλα τα κοινωνικά πεδία κι αυτό θα είναι μια σαφέστατη ένδειξη της εκκίνησης της διαδικασίας μιας κοινωνικής επανάστασης. Και έρχομαι τώρα να εκθέσω τα επιχειρήματά μου γιατί η ιστορική Αριστερά είναι αναχρονιστική και ανεπίκαιρη – αφού πιω ένα καφεδάκι και καπινίσω ένα τσιγαράκι· θα αράξω σήμερα, θα ξεκουραστώ.

    Προτείνω, φίλες και φίλοι, να κάνουμε δυο συγκρίσεις μεταξύ της εποχής της γέννησης της ιστορικής Αριστεράς και της εποχής μας, όχι γενικά και αόριστα αλλά από την έποψη αφενός της διαδικασίας της καπιταλιστικοποίησης, της επέκτασης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, της εμπορευματοποίσης/χρηματοποίησης και αφετέρου της διαθέσιμης στρατιωτικής ισχύης του Κυρίου. Εάν συγκρίνουμε τις ποσότητες των εμπορευμάτων, άρα και του χρήματος, των δύο εποχών, θα διαπιστώσουμε ότι ο κοινωνικός πλούτος της εποχής μας αποτελείται κατά κύριο λόγο από εμπορεύματα· ένα πολύ μικρό μέρος όμως του του  κοινωνικού πλούτου της εποχής της γέννησης της Αριστεράς ήταν εμπορεύματα –  το μεγαλύτερο μέρος δεν ήταν εμπορεύματα. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού τότε ήταν αγρότες, σήμερα δεν είναι αγρότες. Η  εποχή εκείνη ήταν η εποχή της βιομηχανικής επανάστασης, η εποχή της επέκτασης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, της εμπορευματοποίησης όλων των αγαθών και των υπηρεσιών. Ήταν η εποχή της επέκτασης και της διόγκωσης του Κράτους, της πίστης στην Πρόοδο, στην επιστήμη, στην τεχνολογία· ήταν εποχή της εμπέδωσης της εργασίας, του εγκλεισμού των Υποτελών Παραγωγών. Σήμερα η εποχή μας είναι εποχή της πίστης στην Πρόοδο; Δεν θα το έλεγα. Είναι εποχή ακλόνητης πίστης στην επιστήμη και στην τεχνολογία; Είναι εποχή της ηθικής της εργασίας και του εγκλεισμού των Παραγωγών; Δεν νομίζω. Είναι η εποχή της ύπαρξης τόσο πολλών κοινωνικών προβλημάτων όσο ουδέποτε άλλοτε αντιμετώπιζε η ανθρωπότητα. Και αυτά τα κοινωνικά προβλήματα είναι αποτέλεσμα της επέκτασης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, της εμπορευματοποίησης.

   Η εποχή μας είναι σήμερα εποχή της επέκτασης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής όπως ήταν τότε, το 1840-1880; Όχι, κατά κανένα τρόπο. Από το 1970 ο καπιταλισμός επεκτείνεται ολοένα και με πιο βραδύ ρυθμό και πλησιάζουμε ολοταχώς προς την εκκίνηση της διαδικασίας συρρίκνωσης του.  Η φθίνουσα ζωτικότητα του καπιταλισμού θα μετεξελιχθεί σε απόσύνθεση, παρακμή. Ένα πρωινό θα καταπιαστώ με την έννοια της τελικής (και τελευταίας) κρίσης  και θα επιχειρήσω να μελετήσω την τελική κρίση του δουλοκτητικού και του φεουδαρχικού τρόπου παραγωγής και να θέσω το ερώτημα εάν η κρίση που ζούμε είναι η τελική, τελευταία κρίση του καπιταλισμού, η οποία, εννοείται,  θα διαρκέσει όχι δεκαετίες αλλά αιώνες. Θα υποστηρίξω ότι η σημερινή φθίνουσα ζωτικότητα και η αυριανή έναρξη της συρρίκνωσης είναι η τελική (τελευταία) κρίση του καπιταλισμού.

   Το ερώτημα το οποίο έρχεται στο προσκήνιο είναι ευκόλως εννοούμενο: εάν τα εργαλεία της ιστορικής Αριστεράς (έννοιες, αρχές, απόψεις, θεωρίες, πρακτικές) διαμορφώθηκαν την εποχή της δραστικότατης επέκτασης της καπιταλιστικοποίησης, της εμπορευματοποίησης, της επέκτασης και διόγκωσης του Κράτους, της πίστης στην Πρόοδο, της πίστης στην επιστήμη και την τεχνολογία, της ηθικής της εργασίας και του εγκλεισμού, μπορούμε σήμερα με αυτά τα εργαλεία να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα και τις προκλήσεις της εποχής μας, εποχή της φθίνουσας ζωτικότητας του καπιταλισμού, της συρρίκνωσης του Κράτους, της ανεργίας, της αμφισβήτησης της ιδεολογίας της Προόδου, της επιστήμης και της τεχνολογίας, της ηθικής της εργασίας και του εγκλεισμού που παραχώρησε τη θέση του στον έλεγχο και την διαρκή επιτήρηση των Παραγωγών; 

    Όχι, φίλες και φίλοι, δεν μπορούμε. Η Αριστερά πεθαίνει διότι βλέπει τις νέες εξελίξεις, που παρέθεσα, με τα μάτια, με τον τρόπο σκέψης που διαμορφώθηκαν σε εποχή τελείως διαφορετική,  αν και καπιταλιστική ασφαλώς. Όλες αυτές οι νέες εξελίξεις διαμορφώνουν έναν άλλο τρόπο σκέψης, που εμφανίζεται ως παγκόσμια πνευματική επανάσταση· και τολμώ και  υποστηρίζω ότι η ιστορική Αριστερά είναι αναχρονιστική και ανεπίκαιρη έναντι των Υποτελών παραγωγών, ότι οι Υποτελείς είναι πολύ πιο μπροστά, συγχωρέστε με για την έκφραση, από ό,τι η ιστορική Αριστερά. Με άλλα λόγια, η ιστορική Αριστερά είναι προοδευτική,  καθυστερημένη δήλα δή. Το ζήτημα της υποχρεωτικής κρατικής εκπαίδευσης είναι μια εκδήλωση της καθυστέρησης, της αναχρονιστικότητας και της ανεπικαιρότητας –  όλα τα κοινωνικά πεδία, όλες οι κοινωνικές δραστηριότητες και πρακτικές θα εμφανίζονται από δω και πέρα ως εκδηλώσεις της εγγενούς ανεπάρκειάς της.

   Ας συγκρίνουμε τώρα τη διαθέσιμη ισχύη των όπλων του Κυρίου του τότε και του τώρα, 150 χρόνια μετά. Η εποχή εκείνη ήταν η εποχή της επινόησης, της εμφάνισης και της έναρξης της χρήσης από τους κατασταλτικούς μηχανισμούς του Κράτους (στρατός και  αστυνομία)   των επαναληπτικών πυροβόλων όπλων!  Τότε εμφανίστηκαν τα φυσίγγια και οι σφαίρες  και τα πυροβόλα όπλα έπαψαν να είναι εμπροσθογεμή! Αυτά τα όπλα χρησιμοποιούσε ο Κύριος, αυτά και οι Υποτελείς – κυνηγοί, υπόκοσμος και επαναστάτες. Μπορούσες να τα κλέψεις ή, όπως στις ΗΠΑ,  να τα αγοράσεις. Σήμερα; Σήμερα ο Κύριος έχει όπλα πολύ μεγάλης  καταστρεπτικής και εξοντωτικής παραγωγικότητας: ατομικά, πυρηνικά (υδρογονοβόμβα), λέιζερ, αεροσκάφη, πυραύλους, τανκς, πυρηνικά υποβρύχια, διαστημικά όπλα και άλλα πολλά. Τότε, οι εξεγερμένοι και οι επαναστάτες χρησιμοποιούσαν τα όπλα του Κυρίου για να τον πολεμήσουν και δεν ήταν λίγες οι φορές που τον νίκησαν (Ρωσία, Κίνα, αντιαποικιακοί πόλεμοι). Τις περισσότερες φορές όμως γνώριζαν την ήττα.

    Το γεγονός ότι οι εξεγερμένοι και οι επαναστάτες μπορούσαν να χρησιμοποιούν τα όπλα του Κυρίου για να τον πολεμήσουν τους επέτρεπε να υποστηρίξουν ότι ο επαναστατικός πόλεμος, η επαναστατική βία, δηλαδή η χρήση των όπλων είναι και εφικτή και δυνατή και αναγκαία και δίκαιη. Η αντίληψη της ένοπλης πάλης διαμορφώθηκε την εποχή που οι επαναστάτες μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα όπλα του Κυρίου καπιταλιστή. Ακούστηκαν βέβαια και διαφορετικές φωνές. Μία από αυτές ήταν του Καρλ Μαρξ! Εάν δεν έχετε διαβάσει το αριστούργημα με τον τίτλο Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία, please, ποτέ δεν είναι αργά. Επειδή πρόκειται για αριστούργημα (ιστοριογραφίας), επειδή σχετίζεται με το ζήτημα του επαναστατικού πολέμου, με το ζήτημα της ένοπλης επαναστατικής βίας, με το ζήτημα της γέννησης της ιστορικής Αριστεράς. θα ασχοληθώ στο πολύ εγγύς μέλλον τόσο με αυτό το κείμενο όσο και με το ζήτημα του επαναστατικού πολέμου. Δεσμεύομαι.

    Και βέβαια το ερώτημα που εγείρεται είναι τόσο εύλογο και σαφές που αναρωτιέμαι πολλές φορές αν η ιστορική Αριστερά διατηρεί ακόμα κάποια ψήγματα ικανότητας σκέψης:  μπορούν οι Υποτελείς να χρησιμοποιήσουν τα όπλα του Κυρίου όπως μπορούσαν την εποχή της γέννησης της Αριστεράς; Κάποιοι ισχυρίζονται ότι μπορούν. Σταλινικοί, μαοϊκοί, αναρχικοί και αναρχίζοντες. Λένε ότι οι Υποτελείς μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα όπλα του Κυρίου σήμερα –  άλλοι λένε όλα,  άλλοι μερικά από αυτά.  Όταν λέμε όλα, εννοούμε όλα; Ακόμα και τα ατομικά/πυρηνικά;  Όχι, αυτά όχι, αυτά θα τα πάρουμε από τον Κύριο και θα τα καταστρέψουμε, αλλά όλα τα άλλα θα του τα αφαιρέσουμε και θα τα μοιράσουμε στο επαναστατημένο προλεταριάτο που αυτοκαταργείται λαμβάνοντας κομμουνιστικά μέτρα. Οι άλλοι περιορίζονται στα γκαζάκια, τις μολότοφ και τα Καλάσνικοφ – που να βρεις τανκς και πολεμικά αεροσκάφη και πυράυλους  να αγοράσεις ή να κλέψεις! 

     Το ερώτημα όμως,  που από το 1978 θέτω,  μέχρι στιγμής κανείς μα κανείς δεν καταδέχτηκε να απαντήσει: θα χρησιμοποιήσει ο Κύριος ατομικά/πυρηνικά όπλα για να καταστείλει μια παγκόσμια κοινωνική επανάσταση; 

Εγώ λέω, ναι, θα τα χρησιμοποιήσει.    

Οι άλλοι, οι της ένοπλης επαναστατικής βίας,  δεν απαντούν. Και δεν απαντούν διότι γνωρίζουν πολύ καλά ότι όποια απάντηση και να δώσουν, την έχουν πουτσίσει. Προκειμένου να την πουτσίσουν είναι καλύτερα να μην απαντήσουν. Και η σκέψη κείτεται κουρέλια στα πόδια μας.

    Το ζήτημα αυτό είναι πολύ μεγάλη σημασίας διότι συνυφαίνεται με αυτό του στρατηγικού σκοπού, των μέσων και της οργάνωσης για την εκπλήρωση του σκοπού. Εάν ο σκοπός είναι η κατάκτηση ή η καταστροφή του Κράτους ή η κομμουνιστικοποίηση, αυτή δεν μπορεί να γίνει χωρίς όπλα διότι ο Κύριος έχει και θα χρησιμοποιήσει όπλα. Εάν αποποιηθούμε την ένοπλη επαναστατική βία, αποποιούμαστε και την κατάκτηση/καταστροφή του Κράτους, την κομμουνιστικοποίηση. Επειδή δεν επιθυμούμε να αποποιηθούμε τον κομμουνισμό ή τον σοσιαλισμό, τότε είμαστε αναγκασμένοι να μην αποποιηθούμε και την ένοπλη επαναστατική βία. Κατά συνέπεια, είμαστε υποχεωμένοι να χρησιμοποιήσουμε και όλα τα όπλα που έχει και θα χρησιμοποιήσει και ο Κύριος. Είναι κάτι τέτοιο εφικτό; Αυτό το ερώτημα δεν πρέπει να τεθεί και να απαντηθεί. Κι αυτό είναι dead end, πλήρες αδιέξοδο.

     Η Αριστερά του μέλλοντος θα αποποιηθεί την ένοπλη επαναστατική βία χωρίς να αποποιηθεί την κοινωνική επανάσταση και τον κομμουνισμό. Αυτό για τα εναπομείναντα κατάλοιπα της ένοπλης, σημερινής (κλειστές ένοπλες ομάδες) ή αυριανής (σταλινικοί, τροτσκιστές, μαοϊκοί, αναρχικοί και αναρχίζοντες) επαναστατικής βίας είναι ταυτόσημο με αυταπάτες και πασιφισμό. 

     Θα αναγκαστούμε, φίλες και φίλοι, να αρχίσουμε από το μηδέν και από το άλφα και θα το κάνουμε με πολλά προσεχή σημειώματα. Προς το παρόν, μιας και οι ένθερμοι υποστηρικτές της ένοπλης επαναστατικής βίας είναι διαβαστεροί, θα τους παραπέμψω σε έναν Ολλανδό θεωρητικό του πολέμου, υπηρέτη του Κυρίου και του Κράτους, τον δεύτερο χρονικά μετά τον Μακιαβέλι, του οποίου ήταν και θαυμαστής, τον Γιούστους Λίψιους [Justus Lipsius]  –  δίδαξε φιλοσοφία, ιστορία και φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Λέιντεν από το 1571 μέχρι το 1591. Η βασική θέση του Λίψιους ήταν η εξής: ο πόλεμος δεν είναι μια πράξη ανεξέλεγκτης βίας αλλά μια μεθοδική εφαρμογή δύναμης. 

    Και ερωτώ:  ποια είναι η δύναμη του Κυρίου;   Απαντώ: τα όπλα.

   Ερωτώ ξανά:  ποια είναι η δύναμη των Υποτελών Παραγωγών; 

Τα όπλα;  Ο Μαρξ και και άλλοι πολλοί και άλλες πολλές και εγώ λέμε:  δεν είναι τα όπλα, τα όπλα είναι η δύναμη του Κυρίου ημών. Ποιά είναι η δική μας;

Εγώ λέω ότι είναι η μη εργασία, η μη κατανάλωση, η μη καταβολή φόρων (προστίμων, κλπ).

Παραφράζοντας λοιπόν τον Λίψιους υποστηρίζω: ο κοινωνικός πόλεμος δεν είναι μια πράξη ανεξέλεγκτης βίας αλλά μια μεθοδική εφαρμογή της δύναμης της  απουσίας, της ανυπακοής.

  Ο αντίλογος: μα και αυτή τη δύναμη δεν θα την καταστείλει με τα όπλα του ο Κύριος; Ας δεχτούμε πως θα το κάνει. Το όλο ζήτημα τελικά ανάγεται στο εξής δίλημμα:

πως θέλετε να πεθάνετε;

με τα όπλα στο χέρι

ή

κατά τη διάρκεια γλεντιού;

Απαντώ: κατά τη διάρκεια γλεντιού.

Οι της (αυριανής, μελλοντικής) ενοπλής θα προτιμήσουν να πεθάνουν με τα όπλα στο χέρι.

Θα. . .

Ψεύτες και Υποκριτές!

Αύριο πάλι.

Τις απόψεις του για τον πόλεμο ο Λίψιους τις κατέγραψε στο βιβλίο του Politicorum sive Civilis Doctrinae libri sex, το οποίο δυστυχώς δεν μπορώ να το βρω στο διαδίκτυο – κάθε βοήθεια ευπρόσδεκτη. Όποιος και όποια θέλει να διαβάσει Λίψιους, παραπέμπω σε ένα σύντομο δοκίμιό του, De Constantia (για την ευστάθεια, τη σταθερότητα, το εμμενές ),  μεταφρασμένο στα αγγλικά:

http://people.wku.edu/jan.garrett/lipsius1.htm

http://people.wku.edu/jan.garrett/lipsius2.htm