το ανέφικτο της ανάκαμψης, το μέλλον της ανεργίας και ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α.

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Έχω διατυπώσει την πρόγνωση ότι οδεύουμε ολοταχώς προς ένα ποσοστό ανεργίας γύρω στο 40-50%, σε λίγα χρόνια, όχι πάνω από δέκα, και όχι μόνο εντώ, στο Ελλάντα.  Στα τέλη του 2014, σε δυο χρόνια, το ποσοστό της ανεργίας θα κυμαίνεται μεταξύ του 30-35%. Θα ήθελα σήμερα να επιχειρηματολογήσω υπέρ αυτής της θέσης και να διατυπώσω κάποια ερωτήματα που αβίαστα εγείρονται και χρήζουν κάποιας απάντησης. 

Πρώτα θα αναρωτηθώ εάν θα συμφωνούσε ο Κύριος με αυτή την πρόγνωση. Και απαντώ: όχι απλά συμφωνεί αλλά είναι περισσότερο βέβαιος από εμἀς, από όσους και όσες εκ των Υποτελών την διατυπώνουν και την υποστηρίζουν.  Πως όμως ο Κύριος και εμείς φτάνουμε σε αυτή την βάσιμη εικασία; Πιθανόν να σκεφτόμαστε με τον ίδιο τρόπο. Τολμώ να απαντήσω,  ΝΑΙ! Από δω και πέρα όμως, εμείς συνεχίζουμε να σκεφτόμαστε μαρξιστικά, ο Κύριος όμως εγκαταλείπει τον Μαρξ και στρέφεται προς τον εξοντωτικό ναζισμό, όπως θα υποστηρίξουμε στη συνέχεια.

‘Ο Κύριος εγκαταλείπει τον Μαρξ’; Για όνομα της Ζωής, τί είναι αυτά που λες, Αθανάσιε, σοβαρολογείς! Ναι, σωβρακολογώ. Και σας απαντώ: ήδη από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, ο Κύριος, τα τσιράκια του δηλαδή, έχουν πέσει με τα μούτρα στη μελέτη του Μαρξ. Κι αυτό όχι μόνο διότι η προσέγγιση του Καρόλου δεν είναι κανονιστική αλλά περιγραφική αλλά και διότι, κυρίως , ο Μαρξ, και ως προσωποποίηση της κοινωνικής επανάστασης,  είναι ο αντίπαλος και ο Κύριος έχει μια σοφή εμμονή να μελετάει επισταμένως τις σκέψεις, τον τρόπου σκέψης του αντιπάλου του. Πολεμιστής είναι, ξέρει πολύ καλά τι κάνει. Οδηγούμαι λοιπόν στη σκέψη ότι θα πρέπει να εξετάσουμε την πρόσληψη του Μαρξ από τον Κύριο από μαρξιστική έποψη. 

Εάν συμπύκνωνα τη σκέψη του Μαρξ σε μια πρόταση αυτή θα ήταν: κάθε επιτυχία του καπιταλισμού είναι αποτυχία. Και είναι αποτυχία διότι κάθε επιτυχία θέτει την κοινωνική σχέση του Κεφαλαίου σε νέα βάση. Εάν δεν ήμουν τόσο αφοριστικός, θα συνόψιzα το ‘Κεφάλαιο’ και τα ‘Grundrisse’ ως εξής: ο βιομηχανικός καπιταλισμός, η εφαρμογή δηλαδή της τεχνοπιστήμης από το Κεφάλαιο,  σε συνδυασμό με τον εγγενή ανταγωνισμό μεταξύ των Κυρίων οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην εξής κατάσταση: θα έρθει μια εποχή όπου θα παράγεται τεράστιος κοινωνικός πλούτος από ολοένα και λιγότερα εργατικά χέρια σε ολοένα και μικρότερο χρονικό διάστημα. Έτσι, θα μπορέσουμε να αφήσουμε πίσω μας την Προϊστορία, το βασίλειο της Aνάγκης και θα εισέλθουμε στην Ιστορία, στο βασίλειο της (κοινωνικής) Ελευθερίας· εργαζὀμενοι λίγους μήνες το χρόνο θα παράγουμε τον κοινωνικά αναγκαίο βασικό πλούτο και ακολούθως θα επιδιδόμαστε σε  πολλές και ελεύθερες κοινωνικές  δραστηριότητες, έχοντας κατά νου ότι η καλλιέργεια του εγκεφάλου και της ψυχής εξασφαλίζεται μόνο με την ενεργητική καθημερινή αλληλεπίδραση του καθενός με τους άλλους. 

Αυτές τις προγνώσεις του Μαρξ τις γνωρίζει ο Κύριος. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, άρχισε να αντιλαμβάνεται ότι οι προγνώσεις του Μαρξ δεν είναι προβολές επιθυμιών ενός κοινωνικού επαναστάτη αλλά η περιγραφή μιας υπαρκτής τάσης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Εάν όμως στο πίσω μέρος του εγκεφάλου του Μαρξ υπήρχε η δυνατότητα της κοινωνικής ελευθερίας, στο πίσω μέρος (που ακριβώς δεν γνωρίζω) του Κυρίου υπάρχει μια φαντασίωση: αυτή της απεξάρτησης από τον Υποτελή Παραγωγό. Εάν στο μέλλον θα χρειαζόμαστε μόνο τους μισούς, ίσως και λιγότερους, Παραγωγούς, τότε οι άλλοι θα είναι ή άνεργοι ή νεκροί.  

Στο συμπέρασμα αυτό έφτασαν οι θεωρητικοί του νεοφιλελευθερισμού, η Σχολή του Σικάγου, ο Φρίντμαν και ο Χάγιεκ, αναγνώστες και μελετητές του Μαρξ. Να χαμογελάσετε, γιατί να μην χαμογελάσετε;! Ίσως πιο μετά, μπορεί να βάλετε τα κλάματα. Θα δούμε. Αυτοί οι δύο τύποι διάβασαν τον Μαρξ μαρξιστικά. Και σκέφτηκαν ως εξής. Εάν ο Μαρξ τα λέει καλά, και τα λέει καλά, τότε, πως θα είναι ο καπιταλισμός με ένα ποσοστό ανεργίας στο 40 ή 50%; Δεν θα είναι ένας καπιταλισμός που θα επεκτείνεται αλλά ένας καπιταλισμός που θα συρρικνώνεται. Διάβασαν και Ρόζα (Λούξεμπουργκ), άλλη μεγάλη αντίπαλος του Κυρίου, η οποία μας λέει ότι ο παγκόσμιος καπιταλισμός, η εμπορευματοποίηση, η επέκταση του κεφαλαίου ως κοινωνική σχέση θα σταματήσει κάποια στιγμή, και λόγω εξωτερικών και λόγω εσωτερικών ορίων.  Και θα αρχίσει να συρρικνώνεται.

Οι νεοφιλελεύθεροι θεώρησαν ότι πρέπει να είναι wise before the event, ότι πρέπει οι καπιταλιστές, ο Κύριος της παραγωγής και του χρήματος, να οργανώσουν την άμυνά τους, να προετοιμαστούν, να αποικίσουν το κοινωνικό  μέλλον. Με δεδομένη τη βεβαιότητα της επερχόμενης συρρίκνωσης του καπιταλισμού – θα πρέπει να ξαναδούμε, εμείς, την θεωρία της υποκατανάλωσης – θα πρέπει να επανεξετάσουμε, υποδεικνύουν στον Κύριο οι σύμβουλοί του, την προτεραιότητα του κέρδους, της αρπαγής του κοινωνικού πλούτου, έναντι της Ισχύος, της καταστολής, της αποτροπής του εφιάλτη της κατάλυσης της Κυριαρχίας. Και εστιάζουν κατ’ αρχήν την προσοχή τους στα κρατικά έσοδα.  Αφού ο καπιταλισμός θα τείνει να συρρικνώνεται, η πρώτη συνέπεια θα είναι η δραστική μείωση των κρατικών εσόδων. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να ξηλωθεί το Κράτος Πρόνοιας, δηλαδή, να συρρικνωθεί δραστικά το Κράτος. Δυνάμει, το Κράτος τείνει προς έναν μεγαμηχανισμό που θα απαρτίζεται κυρίως από δύο επιμέρους μηχανισμούς: αυτόν της Αρπαγής κι αυτόν της Καταστολής. Θα πρέπει λοιπόν να αφήσουμε την Αρπαγή, το Κέρδος και να ενδυναμώσουμε την Καταστολή, την Ισχύ.

Πριν όμως το κάνουμε αυτό, θα αρπάξουμε ό,τι μπορούμε να αρπάξουμε. Και μπορούμε να αρπάξουμε τα εξής: Πρώτον, ένα μεγάλο μέρος του κοινωνικού πλούτου που καρπούται και απολαύει ο Υποτελής (μείωση μισθού, συντάξεων, αύξηση φόρων). Η αρπαγή αυτή θα έχει επιπλέον το εξής ευεργετικό αποτέλεσμα: Οι υποτελείς θα περιέλθουν στην κατάσταση του ενδεούς και θα στραφούν ο ένας εναντίον του άλλου. Το έγραψε ο Μακιαβέλι, ας το υπενθυμίσουμε κι εμείς: ο πιο ασφαλής τρόπος αναπαραγωγής της Κυριαρχίας είναι οι απομονωμένοι, αποβλακωμένοι και φοβισμένοι Υπήκοοι. Δεύτερον, θα αρπάξουμε τον κοινωνικού πλούτο που απολαύουν οι αυταπασχολούμενοι και οι πολύ μικρές (μέχρι δέκα εργάτες), οι μικρές (μέχρι 50) και μεσαίες (μέχρι 250) εμπορικές, μεταποιητικές και παραγωγικές επιχειρήσεις. Και θα το κάνουμε με μέσα την ήδη υπάρχουσα ανεργία και τη λιτότητα.  

Ο συνδυασμός της εφαρμογής της τεχνοεπιστήμης στην παραγωγή ( η τρίτη βιομηχανική επανάσταση, μετά την πρώτη του 19ου αιώνα και την δεύτερη του τεϊλορισμού-φορντισμού), του ανταγωνισμού που έχει ως αποτέλεσμα την εξόντωση των αδύναμων κεφαλαίων, της μείωσης των κρατικών εσόδων και της έντασης της νέας συσσώρρευσης του κεφαλαίου σε βάρος των υποτελών, αυταπασχολούμενων και μικρών επιχειρήσεων έχει ως συνέπεια την διαρκή αύξηση του αριθμού των ανέργων, άρα, και την περαιτέρω  συρρίκνωση του καπιταλισμού και του Κράτους. Αυτή είναι η τάση. Το ότι θα υπάρξουν σύντομες περίοδοι ισχνής ανάκαμψης ας το θεωρήσουμε βέβαιο. Θα συνεχιστεί η κατασκευή κάνα δυο οδικών αξόνων, θα απασχοληθούν 50.000 εργάτες για  δυο τρία χρόνια και μετά πάπαλα. Όταν θα ολοκληρωθεί, σε κάνα δύο χρόνια,  η διαδικασία του κλεισίματος των αυταπασχολούμενων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι άνεργοι θα ξεπερνούν τα 2 εκ.: Είναι δυνατόν να δημιουργηθούν 2 εκ. θέσεις εργασίας; Αποκλείεται!

    Φίλες και φίλοι, σήμερα παράγεται κοινωνικός πλούτος 57 φορές μεγαλύτερος από αυτόν του έτους 1900! Μα την Παναγία! Παράγονται 10 δισ. διαφορετικά προϊόντα! Τεράστιος πλούτος. Όχι φτάνει, φτάνει και περισσεύει για να καλύψει ο παγκόσμιος πληθυσμός τις βασικές του ανάγκες. Τι άλλο να παραγάγουμε; Εδώ κάποιοι μιλούν για αποανάπτυξη, όχι για ανάπτυξη!

Θα μπορούσαμε να κατατάξουμε όσους και όσες μιλούν για την επερχόμενη ανάκαμψη και ανάπτυξη σε δυο κατηγορίες. Σε αυτούς που το υποστηρίζουν αλλά θεωρούν ότι είναι ανέφικτες και σε αυτούς που τα λένε και πιστεύουν ότι είναι εφικτές.  Οι πρώτοι είναι καλά δασκαλεμένοι: ως πολεμιστές ρίχνουν στάχτη στα μάτια των Υποτελών και τους αποπροσανατολίζουν, ψεύδονται με άλλα λόγια, εξαπατούν, διότι γνωρίζουν ότι η ουσία του πολέμου εκτός από την ταχύτητα είναι και η εξαπάτηση. Οι δεύτεροι έχουν και σπέρνουν αυταπάτες κια ψευδαισθήσεις.

Μεταξύ των δευτέρων είναι και η ιστορική Αριστερά, η οποία σιωπά παντελώς για τις δυνατότητες της εποχής μας. Έχουμε φτάσει στο σημείο να υποστηρίζουμε ότι οι νεοφιλεύθεροι έχουν κατανοήσει τον Μαρξ πολύ καλύτερα από τους κοσμοξεφτιλισμένους μαρξιστές της ιστορικής Αριστεράς, και όχι μόνο της ελληνικής. Εάν εστιάσουμε την προσοχή μας στον ΣΥΡΙΖΑ, μετά από όσα υποστηρίξαμε, θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε το δράμα των στελεχών του. Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ σχημάτιζε κυβέρνηση μετά τις εκλογές του Ιουνίου, σήμερα θα είχε διασπαστεί. Ναι, αλλά δεν σχημάτισε!  Πολύ ωραία, όταν θα σχηματίσει. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα διασπαστεί, θα διαλυθεί δηλαδή, λίγους μήνες μετά τον όποιον μελλοντικό σχηματισμό κυβέρνησης. Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας την εξής αρχή:

όποιος ελέγχει το Κράτος, στο τέλος καταλήγει να τον ελέγχει το Κράτος, να γίνεται υποχείριο του Κράτους, δηλαδή του Κυρίου ημών

Αυτό το γνωρίζουν τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Γνωρίζουν επίσης ότι οι μέρες τους είναι μετρημένες μετά την ανάληψη της διαχείρισης του Κράτους. Τι θα κάνουν, λόγου χάριν, με την ανεργία;  Με μοχλό την κοινωνική δικαιοσύνη θα δημιουργήσουν 1,5 εκ. θέσεις εργασίας; Γαργαλείστε με να γελάσω! Εάν εξετάσουμε από μαρξιστικής έποψης τον ΣΥΡΙΖΑ, είμαστε αναγκασμένοι να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι το κόμμα αυτό εκφράζει τα συμφέροντα όχι των Υποτελών Παραγωγών αλλά των αυταπασχολούμενων, ελεύθερων επαγγελματιών, μικροαστικών στρωμάτων (μεταξύ των οποίων και κρατικοί υπάλληλοι). Είναι αυτοί που πετάγονται από την παραγωγή και την κατανάλωση. Ο διακαής πόθος αυτών των στρωμάτων είναι να επιστρέψουν στο παρελθόν – στη δουλείά τους και την ιδιοκτησία τους. Επιστροφή όμως δεν υπάρχει και το γνωρίζουν καλά και ο Δραγασάκης και ο Σταθάκης και ο Μηλιός.

Θα καταλήξουμε όμως και σε ένα άλλο συμπέρασμα.  Ας υποθέσουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αναλαμβάνει τα ηνία της χώρας, του ελληνικού καπιταλισμού δηλαδή, τη διαχείριση του Κράτους. Ανοίγονται μπροστά του δύο δρόμοι: αυτός της επιστροφής στο παρελθόν κι αυτός που θα του υποδείξει ο Κύριος. Εάν ακολουθήσει τον πρώτο, θα τον πετάξει με τις κλοτσιές ο Κύριος. Εάν ακολουθήσει τον δεύτερο, θα διαλυθεί εν ριπή οφθαλμού. Κάποιοι φωστήρες των ακροαριστερών συνιστωσών φαντασιώνονται κινητοποιήσεις του λαού που θα στηρίξουν την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ όταν θα δεχτεί την επίθεση του Κυρίου.  Τι αυταπάτες! Τα στελέχη και οι ηγέτες του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα ήθελαν να βρεθούν ενώπιον αυτού του διλήμματος. Τους συμφέρει να μην βρεθούν, τους συμφέρει να μην γίνουν ποτέ κυβέρνηση: έχουν να κερδίσουν πολύ περισσότερα ως εναιαίο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αυτό είναι το δεύτερο συμπέρασμα. Σε αυτά τα δύο συμπεράσματα φτάνουμε εάν εφαρμόσουμε τον μαρξισμό για να κατανοήσουμε τον ΣΥΡΙΖΑ.

Ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να αναδειχτεί πρώτο κόμμα στις εκλογές του Ιουνίου. Δεν το έκανε όμως: άρχισε να μασάει τα λόγια του, να μαζεύει όσα  άπλωσε, και τα κατάφερε. Και μπράβο του. Δεν ήθελαν, φοβόντουσαν μη κερδίσουν τις εκλογές και υποχρεωθούν να διαχειριστούν το Κράτος και να εφαρμόσουν τις οδηγίες των ισχυρότερων Κυρίων. Το εκλογικό αποτέλεσμα ήταν μια μεγάλη ανακούφιση. Το ίδιο πρόβλημα θα έχουν και στο μέλλον. Θα κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να μην αποκτήσουν αυτοδυναμία, για να μην αναδειχτούν πρώτο κόμμα, κι αν παρ’ ελπίδα δεν το αποφύγουν, θα κάνουν το κάθε τι για να μην σχηματίσουν κυβέρνηση. Ο εσμός των λαμογιών του ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι η αναπαραγωγή των συμφερόντων των στελεχών και των βουλευτών εξασφαλίζεται με την παραμονή στην αντιπολίτευση και όχι με τον σχηματισμό κυβέρνησης, που θα τους διαλύσει και θα τους σκορπίσει.  

Ο Κύριος τους έχει πάρει χαμπάρι. Η πλάκα είναι ότι και ο κόσμος του έχει πάρει χαμπάρι. Και όσοι δεν τους έχουν πάρει, δεν θα αργήσουν να τους πάρουν. Η σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις εκλογική στασιμότητα οφείλεται στο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει γίνει ένας πίθος των Δαναΐδων: άλλοι νεόφερτοι  μπαίνουν από πάνω, άλλοι  που αντιλαμβάνονται τι γίνεται φεύγουν από τις τρύπες. Υπάρχει σήμερα ένα ποσοστό 35-40% που κινείται πέραν της ιστορικής Αριστεράς και δεν μπορεί να εκφραστεί πολιτικά. Το ότι ένα μέρος θα ψηφἰσει ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να το θεωρήσουμε βέβαιο.

Δεν θα πρέπει βέβαια να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο να αναγκαστεί ο ΣΥΡΙΖΑ να κυβερνήσει. Στη περίπτωση αυτή, η παραμονή στη κυβέρνηση θα είναι σύντομη. Και η διάσπαση αναπόφευκτη. Και ο μεν ΣΥΝασπισμός θα μετεξελιχθεί σε ένα κεντρώο κόμμα και θα το φάει η μαρμάγκα, το δε Αριστερό Ρεύμα θα φυτοζωήσει και στο τέλος θα αναγκαστεί να συνεργαστεί με ένα μεταλλαγμένο ΚΚΕ, το οποίο θα μετεξελιχτεί σε εξωκοινοβουλευτική οργάνωση κι έτσι αγκαλιά θα οδεύσουν προς τον γκρεμό της ανυπαρξίας.

Και, επιτέλους, θα μείνουμε χωρίς ιστορική Αριστερά. Και, επιτέλους, θα σκάσει η μύτη μια μαρξιστική αναρχοκομμουνιστική Αριστερά που θα φέρει στο προσκήνιο τις δυνατότητες της εποχής μας.