σύντομη ιστορία του 21ου αιώνα (1)

 φίλες κε φίλοι, καλή σας μέρα

Τους τελευταίους μήνες έχω πέσει με τα μούτρα στη μελέτη του Μεσαίωνα, για τον οποίον τα διαβάσματά μου είναι παντελώς ανεπαρκή. Κείμενα, ιστορίες, ειδικές μελέτες –  ό,τι βρεθεί μπροστά μου. Με ενδιαφέρει να εντοπίσω τη σχέση κάθε τρόπου παραγωγής που συγκροτούν τον δυτικό πολιτισμό με τον προηγούμενο και τον επόμενο. Ποια είναι η σχέση του δουλοκτητικού

 τρόπου παραγωγής με τον προηγούμενο (ποιμενικό) και τον επόμενο (φεουδαρχικό); Η σχέση του φεουδαρχικού με τον δουλοκτητικό και τον καπιταλιστικό; Ποια είναι η σχέση του καπιταλιστικού με τον φεουδαρχικό; Αναρωτιέμαι: η μελέτη αυτών των σχέσεων μας επιτρέπει να διατυπώσουμε κάποιες σκέψεις για τον τρόπο παραγωγής που θα ακολουθήσει;

Για να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα θα πρέπει πρώτα να ξεκαθαρίσουμε τι εννοούμε όταν λέμε τρόπος παραγωγής και δυτικός πολιτισμός. Η  έννοια του τρόπου παραγωγής απαυγάζεται εάν συμπληρώσουμε κάποιες λέξεις που λείπουν: αρπαγής, καταστροφής και εξόντωσης. Κατά συνέπεια, ο τρόπος παραγωγής, αρπαγής, κλπ., δηλώνει την ιστορικά καθορισμένη μορφή που εμφανίζεται η Κυριαρχία σε μια χρονική περίοδο. Διότι η έννοια του τρόπου παραγωγής δεν παραπέμπει σε μια ουδέτερη έννοια της οικονομίας αλλά στον τρόπο με τον οποίο κάθε φορά ο Κύριος οργανώνει την παραγωγή, την αρπαγή, την καταστροφή του κοινωνικού πλούτου αλλά και την αναπαραγωγή, αρπαγή [απαγωγή], καταστροφή και εξόντωση του Υποτελούς παραγωγού.

Έτσι λοιπόν, ο δυτικός πολιτισμός είναι μια αλληλουχία συγκεκριμένων και ιστορικά καθορισμένων τρόπων παραγωγής, αρπαγής, καταστροφής και εξόντωσης, τρόποι παραγωγής που διαμορφώνουν ιδιαίτερους πολιτισμούς, συγγενικούς μεταξύ τους. Το κοινό στοχείο των τρόπων παραγωγής είναι σαφές: οργάνωση, αρπαγή, καταστροφή του κοινωνικού πλούτου και (της εξόντωσης συμπεριλαμβανομένης) των Υποτελών Παραγωγών. Σε πολιτισμικό επίπεδο, το κοινό στοιχείο είναι η πυρηνική επιθυμία του δυτικού Κυρίου: η καθυπόταξη της φύσης, δηλαδή η επίτευξη της σωματικής Αθανασίας: αυτό εννοώ εγώ  όταν λέω δυτικός πολιτισμός. Αν και η Κυριαρχία εμφανίστηκε και σε άλλες περιοχές και σε άλλες ιστορικές περιόδους, καμιά άλλη δεν έθεσε ως βασικό σκοπό την υποταγή της φύσης, την επίτευξη της σωματικής αθανασίας. Μιας και η επιιθυμία αυτή δεν πραγματοποιείται άμεσα, αλλά στο βάθος του χρόνου βάσει σχεδίου, ή σχεδίων, μετεξελίσσεται σε βούληση. Ο δυτικός πολιτισμός είναι  η βούληση του Κυρίου, που εκφράζεται ως προσταγή προς τη φύση, να υποτάξει τη φύση και να γίνει αθάνατος σωματικά.

Ο δυτικός πολιτισμός λοιπόν, ο δυτικός Κύριος, η δυτική Κυριαρχία, δεν μπορεί παρά να είναι στραμμένος προς το μέλλον. Διαχείριζεται μεν το παρόν (και το παρελθόν ασφαλώς) αλλά το βασικό του μέλημα είναι το μέλλον, ο αποικισμός, ο έλεγχος, η διαχείριση του μέλλοντος.  Η επισήμανση αυτή ενισχύεται από την λατρεία του σχεδίου:  η δυτική Κυριαρχία δεν μπορεί να υπάρξει, να αναπαραχθεί χωρίς την διαρκή σύνταξη σχεδιασμών, οι πιο μακρόπνοοι όμως δεν ξεπερνούν τα πενήντα χρόνια. Το πως ζούμε σήμερα έχει σχεδιαστεί, όχι ασφαλώς στις λεπτομέρειές του, το 1960! Εάν τώρα ζούμε στο 2012, τι περιλαμβάνει ο σχεδιασμός, ο οποίος βέβαια συντάσσεται βάσει μιας εκτίμησης για το παρόν, για το 2062;

Θα έλεγα ότι η βασική επιδίωξη του δυτικού (Αμερικανοευρωπαίου)  Κυρίου είναι η κατάκτηση της Σιβηρίας. Δεν είμαι βέβαιος σε ποιον θα ανήκει η Σιβηρία το έτος 2061 – θεωρώ  ότι θα διανεμηθεί μεταξύ Ρωσίας, Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών. Δεν θα επιμείνω επ’ αυτού του ζητήματος – το έγραψα μόνο και μόνο για να μειδιάσετε,  κατ΄αρχήν. . . Δεν νομίζω ότι δεν έχετε επισημάνει την απόπειρα της περικύκλωσής της – ένα επεισόδιο της οποίας είναι τα τεκταινόμενα στη Συρία και αλλού εκεί τριγύρω. Θέλω να πω ότι η δυτική Κυριαρχία πάντα θα εκπονεί βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα σχέδια – η κομβική επιθυμία του Κυρίου είναι η επινόηση της πραγματικότητας, να είναι δηλαδή η πραγματικότητα η εκπλήρωση των επιμέρους επιθυμιών Του.

Υποστηρίζω λοιπόν ότι ο δυτικός πολιτισμός είναι στραμμένος από το απώτατο μέλλον, μιας και τότε, παντελώς άγνωστον πότε, θα εκπληρωθεί η επιθυμία της ολοσχερούς καθυπόταξης της φύσης, της επίτευξης της σωματικής αθανασίας, η οποία επιπλέον βεβαίως θα σημάνει και την ολοκληρωτική και αμετάκλητη νίκη του όχι πια ενδεούς ένοπλου Κυρίου επί των Υποτελών Παραγωγών. Η μέχρι τώρα όμως απόπειρα της καθυπόταξης της φύσης, στην οποία λανθάνει η ασύνειδη εξόντωση της ζωής, μιας και είναι ένας από τους τρόπους εξοβελισμού του Κυρίου του Κυρίου, του αήττητου Θανάτου, έχει επιφέρει κάποιες συνέπειες που ανησυχούν σφόδρα τον Κύριο. Θα το διατυπώσω κάπως υπερβολικά αλλά στην υπερβολή βρίσκονται πολλά ψήγματα αλήθειας: εάν η ζωή εξαλειφθεί, θα εξαλειφθεί και η Κυριαρχία. Εάν το διατυπώσω λιγότερο υπερβολικά, θα κάνω λόγο για πράσινα άλογα, με συγχωρείτε, για πράσινο καπιταλισμό, για αείφορο ανάπτυξη και άλλες παρόμοιες σαχλαμάρες.

Πέρα όμως από αυτό το αδιέξοδο υπάρχει κι άλλο ένα. Αφορά βεβαίως τον άλλο τρόπο εξουδετέρωσης του Θανάτου: τον εντοπισμό του και την εκτέλεσή του με συνοπτικές διαδικασίες μέσω της τεχνοεπιστήμης. Ο επιστήμονας ψιθυρίζει στο αυτί του Κυρίου και του λέει: φίλε, γάμησέ τα, θα πεθάνουμε μια μέρα! Το έχουν πάρει απόφαση: η επίτευξη της σωματικής αθανασίας είναι ανέφικτη – πήγα να γράψω ‘παντελώς’  αλλά είναι αφόρητη περιττολογία. Α, τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά! Εάν ο δυτικός πολιτισμός είναι στραμμένος προς το μέλλον επειδή οι Κύριος θέλει να υποτάξει τη φύση και να γίνει αθάνατος, τότε οι καταστροφικές συνέπειες της καθυπόταξης της φύσης και η παραδοχή του ανέφικτου της σωματικής αθανασίας καταργούν το βασικό χαρακτηριστικό του δυτικού πολιτισμού! Αυτό σημαίνει ότι αρχίζει το τέλος του δυτικού πολιτισμού, της δυτικής Κυριαρχίας κι αυτήν την αρχή του τέλους θα την βιώσουμε, τηνβιώνουμε ήδη, κατά τον 21ο αιώνα.   Απομένει να δούμε εάν αυτή η εξέλιξη σηματοδοτεί και την αρχή μιας παγκόσμιας πνευματικής επανάστασης, μιας και η δυτική Κυριαρχία είναι πια παγκόσμια.

Θεωρώ λοιπόν ότι ο δυτικός πολιτισμός αναγκάζεται να στραφεί προς το παρόν, εκπονώντας ασφαλώς μακροπρόθεσμα σχέδια μερικών δεκαετιών, σχέδια τα οποία τροφοδοτούν αενάως συνωμοσιολογικά σενάρια, με τα οποία δεν θέλω να έχω καμιά απολύτως σχέση, μιας και ερείδονται επί της παντοδυναμίας του Κυρίου, την οποία μόλις και απορρίψαμε. Το τι σημαίνει όμως η στροφή του παραπαίοντος δυτικού πολιτισμού προς το παρόν είναι κάτι το οποίο θα δούμε διεξοδικά στο μέλλον, μιας όμως που τα ν’ αναφέραμε ας διατυπώσουμε την εξής υπόθεση εργασίας: εάν τη στροφή του Κυρίου προς το μέλλον όλες αυτές τις χιλιετίες (όχι χιλιετηρίδες – η χιλιετηρίδα είναι το χιλιοστό έτος μιας χιλιετίας) διέπει μια προοδευτικότητα, στη γοητεία της οποίας υπέκυψε και ο Κάρολος, η αναγκαστική στροφή του Κυρίου προς το παρόν αναιρεί κάθε προοδευτικό στοιχείο.

Η στροφή του Κυρίου προς το παρόν προεξαγγέλθηκε από τον μοντερνισμό και σε μια (από τις πολλές) μετέπειτα  νοσηρή του έκδοση, τον μεταμοντερνισμό, σε μια πολύ ταραγμένη εποχή (1890-1930, κυρίως), επαναλαμβάνω, σε μια πολύ ταραγμένη εποχή και έχω πολλούς και σοβαρούς λόγους να το επαναλαμβάνω. Γιατί δυσκολευόμαστε να διαβάσουμε και να κατανοήσουμε τη Βιρτζίνια Γούλφ ή τον ‘Οδυσσέα’ του Τζόις; Γιατί πέταγε χρώματα στον καμβά ο Πόλοκ; Η ατονική μουσική; Η γλυπτική χωρίς όγκο στον χώρο; Που είναι η δομή, το σχέδιο, η μορφή; Εάν το φαντασιακό μας είναι οργανωμένο με ενατενιστικό τρόπο, ο οποίος έχει διαμορφωθεί από την στροφή του Κυρίου προς το μέλλον, είναι αναμενόμενο να μας ξενίζουν η ζωγραφική της δράσης, η αυτόματη γραφή, ο σουρρεαλισμός, ο κυβισμός,ο ντανταϊσμός και άλλα πολλά. 

Ο μοντερνισμός λοιπόν είναι  η πρώτη απόπειρα άρνησης ενός πολιτισμού στραμμένου προς το μέλλον. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι όλες οι εκφάνσεις του μοντερνισμού αρνούνται τις αστικές αξίες και συνδέονται με τον πολιτικό ριζοσπαστισμό της εποχής εκείνης. Η άρνηση της προόδου, της κατ’ εξοχήν εκδήλωσης της στροφής του Κυρίου προς το μέλλον,  από τον Βάλτερ Μπένγιαμιν είναι η πιο σαφής και η πιο συνειδητή και δεν μας επιτρέπεται να την αποκόψουμε από το μοντερνιστικό πλαίσιο της εποχής. Ο μοντερνισμός όμως ήταν δίκοπο μαχαίρι. Εάν εξετράπη προς τον μεταμοντερνισμό και άλλες νοσηρές καταστάσεις ήταν ακριβώς λόγω   της λατρείας του παρόντος. Διότι το παρόν αποκλείει την ενατένιση, τη θεωρία, τη σκέψη και φέρνει στο προσκήνιο live σφαγές αρνιών μέσα σε γκαλερί των Ηνωμένων Πολιτειών το 1968. Εάν αυτό το έβλεπε ο Αισχύλος ή  Σοφοκλής ή Ευριπίδης θα ξερνούσε – δεν υπάρχει στο θέατρό τους ούτε μια σκηνή βίας: οι φόνοι γίνονται στο παρασκήνιο. Εάν το παρόν βιώνεται μέσω του κλονισμού, μέσω του βιώματος, τότε η βία ανάγεται σε τέχνη και ο νορβηγός εξοντωτής των παιδιών και των εφήβων είναι μέγας καλλιτέχνης.

Αντιλαμβάνεστε τι δυσκολίες αντιμετωπίζουμε. Διότι η στάση μου απέναντι στο παρόν και το μέλλον δεν είναι άμοιρη ευθυνών. Όταν πάω να μαζέψω ζωχούς, δεν τους μαζεύω όλους – αφήνω μερικούς να σποριάσουν για να ξαναμαζέψω και του χρόνου. Αυτό λέγεται φροντίδα του  μέλλοντος, η οποία φροντίδα έχει σχέση με την ενατένιση, με τη σκέψη, με τη θεωρία – θεωρία σημαίνει ενατένιση, κοίταγμα από ψηλά. Μπορεί το ασυνείδητο να μην γνωρίζει από χρόνο και να είναι συσσώρευση παρελθόντος, σκάει μύτη όμως στο παρόν! Κατά συνέπεια, το ζήτημα του παρόντος και του μέλλοντος σχετίζεται με το ζήτημα των ορίων της ελευθερίας και της επιθυμίας. Έχω υποστηρίξει ότι ο Κύριος δεν είναι άνθρωπος μιας και δεν δέχεται όρια στην ελευθερία  Του και στην επιθυμία Του και θέλει να γίνει αθάνατος και να μας γαμήσει όλους και όλες. Ο Κύριος τείνει διαρκώς να γίνεται προάνθρωπος και η στροφή προς το παρόν θα επιδεινώσει αυτήν την τάση.

Όχι λόγω της απόλυτης ισχύος, που θα εξασφάλιζε με την επίτευξη της σωματικής αθανασίας, αλλά λόγω της αδυναμίας του! Στροφή προς το παρόν σημαίνει,  για τον Κύριο και για μας,  παραδοχή της αδυναμίας Του. Οι κίνδυνοι που απορρέουν από έναν πάνοπλο αδύναμο και στριμωγμένο και σε αδιέξοδο ευρισκόμενο Κύριο είναι τρομακτικοί, εφιαλτικοί.

Εάν έγραφα μια Σύντομη Ιστορία του 21ου αιώνα, μερικά από τα κυριότερα κεφάλαια αυτού του βιβλίου θα ήταν:

Δυτικός πολιτισμός: από το μέλλον στο παρόν. Κομμουνισμός και φροντίδα του μέλλοντος. Η συρρίκνωση  του καπιταλισμού. Η συρρίκνωση του Κράτους. Η στρατηγική της καταστροφής των δυνατοτήτων της εποχής μας. Η στρατηγική της εξόντωσης των ανέργων. Η κατάκτηση της Σιβηρίας.  Η κλιματική αλλαγή. Η διατροφική κρίση. Η εγκατάλειψη των πολεων. Ο επερχόμενος Μεσαίωνας. Μετακαπιταλιστική νεοδουλεία. Η διεύρυνση του εμμενούς κομμουνισμού.

Λέω να το γράψω. Εδώ, μπροστά σας.

Και η Ζωή βοηθός!