φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Όταν ακούω ότι ‘η συνταγή είναι λάθος’ και ότι ‘καταστρέφεται η ελληνική οικονομία’, νιώθω τις λέξεις να πέφτουν πάνω μου με την ορμή που έπεφταν στους διαβόλους τα εκσφενδονιζόμενα από τους αγγέλους βουνά κατά τη διάρκεια της τρομερής μάχης που περιγράφεται από τον Μίλτον (Milton) στον Χαμένο Παράδεισό του (Paradise Lost). Εάν αυτοί που τα πιστεύουν αυτά είναι άγγελοι, εμείς που δεν τα πιστεύουμε είμαστε διάβολοι. Αλλά, εδώ και αρκετό καιρό, έχουμε δείξει ότι οι άγγελοι είναι οι ρουφιάνοι του Θεού, οι πληροφοριοδότες του, τα τσιράκια του και δεν χρειάζεται να αναφέρω ποιοι είναι οι επίγειοι άγγελοι.
Εάν η καταστροφική συνταγή είναι λάθος, ποια είναι η σωστή;
Πως είναι δυνατόν ο Κύριος να κάνει ένα τόσο μεγάλο λάθος;
Δεν θα ασχοληθώ με το ζήτημα κατά πόσο οι λέξεις δεν είναι καθόλου αθώες και ουδέτερες αλλά φορείς ιδεολογίας και παρασημάνσεων και θα εστιάσω την προσοχή στα ερωτήματα που διατύπωσα. Δεν είναι καθόλου δύσκολο να σκιαγραφήσουμε την σωστή συνταγή. Για ποιον όμως σωστή; Για τον Κύριο καπιταλιστή της παραγωγής και του χρήματος ή για τον υποτελή Παραγωγό του κοινωνικού πλούτου; Οι εκσφενδονίζοντες τις δίκην μιλτονικών βουνών κοινοτοπίες θεωρούν ότι η σωστή συνταγή είναι αυτή που συμφέρει και τους δύο, και τον καπιταλιστή Κύριο και τον υποτελή Παραγωγό!
Ας παραθέσουμε τον συλλογισμό τους: εάν εγώ πληρώνομαι καλά, εάν όλοι έχουν δουλείά, εάν οι συνταξιούχοι παίρνουν γενναιόδωρη σύνταξη, τότε θα υπάρχει κατανάλωση, θα κυκλοφορεί το χρήμα, θα κινείται το χρήμα στην αγορά, θα υπάρχει παραγωγή, δεν θα υπάρχει ανεργία, τα ασφαλιστικά ταμεία θα έχουν πόρους και το Κράτος πόρους από τους φόρους, άρα θα υπάρχει και ένα μεγαλόψυχο Κράτος πρόνοιας (welfare state). Είδατε που τους βολέψαμε όλους – κανένας δεν θα μείνει παραπονεμένος. Τόσο απλά είναι τα πράγματα! Γιατί όμως αυτό που σκέφτεται ένας απλός άνθρωπος της δουλείάς και της πιάτσας δεν μπορεί να το σκεφτεί ένας οικονομολόγος, ένας τραπεζίτης, ένας επενδυτής, ένας καπιταλιστής, ένας Κύριος; Γιατί να σπέρνουν λιτότητα και ανεργία και να θερίζουν ταραχές και εξεγέρσεις; Η απάντηση που δίνεται είναι η εξής: οι επενδυτές είναι κερδοσκόποι και τοκογλύφοι, είναι πλεονέκτες, είναι άρπαγες, οι καπιταλιστές κοιτάζουν μόνο το βραχυπρόθεσμο συμφέρον τους, δεν μπορούν να δουν μακριά.
Εμείς θα υποστηρίξουμε ότι ο Κύριος δεν κάνει λάθος διότι η συνταγή δεν είναι λάθος. Είναι πολύ σωστή, είναι θεόσωστη, είναι πολύ σωστή για τον Κύριο, άρα, ‘λάθος’ για μάς. Η σωστή συνταγή για μας, θα είναι ‘λάθος’ για τον Κύριο. Δεν υπάρχει, δεν μπορεί να υπάρξει λάθος ή σωστό και για τον Κύριο και για μας – είναι παντελώς αδύνατον. Τι σημαίνει σωστό; Σωστό είναι αυτό που μας σώζει και ό,τι μας σώζει, μας βοηθάει ώστε να επικρατήσουμε του αντιπάλου, να νικήσουμε τον εχθρό. Ο Σωτήρ είναι ο νικητής.
Οι εκσφενδονίζοντες τα βουνά των κοινοτοπιών πάνω στα κεφάλια μας δεν λαμβάνουν υπόψη τους δυο πολύ σημαντικά στοιχεία, τον ανταγωνισμό μεταξύ των καπιταλιστών, των ξεχωριστών κεφαλαίων, και τον διεθνή καταμερισμό της εργασίας. Επειδή το κείμενο αυτό θα το διαβάσει και το εδώ και 32 χρόνια φιλαράκι μου και αδερφάκι μου, ο Γιώργος, πρώην καλουπατζής και μάστοράς μου όταν δουλεύαμε μαζί, θα αποφύγω τις αναφορές μου στο Κεφάλαιο του Μαρξ και θα μιλήσω απλά και καθαρά.
Υπάρχει ένα εργοστάσιο, εδώ στο Ελλάντα, που παράγει και εξάγει σπάγγο, κυρίως στη Βραζιλία. Είναι μία από τις 400, πάνω κάτω, εξαγωγικού προσανατολισμού βιομηχανίες – κι έχουν το θράσος να λένε ότι δεν παράγουμε τίποτα! ‘Ελα μουνί στο τόπο σου! Λοιπόν, εγώ κι ο φίλος μου ο Γιώργος, είμαστε ιδιοκτήτες αυτού του εργοστασίου. Είμαστε το μοναδικό στο κόσμο που παράγει σπάγγο; Όχι, βέβαια. Υπάρχει το ενδεχόμενο να κλείσει το εργοστάσιο; Υπάρχει. Εάν εμφανιστεί στην αγορά κάποιο άλλο που πουλάει πιο φτηνά από μας, τότε εμείς θα κλείσουμε και οι εργάτες μας θα μείνουν άνεργοι. Γιατί θα πουλάει πιο φτηνά το άλλο εργοστάσιο; Με δεδομένο ότι όλοι οι άλλοι παράγοντες της παραγωγής (πρώτες ύλες, ενέργεια, κλπ) είναι οι ίδιοι, ο μόνος τρόπος να πουλάει πιο φτηνά είναι το εργατικό κόστος, οι μισθοί. Εάν πληρώνει λιγότερα στους εργάτες, θα πουλάει και πιο φτηνά τον σπάγγο. Θα είναι πιο ανταγωνιστικοί από μας – ανταγωνιστικότητα σημαίνει εγώ επιβιώνω, εσύ κλείνεις, πεθαίνεις. Ανταγωνιστικότητα σημαίνει ‘σου κλείνω το σπίτι’. Πως μπορώ να μειώσω το εργατικό κόστος; Υπάρχουν τρεις τρόποι. Πρώτον, να μεταφέρω το εργοστάσιο σε μια χώρα με χαμηλά μεροκάματα. Δεύτερον, να αντικαταστήσω ένα μικρό ή μεγάλο μέρος των εργατών με μηχανήματα ή και με ρομπότ. Τρίτον, να μειώσω τους μισθούς των εργατών. Η μείωση όμως αυτή έχει κάποια όρια για καθαρά ιστορικούς λόγους – δεν μπορείς να επιβιώσεις με 250 εβρά το μήνα στην Ελλάδα, στη Βουλγαρία όμως μπορείς και παραμπορείς. Το ποια λύση θα επιλέξω θα εξαρτηθεί από πολλά πράγματα – είναι βέβαιο όμως ότι εμένα, ως εξαγωγέας, δεν με νοιάζει καθόλου εάν οι εργάτες μου έχουν να αγοράσουν για να τονωθεί η κατανάλωση, άρα και η παραγωγή. Καρφάκι δε μου καίγεται εάν αγοράζουν γάλα ή παπούτσια: αγοράζουν, δεν αγοράζουν, εμένα στ’ αρχίδια μου – μιλάω ως καπιταλιστής Κύριος. Οι δικοί μου οι πελάτες είναι στο εξωτερικό, με ενδιαφέρει αυτοί να αγοράζουν και δεν θα αγοράζουν εάν πληρώνω τους εργάτες περισσότερο από ό,τι οι ανταγωνιστές μου.
Ας υποθέσουμε τώρα ότι έχουμε ένα ξενοδοχείο στη Σαντορίνη, το οποίο εργάζεται έξι μήνες το χρόνο και οι πελάτες μου είναι ξένοι σε ποσοστό 90%. Το ξενοδοχείο αυτό ναι μεν είναι στο Ελλάδα αλλά είναι μια εξαγωγική επιχείρηση, μιας και οι πελάτες μου είναι ξένοι. Ως επιχειρηματίες, θέλουμε το ξενοδοχείο μας να είναι γεμάτο και τους έξι μήνες και για να είναι γεμάτο πρέπει οι τιμές μου να είναι ανταγωνιστικές. Δηλαδή, να μας προτιμάνε από άλλα ξενοδοχεία στην Ιταλία ή στην Ισπανία, λόγου χάριν. Για να είναι ανταγωνιστικό, πρέπει οι εργαζόμενοι να μη μου κοστίζουν ακριβά. Όσο πιο λίγα παίρνουν, τόσο πιο ανταγωνιστικός θα είμαι, τόσο πιο πολλά κέρδη θα έχω. Κι αν δεν πληρώνω και ΙΚΑ, ακόμα καλύτερα! Καρφάκι δε μου καίγεται εάν έχουν χρήματα να αγοράσουν ένα δώρο τη μέρα του Αγίου Αντωνίου για τον φίλο τους Αντώνη κι έτσι να κινηθεί το χρήμα, άρα να τονωθεί η παραγωγή και να μειωθεί η ανεργία. Καρφάκι δε μου καίγεται. Η τουριστική βιομηχανία (ξενοδοχεία, εστίαση, περιηγήσεις, κλπ) είναι μια τεράστια εξαγωγική βιομηχανία: 12 εκ. ήταν οι πελάτες της το 2011.
Ας υποθέσουμε τώρα ότι έχω ένα φορτηγό πλοίο και μεταφέρω εμπορεύματα από την Κίνα και την Ινδία. Δεν θα αγνοείτε ότι το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο είναι το μεγαλύτερο στην καπιταλιστική Οικουμένη. Τα κέρδη μου θα εξαρτηθούν από το ύψος των μισθών. Αν μπορώ να δώσω 200 εβρά το μήνα, γιατί να δώσω 1.000; Δηλαδή, γιατί να έχω Έλληνες κι όχι Πακιστανούς; Τι με νοιάζει εμένα εάν έχουν δουλείά ή όχι οι Έλληνες; Στ’ αρχίδια μου!
Ναι, αλλά εάν μειωθούν οι μισθοί και τα μεροκάματα, εάν υπάρχει λιτότητα, θα κλείσουν πολλά μαγαζάκια και μικρές επιχειρήσεις, θα αυξηθεί κατακόρυφα ο αριθμός των ανέργων. Ναι, αυτός ακριβώς είναι ο στόχος μας! Να κλείσουν ή να γίνουν δικά μας. Δεν θα αγοράζεις κατσαβίδι από το μαγαζάκι της γειτονιάς σου αλλά από το Πράκτικερ, το οποίο πουλάει γερμανικά κατσαβίδια. 1300 εξαγωγικές βιομηχανίες δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα – το 15% του συνόλου των εξαγωγών της Γερμανίας προορίζεται για την ελληνική αγορά – το 65% στον ευρωπαϊκό νότο. Κι αυτο το ποσοστό θα μεγαλώσει μόνο εάν κλείσουν οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις εδώ στο Ελλάντα.
Δεν συμφέρει στον Ελευθερουδάκη και στον Παπασωτηρίου να μείνουν μόνο δύο βιβλιοπωλεία στην Αλεξανδρούπολη; Αν τους συμφέρει λέει! Ποιος τους γαμάει τους άλλους; Δεν συμφέρει έναν επιχειρηματία να κάνει δικά του όλα τα ταξί στην Αλεξανδρούπολη; Αν τον συμφέρει λέει! Φαντάζεστε τα κέρδη μιας επιχείρησης που έχει αποκτήσει τον έλεγχο όλων των φαρμακείων στην πόλη; Φαντάζεστε τα κέρδη ενός δικηγορικού γραφείου-εταιρείας με τους εργαζόμενους δικηγόρους να παίρνουν 700 εβρά το μήνα, και πολλά είναι;
Το τοπίο αρχίζει να ξεκαθαρίζει. Εμείς θα εξάγουμε ό,τι εξάγουμε, ό,τι δηλαδή δεν παράγουν οι άλλοι, οι Γερμανοί ας πούμε, κι εμείς θα εισάγουμε ό,τι παράγουν οι άλλοι. Αυτός είναι ο διεθνής καταμερισμός της εργασίας. Για να μπορούμε να εξάγουμε, θα πρέπει να είμαστε ανταγωνιστικοί, να μειωθεί δηλαδή το εργατικό κόστος. Εάν πουλάμε πιο φτηνά αυτό που εξάγουμε, θα παραμένει χαμηλό ή και θα μειωθεί το εργατικό κόστος στις χώρες που εισάγουν τα προϊόντα μας, στη Γερμανία ας πούμε, κι έτσι παραμένουν καθηλωμένα τα μεροκάματα και εκεί. Έτσι, αυτά που θα εισάγουμε κι εμείς, θα είναι επίσης πιο φτηνά και οι μικρές και μεσαίες εγχώριες βιοτεχνίες και επιχειρήσεις δεν θα μπορούν να ανταγωνιστούν τα μεγαθήρια και θα κλείσουν.
Η λιτότητα είναι ένα μέσον για να επιταχυνθεί αυτή η εκκαθαριστική διαδικασία. Η ανεργία είναι η άμεση συνέπεια. Αλλά κι αυτή είναι ένα μέσο εκφοβισμού και πειθάρχησης των υποτελών Παραγωγών: αν δεν δεχτείς τη μείωση του μισθού, θα μείνεις άνεργος. Και, βέβαια, είναι πολύ καλύτερα να μειωθεί ο μεισθός σου από το να μείνεις άνεργος. Παιδιά έχεις, παιδιά σπουδάζεις, δόσεις για το στεγαστικό και για το αυτοκίνητο έχεις, λογαριασμοί τρέχουν, τον πούτσο κλαίγανε.
Η πολιτική της λιτότητας θα συνεχιστεί μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία της εκκαθάρισης. Δεν γνωρίζω πόσα χρόνια θα απαιτηθούν αλλά ένα ή δύο δεν θα είναι – θα είναι πολύ περισσότερα. Στο τέρμα αυτής της διαδικασίας θα έχουμε μια ανεργία που θα είναι τόσο μεγάλη που δεν θα ξέρουμε τι θα την κάνουμε. Κι όταν φτάσουμε σε αυτό το σημείο, τότε θα αρχίσει το μεγάλο πανηγύρι. Ενδέχεται βέβαια να αρχίσει πολύ πιο νωρίς. Όποτε όμως κι αν αρχίσει, θα είμαστε βέβαιοι ότι ανάπτυξη δεν μπορεί να υπάρξει. Κι όταν θα είμαστε βέβαιοι γι αυτό, θα είμαστε και βέβαιοι ότι μόνο με τη δραστική μείωση του χρόνου εργασίας είναι δυνατόν να επιλυθεί το πρόβλημα της ανεργίας.
Θα είμαστε επίσης βέβαιοι ότι ο Κύριος θα κάνει το κάθε τι για να αποτρέψει αυτή τη λύση.
Εμείς όμως είμαστε πιο ισχυροί από τον Κύριο.
Σχολιάστε ελεύθερα!