φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Πριν από λίγες μέρες υποστήριξα ότι το 2014-2034 θα ζήσουμε έναν ευρωπαϊκό εμφύλιο πόλεμο και υπέδειξα (δεν έχω κανένα απολύτως πρόβλημα με τις υποδείξεις) να μην πάρετε τοις μετρητοίς την χρονική ακρίβεια της πρόβλεψης. Οι παρεξηγήσεις που οπωσδήποτε προκαλούνται από την ακρίβεια του συνθήματος που προτείνω ως περιεχόμενο του δημοψηφίσματος (εικοσάωρο και μισθός για όλους και όλες) με ωθεί να διασαφηνίσω κάποια ζητήματα. Θα το κάνω σήμερα, εστιάζοντας την προσοχή μου στη μορφολογική και σημασιολογική εξέλιξη του επιθέτου ακριβής. Γιατί από το επίθετο ακριβής και το ουσιαστικό ακρίβεια, ακρίβια (akrivia), που παραπέμπουν στη μέτρηση, στη μετρησιμότητα, προήλθε το επίθετο ακριβός και το ουσιαστικό ακρίβια (akrivja,ακρίβγια) που παραπέμπουν στις ψηλές τιμές των εμπορευμάτων; Και διατυπώνω τα ερωτήματα: Γιατί οι πατάτες είναι φτηνές και το μαύρο χαβιάρι ακριβό; Είναι ακριβό για τον Προβόπουλο που βγάζει (αφαιρεί, αρπάζει) 380.000 εβρά το χρόνο; Υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στην ακρίβια και τη σπάνη, την αρπαγή;
Ένας μισθωτός μπορεί να τρώει κάθε μέρα πατάτες αλλά δεν μπορεί να τρώει κάθε μέρα χαβιάρι. Θα μου πείτε ότι υπάρχουν πολλές πατάτες αλλά λίγο χαβιάρι και, ό, τι είναι λίγο, είναι και ακριβό και μπορούνε να το φάνε μόνο όσοι μπορούν να το φάνε, οι άρπαγες του κοινωνικού πλούτου. Αυτή η εξήγηση δεν μου φαίνεται και πολύ ικανοποιητική. Και το ψωμί και το γάλα είναι πολύ αλλά ένας άνεργος, ένας άστεγος δεν μπορεί ούτε ψωμί ούτε γάλα να αγοράσει.
Ένα γάλα κοστίζει 1,13 εβρά. Τι ακρίβεια! 1,13! Ένας ανήμπορος θα αναφωνήσει: τι ακρίβια! Όλοι και όλες μιλάνε για ακρίβια. Μπορούμε να εντοπίσουμε δυο πτυχές του ζητήματος. Η πρώτη είναι ότι δεν υπάρχει εμπόρευμα που να μην έχει μια ακριβή τιμή αλλά που να μην είναι και ακριβό. Είναι ακριβό διότι μέσα στη τιμή υπάρχει το κέρδος, η απλήρωτη εργασία των Παραγωγών, η δουλεία: κάθε φορά που αγοράζουμε κάτι πέφτουμε θύματα κλοπής. Από μια άποψη, το γάλα και το ψωμί είναι ακριβά γι’ αυτόν που δεν μπορεί να τα αγοράσει. Εάν μποιρείς, δεν είναι ακριβά. Από την άλλη, η τιμή καταγράφει και το ποσό του κέρδους, το οποίο πρέπει να είναι ακριβώς καθορισμένο. Ο Κύριος λατρεύει την ακρίβεια διότι είναι άρπαγας, επιθυμεί ανά πάσα στιγμή να γνωρίζει τι έχει αρπάξει και τι θα αρπάξει μελλοντικά. Η λεπτομερειακή μέτρηση, οι μονάδες μέτρησης βάρους και διαστάσεων είναι αποτέλεσμα της εμπορευματικής παραγωγής, της αρπακτικότητας μέσω του χρήματος. Και είναι ασφαλώς και σημαντική πτυχή της επιστήμης του Κυρίου, της επιθυμίας Του να διεισδύσει ως πολεμιστής στα μυστικά της φύσης με σκοπό να την υποτάξει. Και είναι πολύ λογικό να εικάσουμε ότι η κατάργηση της εμπορευματικής παραγωγής και της επιστήμης του Κυρίου θα επιφέρει και την κατάργηση της μετρησιμότητας, της μέτρησης και της ακρίβειας.
Οι αρχαιότερες μαρτυρίες των λέξεων ‘ακριβής’ και ‘ακρίβεια’ εμφανίζονται κατά τον 50 π.Χ. αιώνα (Πίνδαρος, Ιπποκράτης, Θουκυδίδης, Ευριπίδης) και δηλώνουν την λεπτομερειακή εξακρίβωση, την ορθή απόδοση κατόπιν διεξοδικού ελέγχου, την ακριβολογία, την κυριολεξία, την έλλειψη του λάθους. Από τον Πλάτωνα ήδη η λέξη ‘ακρίβεια’ αρχίζει να δηλώνει την έλλειψη της αφθονίας, τη σπάνη. Εάν το νερό είναι λίγο, όλοι θα πάρουν από λίγο, με τη σταγόνα, που λέμε σήμερα, μετρημένο. Εάν το νερό τρέχει άφθονο και γάργαρο, τότε ο καθένας μπορεί να πάρει όσο θέλει και όποτε θέλει. Η σημασία αυτή γενικεύτηκε κατά την ελληνιστική εποχή με αποτέλεσμα να αλλάξει και η φωνητική της: αλλο η akrivia (ακρίβεια) άλλο η akrivia, η ακρίβια, η ακρίβγια.
Τόσο η ακρίβεια όσο και η ακρίβια είναι χαρακτηριστικά της Κυριαρχίας, του εμπορεύματος, της αρπαγής του κοινωνικού πλούτου. Και, εάν η ακρίβια εξαλειφτεί, η ακρίβεια θα μετεξελιχτεί σε ένα πεδίο κοινωνικής σύγκρουσης. Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω εάν σε μια κομμουνιστική κοινωνία τα τρένα θα περνάνε από το χωριό μου κάποια συγκεκριμένη ώρα, εάν δηλαδή καταργήσουμε τα ρολόγια και εκτός της παραγωγής. Σκέφτομαι από την άλλη ότι ένα κεραμεικό μέσα στον φούρνο πρέπει να μείνει ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και ότι οι μπίλιες ενός συγκεκριμένου τύπου ρουλεμάν πρέπει να έχουν μια σταθερή ακρίβεια – μη μου πείτε ότι δεν θα χρησιμοποιούμε ρουλεμάν σε μια κομμουνιστική κοινωνία!
Η ακρίβεια, η ακριβολογία είναι επίσης αναγκαία και στη διατύπωση των σκέψεων μας, των απόψεων μας, των επιθυμιών μας, των θεωριών μας. Δεν μπορούμε να μιλάμε πάντα γενικά και αόριστα, έτσι δεν είναι; Δεν μπορούμε όμως κατά κανένα τρόπο να μιλάμε για ακρίβεια όσον αφορά το μέλλον. Ο Κύριος βέβαια το κάνει, καταστρώνει μάλιστα σχέδια χρονικής εμβέλειας πενήντα, είκοσι, δέκα, τριών ετών, ενός έτους, έξι μηνών και τριών μηνών! Ο Κύριος θεωρεί ότι όσο πιο λεπτομερειακό, πιο ακριβές είναι ένα σχέδιο τόσο πιο αποτελεσματική και αποδοτική θα είναι η αποίκιση του μέλλοντος.
Το σύνθημα που προτείνω ως περιεχόμενο του δημοψηφίσματος είναι και ακριβές και αόριστο. Είναι αόριστο διότι είναι αδύνατον να καθοριστεί ο μισθός. Ας κάνω μια παρέκβαση για να εξηγηθώ. Θεωρώ ότι η διεύρυνση του κομμουνισμού, η κομμουνιστικοποίηση για άλλους και άλλες, δεν θα είναι μια αιφνίδια εξέλιξη αλλά μια διαδικασία πολύ μεγάλης διάρκειας. Σε κάθε κοινωνικό σχηματισμό θα εμφανιστεί διαφοροτρόπως – για ιστορικούς λόγους. Το ζήτημα που με απασχολεί είναι το εξής: πως θα γίνει, εάν γίνει η κατάργηση του χρήματος και του εμπορεύματος; Αιφνίδια ή σταδιακά; Δεν το γνωρίζουμε. Είναι δυνατόν να καταργηθεί σταδιακά, μέσω μιας διαδικασίας διαρκούς αποεμπορευματοποίησης; Θεωρώ πως ναι.
Οι σκέψεις μου αυτές προέρχονται από κάποιες άλλες. Θα περάσουμε στον έναν μήνα εργασίας σταδικά ή αιφνίδια; Εάν ο χρόνος της εργασίας μειώνεται διαρκώς, εάν η διαδικασία της αποεμπορευματοποίησης, της διεύρυνσης του κομμουνισμού επιταχυνθεί, τότε η χρήση του χρήματος θα μειώνεται διαρκώς, άρα οι μισθοί θα τείνουν να μειώνονται. Αυτός είναι ο λόγος που το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι το επίπεδο των μισθών θα είναι τέτοιο που θα επιτρέπει να ζούμε καλύπτοντας τις ανάγκες που δεν μπορούμε να τις καλύψουμε κομμουνιστικά.
Η ακρίβεια του χρόνου εργασίας στο σύνθημα που προτείνω είναι ένας τρόπος να φέρουμε στο προσκήνιο την μείωση των προσδοκιών, δηλαδή τις δυνατότητες της εποχής μας. Το σύνθημα δεν είναι αίτημα, ούτε μέτρο που θα εφαρμόσουμε. Δεν επιδιώκουμε να καταλάβουμε το κράτος για να εφαρμόσουμε εικοσάωρο και μισθό για όλους και όλες. Για όνομα της Ζωής! Η μείωση του χρόνου εργασίας θα γίνει με το πέρασμα στη πράξη, θα γίνει μονομερώς, έχει μαλλιάσει η γλώσσα μου να το λέω και να το ξαναλέω! Δεν θα ρωτήσουμε κανέναν, απλά θα το κάνουμε όλοι και όλες μαζί: δεν θα πάμε στη δουλείά. Θα πηγαίνουμε μέρα πάρα μέρα, βδομάδα πάρα βδομάδα, μια βδομάδα το μήνα, δεν μπορούμε να ορίσουμε ακριβώς από τώρα πόσο και πότε θα δουλεύουμε. Το μοντελάκι της γενικής απεργίας διαρκείας οδηγεί σε αδιέξοδο, λόγω της Ισχύος του Κυρίου, λόγω της ύπαρξης του Κράτους και του ολοκληρωτικού ελέγχου της παραγωγής και του παραγόμενου κοινωνικού πλούτου.
Το σύνθημα είναι μια συνοπτική, απλή και σαφής διατύπωση των επιθυμιών μας, των αναγκ’ών μας, της στρατηγικής μας, της ιδεολογίας μας, είναι ένας σχηματικός τρόπος να έρθουμε στο προσκήνιο της Πολιτικής, της Ιστορίας δηλαδή, να κάνουμε ένα ντου στο γήπεδο του αντιπάλου με τον δικό μας τρόπο αλλάζοντας τους κανόνες του παιχνιδιού, να φέρουμε στο προσκήνιο τις δυνατότητες της εποχής μας, να αρχίσουμε τον δημόσιο διάλογο σχετικά με το χρόνο εργασίας και την χρήση του τεράστιου και συλλογικά παραγόμενου κοινωνικού πλούτου.