γιατί ο Κύριος δεν σταματάει στα φανάρια; (stasis is death)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Δε μπορεί, θα έχετε και εσείς περιμένει αρκετή ώρα στα φανάρια να περάσει κάποιος Κύριος. Αναρωτιέμαι αν έχετε αναρωτηθεί: γιατί ο Κύριος δεν σταματάει στα φανάρια αλλά τα περνάει με κόκκινο, γιατί δεν περιμένει, γιατί εμείς με πράσινο να περιμένουμε ο ένας πίσω από τον άλλον; Βιάζεται; Εμείς δεν βιαζόμαστε; Μήπως δεν είναι μόνο η βιασύνη; Εμείς γιατί δεχόμαστε τους κανόνες της οδικής κυκλοφορίας κι αυτός τους παραβιάζει; Αυτή η παραβίαση δεν είναι μια προσωρινή απαγόρευση της κυκλοφορίας, άρα προσωρινή επιβολή κατάσταση έκτακτης ανάγκης, δεν είναι μια μερική και προσωρινή κατάργηση του Συντάγματος; Μήπως είναι μια επίδειξη της Ισχύος του; Μήπως κρύβει κάποιον φόβο;

Εάν δεν έχετε περπατήσει στα πεζοδρόμια της οδού Σόλωνος στην Αθήνα, σας διαβεβαιώνω ότι έχουν φτιαχτεί για τις γάτες παρά για τους ανθρώπους. Αυτό σημαίνει ότι η στενότητά τους εγείρει αξιώσεις διεκδίκησης του χώρου μεταξύ των πεζών, αυτών που ανεβαίνουν κι αυτών που κατεβαίνουν. Κάποιος πρέπει να περαμερίσει. Ποιος θα παραμερίσει; Αυτό είναι ένα ερώτημα.

Θα μας βοηθήσει να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα ο Geist-Fahrer, ο οδηγός-φάντασμα. Εάν δεν τον γνωρίζετε, να σας τον συστήσω. Πρόκειται για οδηγούς οι οποίοι, κατά τη δεκαετία του ’90 στη Γερμανία (δεν γνωρίζω τι γίνεται τώρα)  κινούνταν κατά τις νυχτερινές ώρες με πολύ μεγάλες ταχύτητες στη γρήγορη λωρίδα των γερμανικών αυτοκινητοδρόμων αλλά στην αντίθετη κατεύθυνση: εκεί που οδηγείς, βλέπεις μπροστά σου, μακριά, φώτα. Παθαίνεις πλάκα. Δεν καταλαβαίνεις περί τίνος πρόκειται. Όσο πλησιάζουν τα φώτα, αντιλαμβάνεσαι ότι πρόκειται για αυτοκίνητο, το οποίο κινείται με μεγάλη ταχύτητα πάνω σου. Είναι σαν να βλέπεις ένα τροχοφόρο βλήμα. Τι θα κάνεις; Θα παραμερίσεις, δεν θα παραμερίσεις; Θα παραμερίσεις! Εάν δεν θέλεις να γίνεις μια άμορφη μάζα με τις λαμαρίνες του τροχοφόρου βληματοφρουρίου που οδηγείς. Εκτός εάν θέλεις να αυτοκτονήσεις. Ο Geist-Fahrer είναι βέβαιος ότι θα παραμερίσεις. Άρα, δεν το κάνει γιατί θέλει να αυτοκτονήσει! Γιατί το κάνει λοιπόν; Για να τρομοκρατήσει; Πιθανότατα. Αλλά όχι μόνο γι΄αυτό. Ο οδηγός που παραμερίζει, υποχωρεί, άρα ηττάται. Ο οδηγός-φάντασμα δεν παραμερίζει, δεν υποχωρεί – άρα νικά. Η παραγωγή της νίκης είναι η βασική επιδίωξη του οδηγού-φαντάσματος. Η νίκη δεν αποσπάται, δεν εξασφαλίζεται μόνο στον πόλεμο αλλά σε κάθε κοινωνικό πεδίο που επικρατεί ο ανταγωνισμός. Η βασική επιδίωξη του ανταγωνισμού  είναι η απόσπαση της Νίκης και ο δρόμος είναι ένα κοινωνικό πεδίο στο οποίο η νίκη παράγεται καθημερινά και με διαφόρους τρόπους. Η πρακτική του Geist-Fahrer είναι ένας από αυτούς.

Ας επιστρέψουμε τώρα στη Σόλωνος κι ας δούμε τι θα συμβεί όταν δύο πεζοί συναντηθούν και πρέπει κάποιος να παραμερίσει. Σας ρωτάω: ποιος θα παραμερίσει, ποιος δεν θα παραμερίσει; Δηλαδή, ποιος θα υποχωρήσει, ποιος δεν θα υποχωρήσει; Ποιος θα νικήσει, ποιος θα ηττηθεί;

Εάν εξαιρέσουμε κάποιους (λίγους ή ελάχιστους) ευγενικούς και ευγενικές πεζούς και πεζές, το κριτήριο του ποιος θα παρεμερίσει ή όχι είναι η Ισχύς του αντιπάλου πιά σε αυτή την περίπτωση. Καθώς αντικρύζουμε τον απέναντι πεζό, με το βλέμμα αποκωδικοποιούμε το επίπεδο της Ισχύος που διαθέτει: εάν είναι άνδρας ή γυναίκα, εάν είναι γέρος ή νέος, εάν είναι ψηλός ή κοντός, εάν είναι γεροδεμένος ή ισχνός, εάν είναι κουστουμάτος ή εργάτης και άλλα πολλά. Η Ισχύς επιδεικνύεται, συνειδητά ή ασύνειδα,  διότι η επίδειξή της συμβάλλει στην αύξησή της, κατά συνέπεια, αφού επιδεικνύεται, μπορεί και να αποκωδικοποιηθεί από τον αντίπαλο-ανταγωνιστή του πεζοδρομίου της Σόλωνος ή του οποιουδήποτε κοινωνικού χώρου. Ο αδύναμος θα παραμερίσει, θα υποχωρήσει, θα ηττηθεί. Ο Ισχυρός Κύριος θα συνεχίσει ανεμπόδιστος, απερίσπαστος την πορεία του, διατρανώνοντας και αναπαράγοντας με αυτόν τον τρόπο την Ισχύ του, την Κυριαρχία του.

Ο Κύριος όχι μόνο δεν διανοείται να παραμερίσει αλλά δεν διανοείται και να σταματήσει μπροστά στον αδύναμο και ανίσχυρο κοινωνικά. Όταν δεν παραμερίζουμε, κρατάμε τον χώρο της ευθείας πορείας για μας, δεν τον χάνουμε, δεν τον παίρνει ο άλλος. Πολλές φορές, για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε τη πορεία μας, πρέπει να σταματήσουμε. Όταν οι οδηγοί στη Κρήτη συναντιούνται σε ένα σταυροδρόμι, το έχω δει με τα μάτια μου έξω από χωριό του Ηρακλείπου, δεν συνεννοούνται ποιος θα περάσει πρώτος, αλλά γκαζώνουν να περάσουν πρώτοι και, φυσικά, συγκρούονται! Προφανώς, αυτό που είδα δεν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό και σίγουρα θα γίνεται και σε άλλα μέρη της Ελλάδας ή σε άλλες χώρες. Όποιος περνάει πρώτος, είναι νικητής, δεν σταματάει να περάσει ο άλλος, αυτός πρώτος αρπάζει τον χώρο για να κινηθεί.

Τι είναι το κόκκινο φανάρι; Είναι ένας συνδυασμός παραμερισμού και σταματήματος. Σύμφωνα με τη λογική της Κυριαρχίας και του ανταγωνισμού ως προς την διεκδίκηση του χώρου, το να σταματάς στο κόκκινο φανάρι είναι ταυτόσημο της ΗΤΤΑΣ. Όποιος και όποια σταματάει στο κόκκινο φανάρι, ηττάται, περιέρχεται στην κατάσταση του Υποτελούς. Το κόκκινο φανάρι είναι ένας τρόπος για να αποτρέπονται τόσο οι οδικές συγκρούσεις όσο και οι έριδες, αψιμαχίες μεταξύ των οδηγών που δεν μπορεί να μην εμφορούνται από την λογική του ανταγωνισμού και της απόσπασης της Νίκης. Με άλλα λόγια, για να εξασφαλίζεται η χωρίς προβλήματα και διακοπές κυκλοφορία των οχημάτων. Εάν καταργηθούν τα φανάρια, η κυκλοφορία στους δρόμους θα σταματήσει, έτσι δεν είναι;

Έτσι είναι, φίλες και φίλοι. Αλλά ο Κύριος υπουργός, πρωθυπουργός, πρόεδρος της Δημοκρατίας, Μέρκελ, Πούτιν, Σαρκοζί δεν διανοούνται να σταματήσουν στα φανάρια. Δηλαδή, δεν διανοοούνται, ως Κύριοι που είναι, να παραμερίσουν και να σταματήσουν, να υποχωρήσουν, να ηττηθούν. Πρέπει να συνεχίσουν την πορεία τους ανεμπόδιστοι, απερίσπαστοι. Τα πάντα και οι πάντες θα παραμερίσουν και θα σταματήσουν, θα περιμένουν ο ένας πίσω από τον άλλον, όπως έχουν συνηθίσει να περιμένουν στην ουρά: στη στάση, στο σούπερ μάρκετ, στο στρατό, στο σχολείο, στη φυλακή, στην εκκλησία και αλλού. Η αναμονή στη σειρά, η ουρά, είναι μια μορφή τάξης και πειθαρχίας, είναι μια μορφή υπακοής και υποταγής, υποτέλειας και ήττας.

Πρόκειται για το οδικό κοπάδι. Όταν ο Κύριος περνάει το κόκκινο, σχηματίζει το οδικό κοπάδι. Αυτό το κοπάδι είναι όμως ακινητοποιημένο. Κάποια στιγμή θα κινητοποιηθεί. Οι υποτελείς πρέπει να είναι άλλοτε ακίνητοι κι άλλοτε εν κινήσει, ακινητοποιημένοι και κινητοποιημένοι. Ο Κύριος κινητοποιεί τους Υποτελείς για να τους αρμέγει, με συγχωρείτε, ήθελα να πω για να τους εξαναγκάζει να εργαστούν, να πολεμήσουν, να καταναλώσουν, να συλλαλήσουν στους δρόμους του αγώνα και της πάλης για ένα καλύτερο αύριο. Τους ακινητοποιεί για να τους ελέχγει: σχολείο, εργασία, φυλακή, μπαρ, κλπ. Πολλές φορές, η κίνηση και η ακινησία ταυτίζονται, όπως όταν οδηγάμε: κινούμαστε ακινητοποιημένοι. Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι κυλιόμενες σκάλες!

Όταν όμως δεν μπορούμε να κινηθούμε ενώ το φανάρι είναι πράσινο, τότε βιώνουμε μια απαγόρευση! Κανονικά, θα έπρεπε με το πράσινο να κινούμαστε. Εμείς όμως σταματάμε. Πρόκειται για μια προσωρινή απαγόρευση της κυκλοφορίας – αλλά η απαγόρευση της κυκλοφορίας είναι το βασικό χαρακτηριστικό της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, της επιβολής του στρατιωτικού νόμου. Όταν ο Κύριος περνάει με κόκκινο, καταλύει το Σ’ύνταγμα. Αλλά, το γνωρίζουμε πολύ καλά, ο Κύριος το Σύνταγμα το έχει γραμμένο στα μεγαλοπρεπή  αρχίδια Του. Γνωρίζει ότι πρόκειτια περί προσωρινής συμφωνίας μεταξύ του Κυρίου και του Υποτελούς και ως προσωρινή συμφωνία μάλλον επιδέχεται προσωρινής κατάλυσης. Εμείς γνωρίζουμε ότι είναι προσωρινή συμφωνία; Ότι καταγράφει την κατανομή ισχύος μεταξύ των κοινωνικών αντιπάλων;

Ας δούμε τώρα και μια άλλη πτυχή του ζητήματος, μια πτυχή που σχετίζεται με την παράνοια του Κυρίου. Ο Κύριος είναι παρανοϊκός, το γνωρίζουμε πολύ καλά. Ποια είναι η ουσία της παράνοιας; Σε μια ακραία της μορφή είναι αυτή: θα σε σκοτώσω πριν με σκοτώσεις εσύ –  διότι εσύ θέλεις να με σκοτώσεις. Δεν είναι και λίγοι οι Κύριοι που έχουν φονευθεί, εκτελεστεί, καταδικαστεί σε θάνατο ή έχουν λιντσαριστεί  από τους Υποτελείς τους – η περίπτωση του Καντάφι είναι η πιο πρόσφατη. Την παράνοια του Κυρίου μας την έχει περιγράψει έξοχα ο Πλάτων στην ‘Πολιτεία’ του. Ρωτάει κάπου, δεν έχω χρόνο να βρω το εδάφιο, το εξής: Τι θα γίνει εάν ένας γαιοκτήμονας απομακρυνθεί και ζήσει μακριά από την πόλιν; Δεν θα τον σφάξουν οι δούλοι του; Και βέβαια θα τον σφάξουν, απαντά ο ίδιος. Ο καλύτερος τρόπος να σώσει το κεφάλι του είναι η δημοκρατία, όχι η απεριόριστη Ισχύς. Κανένας δημοκράτης Κύριος δεν θα έχει τη τύχη του Λουδοβίκου ΙΣΤ’ ή του Καντάφι! Παρ΄όλα αυτά, σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να διώξει τους εφιάλτες του, δεν  μπορεί να κοιμάται ήσυχος. Αυτός είναι ο λόγος που περιστοιχίζεται από σωματοφύλακες και λαβάνονται δρακόντεια μέτρα όπου κι αν πάει, ότι κι αν κάνει. Αυτό που οφείλει να εξασφαλίσει είναι να μην γίνει στόχος.

Κι ένας τρόπος να μην γίνει στόχος είναι να μην σταματά καθώς κινείται. Η σωτηρία του Κυρίου είναι η ταχύτητα, η βραδύτητα είναι η καταστροφή του. Οφείλει να είναι πάντα πιο ταχύς από τους Υποτελείς, δεν πρέπει ποτέ να παραμερίζει, δεν πρέπει ποτέ να σταματά: Stasis is death.

Πάω στη δουλείά – αντικείμενο του αυριανού σημειώματος θα είναι το μαστίγιο.