Τζιμπρίλ Σισέ, θα ήθελα κι εγώ να φοράω φούστα!

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Χτες το βράδυ,  είδα στην τηλεόραση τον ποδοσφαιριστή του Παναθηναϊκού Τζιμπρίλ Σισέ να προσέρχεται  στην εκδήλωση του περιοδικού STATUS για να παραλάβει το βραβείο του καλύτερου αθλητή του 2010 φορώντας μια μαύρη φούστα κι ένα λευκό σακάκι. Ο ίδιος δήλωσε ότι στην Αφρική, από την οποία κατάγεται, οι άνδρες φορούν φούστα και γι’  αυτό δεν πρέπει να μας παραξενεύει η ενδυματολογική του επιλογή.  Άλλωστε, οι άνδρες φοράνε παντελόνια μόνο σε ένα μέρος της Ευρώπης και μόνο εδώ και 3 – 4 αιώνες. Σε όλη την υπόλοιπη Γη και για τα υπόλοιπα 100.000 χρόνια οι άνδρες δεν φορούσαν ποτέ παντελόνια.  Είναι βέβαιο ότι δεν φορούσαν στην Κίνα ή στην Ιαπωνία, στην αρχαία Ελλάδα ή την αρχαία Ρώμη.Τα παντελόνια είναι μια εξαίρεση, μια πολιτισμική ενδυματολογική ιδιαιτερότητα και ίσως αποδειχτεί μια παρένθεση.

Υπάρχει το ενδεχόμενο οι άνδρες της Δύσης μια μέρα να πετάξουν τα παντελόνια και να φορέσουν φούστα; Μπορούμε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο να φοράνε οι άνδρες φούστα το 2117, λ.χ.;  Όχι, κατά κανένα τρόπο. Ας αφήσουμε όμως το μέλλον κι ας έρθουμε στο παρόν κι ας θέσουμε τα ερωτήματα που εγείρει η φούστα του Τζιμπρίλ Σισέ. Τι σκέφτονται, τι αισθάνονται οι άνδρες όταν βλέπουν έναν άνδρα να φοράει φούστα και μάλιστα όταν αυτός ο άνδρας είναι ένας μαύρος ποδοσφαιριστής; Θα ήθελαν, θα μπορούσαν να φοράνε κι αυτοί φούστα;

Για πολλούς άνδρες, το να φοράς φούστα σημαίνει ότι είσαι πούστης, ότι τον παίρνεις.  Για άλλους, ο άνδρας που φοράει φούστα, δεν είναι σοβαρός άνδρας, είναι μαλάκας. Μαλάκας είναι αυτός που δε γαμάει, πούστης είναι αυτός που γαμιέται, άρα, ο άνδρας με φούστα συμπυκνώνει, ορίζει τι δεν πρέπει να είναι ο άνδρας, τι δεν πρέπει να φοράει ο άνδρας. Τα παντελόνια είναι ταυτόσημα του ανδρισμού: δεν έχεις παντελόνια, ρε! Φοράς και παντελόνια!

Ας δούμε όμως το ζήτημα κι από άλλες πλευρές. Είναι αλήθεια ότι το παντελόνι είναι ένα ανθυγιεινό ρούχο:  εάν ολοένα και περισσότεροι άνδρες παρουσιάζουν δυσλειτουργίες στύσης και προβλήματα στειρότητας αυτό οφείλεται και στα παντελόνια. Τα στενά παντελόνια αυξάνουν τη θερμοκρασία στη περιοχή των γεννητικών οργάνων προκαλώντας πολλές φορές μη αντιστρέψιμες βλάβες. Όσο λιγότερο φοράμε παντελόνια και στενά σώβρακα τόσο πιο καλά για το σώμα μας και την υγεία μας. Θα μπορούσαμε να κοιμόμαστε γυμνοί, αλλά πόσοι έχουν αυτήν την καλή συνήθεια; Γιατί δεν κοιμόμαστε γυμνοί;

Παντελόνια άρχισαν να φοράνε και οι γυναίκες, εδώ και εκατό χρόνια, αλλά, από ότι ακούω και συζητάω, θεωρούν ότι είναι μεν μερικές φορές βολικό και πρακτικό αλλά δεν είναι τόσο άνετο όσο η φούστα. Το παντελόνι είναι ο δεσμοφύλακας του κορμιού μας. Μας το πνίγει, το πιέζει, το περιορίζει, δεν το αφήνει να αναπνεύσει, να αισθανθεί. Είναι βέβαιο ότι οι γυναίκες δεν σοκάρονται τόσο όσο οι άνδρες όταν βλέπουν έναν άνδρα με φούστα.  Η ανδρική πατριαρχική κουλτούρα της Δύσης, η οποία υπέστη πολλά πλήγματα από μια μεγαλειώδη κοινωνική διαρκή επανάσταση, τη φεμινιστική επανάσταση, που άλλαξε κατά πολύ και τους άνδρες, ταυτίζει τη φούστα με τη γυναίκα, και το παντελόνι με τον άνδρα. Η παραπαίουσα και σε υποχώρηση ευρισκόμενη ανδρική κουλτούρα ταυτίζει τη γυναίκα με την υποταγή και τον άνδρα με τη νίκη. Η γυναίκα γαμιέται, ο άνδρας γαμάει: η γυναίκα υφίσταται τη διείσδυση, η γυναίκα ως υποταγμένη πονάει, πρέπει να πονάει, ο άνδρας επιβάλλει τη διείσδυση, προκαλεί πόνο, πρέπει να προκαλεί πόνο. Η φούστα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον πόνο που προκαλεί η διείσδυση, με την υποταγή, με την κοινωνική αιχμαλωσία.

Από την οπτική γωνία των ανδρών, ένας  άνδρας με φούστα  είναι η προσωποποίηση της πλήρους απαξίωσης  της πατριαρχικής καπιταλιστικής ανδρικής κουλτούρας.  Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω εάν ο Τζιμπρίλ Σισέ έχει επίγνωση της επαναστατικότητας και της ριζοσπαστικότητας της ενδυματολογικής του επιλογής. Το γεγονός όμως ότι τολμάει να προσέλθει σε μια δημόσια εκδήλωση, άνετος, ειλικρινής και τίμιος με τις πολιτισμικές του ρίζες δείχνει ότι γνωρίζει πολύ καλά τι κάνει. Ίσως όμως να κάνει και κάτι που δεν το γνωρίζει.

Θεωρώ ότι πέραν της ενδυματολογικής προσέγγισης της φούστας του Τζιμπρίλ Σισέ υπάρχει και μια ποδοσφαιρική αντίστοιχη. Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω τι λένε για τη φούστα οι οπαδοί του Παναθηναϊκού και πως το σχολιάζουν οι αντίπαλοί τους, π. Χ. του Ολυμπιακού ή του ΠΑΟΚ. Είμαι βέβαιος ότι θα ενοχλούνται διότι αποκαλύπτεται στα μάτια μας ένας από τους σκοπούς του ανδρικού ποδοσφαίρου: η επιβολή της διείσδυσης, του γκολ δηλαδή, υποβιβάζει τον αντίπαλο στη θέση της γυναίκας: μόνο η γυναίκα γαμιέται, άρα όποιος γαμιέται, πραγματικά ή συμβολικά (ποδόσφαιρο) υποπίπτει στην κατάσταση της γυναίκας. Και τώρα βλέπουμε τον Σισέ ντυμένο γυναίκα! Λες και μόλις έφαγε γκολ!

Αλλά ο Σισέ δεν είναι ντυμένος γυναίκα! Έχει θέσει τον εαυτό του πέρα από τον ενδυματολογικό κώδικα του δυτικού άνδρα (‘Στη πατρίδα μου οι άνδρες φοράνε φούστα’). Ο Σισέ είναι άνδρας που φοράει ένα ρούχο το οποίο δεν είναι ούτε ανδρικό ούτε γυναικείο. Ή, μάλλον, είναι και ανδρικό και γυναικείο. Μεγάλο πλήγμα για την δυτική νεωτερική ταυτότητα! Κι αν μπάλα μπορεί να παίξει μόνο ένας άνδρας με παντελόνια, πως γίνεται ο καλύτερος ποδοσφαριστής να φοράει φούστα; Θεωρώ ότι η φούστα του Σισέ είναι ένα μεγαλειώδες φτύσιμο του ανδρικού ποδοσφαίρου. Ο Σισέ, συνειδητά ή μη, μας λέει ότι το μέλλον του ποδοφαίρου είναι το μεικτό ποδόσφαιρο, αυτό που παίζεται από έφηβους και έφηβες, από άνδρες και γυναίκες. Αυτό που παίζεται, όχι αυτό που παρακολουθείται παθητικά.