φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα.
Ο σκοπός της Ανωτάτης Σχολής Κακών Τεχνών είναι να ανακαλύπτει, να θέτει, να εγείρει, να διατυπώνει ερωτήματα, να επιχειρεί να διατυπώσει κάποιες απαντήσεις και να συζητά ελεύθερα και ανοιχτόμυαλα τις απαντήσεις, και τα ερωτήματα των άλλων. Σήμερα, θα διατυπώσουμε κάποια ερωτήματα που θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε το ποδόσφαιρο, το δημοφιλέστερο παιχνίδι/άθλημα/θέαμα παγκοσμίως. Τα περισσότερα, σχεδόν όλα, από αυτά τα ερωτήματα διατυπώνονται για πρώτη φορά και να ένα μεθοδολογικής φύσης ερώτημα: γιατί αποφεύγουμε να τα διατυπώσουμε;
Γιατί κάποιος, κάποια διατυπώνει κάποιο ερώτημα και κάποιος όχι; Θα μπορέσουμε να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα,εάν πρώτα απαντήσουμε σε ένα άλλο: Γιατί τα παιδιά θέτουν συνεχώς ερωτήματα; Θα μου πείτε επειδή δεν ξέρουν, δεν γνωρίζουν και θέλουν να μάθουν. Πολύ ωραία. Οι ενήλικες γιατί δυσκολεύονται να ρωτήσουν, να εντοπίσουν ένα ερώτημα; Τα γνωρίζουν όλα, όλα τα έχουν κατανοήσει. Όχι, φίλες και φίλοι, κατά κανένα τρόπο! Δεν είναι λοιπόν η άγνοια και η φιλομάθεια μόνο που μας ωθεί να ανακαλύψουμε κάποια ερωτήματα. Όχι, είναι και κάτι άλλο.
Θέτουμε τα ερωτήματα όχι για να περάσει η ώρα μας αλλά και για να διατυπώσουμε μια απάντηση. Επειδή όμως δεν μπορεί να υπάρξει μια απάντηση, αναγκαστικά θα υπάρξει συζήτηση. Με τη συζήτηση όμως υπάρχει ένας κίνδυνος ο οποίος μπορεί να μην είναι τρομακτικός αλλά ενδέχεται να μας αναστατώσει. Και δεν το θέλουμε. Αμυνόμαστε. Δεν θέλουμε να συζητήσουμε. Άρα, τα ερωτήματα δεν μας ενδιαφέρουν.
Για να γίνω πιο σαφής και απλός, ας εκθέσω το πρώτο ερώτημα: Γιατί οι άνδρες συζητούν για αυτοκίνητα, ποδόσφαιρο και γαμήσι;
Ποιος άνδρας έχει τη διάθεση να κατανοήσει γιατί συζητά αυτά τα θέματα όταν βρεθεί με άλλους άνδρες; Δεν νομίζω ότιν είναι πολλοί. Είναι ελαχιστότατοι. Άρα, ο άνδρας που δεν θέλει να κατανοήσει γιατί συζητά αυτά τα ζητήματα, δεν θα επινοήσει, δεν θα θέσει αυτό το ερώτημα. Αμύνεται. Και τι είναι η άμυνα; Τι προστατεύει, τι υπερασπίζει; Ένοχα μυστικά;
Ας επιχειρήσουμε να απαντήσουμε στο πρώτο ερώτημα. Το αυτοκίνητο είναι ένα βλήμα το οποίο διεισδύει στο κοινόχρηστο χώρο του δρόμου, τον αρπάζει και τον κατακτά. Η νίκη στο ποδόσφαιρο εξασφαλίζεται με τη διείσδυση της μπάλας, βλήματος και πεόσφαιρας, σε μια πολύ καλά φυλασσόμενη περιοχή του αντιπάλου. Κι όταν λέμε γαμήσι εννούμε την επιβολή της κυριαρχίας πάνω στην γυναίκα ή στον άνδρα με τη διείσδυση του πέους, το οποίο εάν είναι μικρό καλά θα κάνουμε να πάμε να το μεγαλώσουμε, ώστε να παραγάγουμε τον πόνο, ο οποίος είναι ταυτόσημος με την υποταγή. Το κοινό χαρακτηριστικό των τριών θεμάτων που αρέσκονται να συζητούν οι άνδρες είναι λοιπόν η διείσδυση, και η διείσδυση είναι μια άλλα λέξη για την ισχύ. Για την ισχύ λοιπόν μιλούν οι άνδρες, για την αύξησή της, για την επίδειξή της. Και, ασφαλώς, δεν το γνωρίζουν.
Το δεύτερο ερώτημα: είναι το ποδόσφαιρο λαϊκό παιχνίδι, όπως αρέσκεται να υποστηρίζει η Αριστερά και όχι μόνο; Είναι ένα παιχνίδι που το παίζει ο λαός; Και ποιος είναι ο λαός; Δεν είναι το σύνολο των ανδρών, γυναικών, παιδιών, εφήβων, συναξιούχων; Ναι, αυτός είναι ο λαός. Εγώ δεν έχω δει κανένα λαό να παίζει ποδόσφαιρο, εσείς τον έχετε δει; Ας πούμε ότι δεν είναι λαϊκό παιχνίδι αλλά ανδρικό; Έχετε δει άνδρες να παίζουν ποδόσφαρο; Εγώ δεν έχω δει – εάν εξαίρεσουμε μια πολύ μικρή μειοψηφία που παίζει 5Χ5 και κάποιους νέους που ασχολούνται με το ποδόσφαιρο ερασιτεχνικά, το οποίο παρατάνε μόλις πατήσουν τα τριάντα ή κάνουν οικογένεια. Το ποδόσφαριο δεν είναι λαϊκο παιχνίδι αλλά θέαμα που παρακολουθούν οι άνδρες και παράγεται από άνδρες, οι οποίοι δεν παίζουν αλλά εργάζονται και πληρώνονται. Γιατί όμως ισχυρίζονται ότι είναι λαϊκό παιχνίδι; Η απάντηση: πρόκειται για έναν συλλογισμό που παράγεται ως εξής: ό,τι είναι λαϊκό είναι άξιο εκτίμησης: το ποδόσφαιρο είναι λαϊκό: το ποδόσφαιρο είναι άξιο εκτίμησης, είναι το μπαλέτο της εργατικής τάξης! Ένα ξυραφάκι να κόψω τις φλέβες μου, μα την Παναγία!
Τρίτο ερώτημα: γιατί το ποδόσφαιρο είναι το πιο δημοφιλές ανδρικό παιχνίδι/άθλημα/θέαμα; Δεν θα δυσκολευτούμε να απαντήσουμε: στο ανδρικό ποδόσφαιρο έπιτυγχάνεται η πιο ισχυρή διείσδυση της μπάλας: σε κανένα άλλο παιχνίδι, στο οποίο η νίκη εξασφαλίζεται με τη διείσδυση της μπάλας σε μια καλά φυλασσόμενη περιοχή δεν επιτυγχάνεται με το πόδι, από τόσο μεγάλη απόσταση και με τόσο μεγάλη ταχύτητα και ορμή. Η διείσδυση της μπάλας στο ποδόσφαιρο είναι η πιο ισχυρή διείσδυση, πολύ όμοια με αυτήν του βλήματος των πυροβόλων όπλων – και έτσι πρέπει να είναι και η διείσδυση του πέους. Ένα δυνατό σουτ (σουτ θα πει πυροβολισμός) χαρακτηρίζεται κανονιά, έτσι δεν είναι; Ή κάνω λάθος; Δε νομίζω.
Τέταρτο ερώτημα:ποιες είναι οι πιο σημαντικές θέσεις στο ποδόσφαιρο; Ο τερματοφύλακας και 0 σέντερ φορ; Γιατί; Είναι απλό: εφόσον η νίκη εξασφαλίζεται με τη διείσδυση της μπάλας στην καλά φυλασσόμενη περιοχή του αντιπάλου, η οποία συμβολίζει το τραύμα αλλά και την κωλοτρυπίδα, η αποτροπή και η επίτευξη της διείσδυσης είναι πιο σημαντικές πρακτικές.
Πέμπτο ερώτημα, σύνθετο: γιατί δεν υπάρχει γυναικείο ποδόσφαιρο; Γιατί οι άνδρες περιφρονούν και χλευάζουν το γυναικείο ποδόσφαιρο; Γιατί οι γυναίκες που παρακολουθούν ποδόσφαιρο προτιμούν το ανδρικό από το γυναικείο; Η απάντησή μου: διότι δεν έχουν πέος και δεν πολεμούν. Όταν οι άνδρες βλέπουν μπάλα, βλέπουν δυο ανδρικές ομάδες να πολεμούν συμβολικά και να προσπαθούν να γαμήσει η μιά την άλλη, συμβολικά. Αλλά οι γυναίκες δεν έχουν πέος, άρα δεν μπορούν, σύμφωνα με την ανδρική πατριαρχική αντίληψη, να παίξουν μπάλα. Μπάλα μπορούν να παίξουν αλλά αδιαφορούν για το ανδρικό ποδόσφαιρο διότι όχι μόνο δεν τους αφορά αλλά διαισθάνονται ότι σε αυτό το παιχνίδι αυτές είναι τα θύματα, προς αυτές προσανατολίζεται η κυριαρχία των ανδρών. Και όσες γυναίκες θα ήθελαν να έχουν πέος, είναι φυσικό να ταυτίζονται με τους άνδρες και να προτιμούν το ανδρικό ποδόσφαιρο.
Για να θέσω το έκτο και τελευταίο ερώτημα, θα κάνω μια πολύ σύντομη ιστορική αναδρομή. Μέχρι το 1850, τα παιχνίδια που παίζονταν στις ανθρώπινες κοινωνίες ήταν αμέτρητα. Ο καπιταλισμός τα εξαφάνισε σχεδόν όλα. Οι άνθρωποι δεν παίζουν, ή μάλλον, παίζουν ελάχιστα και παιχνίδια που τους προμηθεύει η βιομηχανία οικιακών και οικογενειακών, επιτραπέζιων κυρίως, παιχνιδιών. Λοιπόν, από αυτά τα αμέτρητα παιχνίδια ήταν ελαχιστότατα εκείνα στα οποία η νίκη επιτυγχάνονταν με τη διείσδυση της μπάλας σε μια φυλασσόμενη περιοχή. Σήμερα, όχι μόνο όλα τα λαϊκά παιχνίδια έχουν εξαφανιστεί αλλά τα μόνα που υπάρχουν και έχουν μετεξελισθεί σε αθλήματα/θεάματα, είναι αυτά στα οποία η νίκη επιτυγχάνεται με τη διείσδυση της μπάλας, είτε σε μια τρύπα (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, πόλο, υδατοσφαίριση, χάντμπολ, χόκεϊ, κλπ) είτε σε όλόκληρη την περιχό του αντιπάλου (βόλεϊ, τένις, πίγκ πογκ). Πως να εξηγήσουμε την εξαφάνιση των παιχνιδιών και την επικράτηση των ομαδικών παιχνιδιών/αθλημάτων/θεαμάτων της διείδυσης. Πως να εξηγήσουμε την πλήρη κυριαρχία του αθλητισμού της διείσδυσης; Πως να εξηγήσουμε την ποδοσφαιροποίηση των ομαδικών παιχνιδιών/αθλημάτων/θεαμάτων της διείσδυσης;
Η απάντησή μου: με την έλευση και την επικράτηση του καπιταλισμού η έννοια της ισχύος ταυτίστηκε με την διείσδυση, με την επίτευξή της, με την βελτίωσή της, με την επίδειξή της. Κι αυτό διότι ο καπιταλισμός δεν μπορεί να υπάρξει εάν δεν διεισδύσει διαρκώς εκεί όπου δεν υπάρχουν οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής. Ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο η κληρονομημένη από την αρχαιότητα λατρεία της διείσδυσης. Βελτιώθηκε η διείσδυση στο χώρο (τρένο, αυτοκίνητο, αεροπλάνο), στον πόλεμο (βελτίωση πυροβόλων όπλων), στην οικονομία (διείσδυση του χρήματος και του εμπορεύματος), στην επιστήμη (αστρονομία, βιολογία), στη ψυχολογία (ψυχανάλυση) και αλλού. Και από τη στιγμή που οι άνθρωποι άρχισαν να μιλούν ανοιχτά για το σεξ, η συμβολική αναπαράσταση της διείσδυσης εμφανίστηκε εκελι όπου υπήρχε διείσδυση – τα πρωτεία εμελλε να εξασφαλίσει ο αθλητισμός της διείσδυσης και ειδικά ο βασιλιάς των σπορ, το ανδρικό ποδόσφαιρο.
Θες να πεις ότι είμαι πούστης, με ρώτησε κάποτε ένας άνδρας φανερά ενοχλημένος από τις απόψεις που υποστήριζα σε μια συζήτηση μεταξύ ανδρών. Αναγκάστηκα να αναφερθώ στην λανθάνουσα ομοφυλοφιλία: εάν το θέτεις έτσι, όλοι οι άνδρες είμαστε πούστηδες. Αλλά δεν είμαστε.
Ένοχα μυστικά. Τα οποία δεν μπορούν κατά κανένα τρόπο να φέρουν στο προσκήνιο ερωτήματα που θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε τους εαυτούς μας, την κοινωνία και την ιστορία.
Ξημερώνει. Εάν δεν κάνει κρύο, θα πάω στο κήπο να σκάψω. Μ’ αρέσει πολύ το χώμα.
κλ
Σχολιάστε ελεύθερα!