μια γραμμή για τον καθένα, σύμφωνα με τις ανάγκες του

“Ζορζ, υπερβάλλεις, όπως πάντα”, είπε ο Σίγκμουντ μοιράζοντας το μικρό σωρό της άσπρης σκόνης σε τρία μέρη. Έκανε το κάθε μέρος μια άσπρη λεπτή γραμμή, τύλιξε με αργές κινήσεις, νωχελικές θα έλεγα, ένα κατοστάρικο  και το ‘κανε καλαμάκι, έσκυψε και σνιφάρισε τη πρώτη. Η σκόνη, διασχίζοντας τα πολύτιμο καλαμάκι των εκατό εβρών και το αριστερό ρουθούνι του,  εξαφανίστηκε από τα μάτια τους. Εισέπνευσε δυνατά κι έδωσε το καλαμάκι στον Καρλ. “Εάν το παιδί είναι προάνθρωπος περισσότερο από ένα ενήλικο, όπως νομίζεις, είμαστε υποχρεωμένοι να δεχτούμε ότι δεν ήμασταν άνθρωποι για όσο χρονικό διάστημα δεν μπορούσαμε να διακρίνουμε το χρόνο σε παρόν, παρελθόν και μέλλον”, είπε, παρακολουθώντας τον Καρλ που έσκυψε να σνιφάρει. Ο Ζορζ πήρε το καλαμάκι στα χέρια του και χωρίς να βιάζεται είπε. “Όχι, Σίγκουντ, δεν ήμασταν άνθρωποι”. “Μιλούσαμε, σκεφτόμασταν  και δεν ήμασταν άνθρωποι;” ρώτησε ο Καρλ. “Όχι, Καρλ, δεν ήμασταν άνθρωποι. Ή μάλλον, ήμασταν περισσότερο προάνθρωποι παρά άνθρωποι”. “Θες να πεις ότι το παιδί είναι περισσότερο προάνθρωπος παρά άνθρωπος;” “Σίγκμουντ”, είπε ο Ζορζ,” εσύ αυτό το γνωρίζεις καλύτερα από μένα.”

Ο Ζορζ σνιφάρισε κι αυτός, άφησε το καλαμάκι πάνω στον μικρό καθρέφτη, έτριψε τη μύτη του και είπε: “Σίγκμουντ, πολύ καλή”.  Ήπιε μια μικρή γουλιά κρασί και συνέχισε. “Αγαπητοί, το παιδί στο χρόνο πάνω περπατάει και μιλάει. Στη συνέχεια μαθαίνει κι άλλα πράγματα, πολλά. Τι πράγμα μαθαίνει τελευταίο; Μαθαίνει να χειρίζεται το χρόνο. Σταματάει να λέει μετά και να εννοεί πριν. Έχετε παιδιά και μπορείτε να το επιβεβαιώσετε. Έχει όμως συνείδηση;” “Και βέβαια έχει”, έσπευδε να απαντήσει ο Καρλ. “Δεν έχει, Καρλ, την διαμορφώνει. Είναι μια πολύ επίπονη και οδυνηρή διαδικασία. Μπορούμε να πούμε ότι έχει συνείδηση μόνο όταν κατανοήσει πλήρως ότι μια μέρα θα πεθάνει. Το παιδί δεν γνωρίζει ότι θα πεθάνει. Άρα, δεν μπορεί να έχει συνείδηση. Άρα, είναι προάνθρωπος. Και ξέρετε πολύ καλά τι τραβάμε για να γίνει άνθρωπος  παραμένοντας προάνθρωπος. Γιατί εάν γινόμασταν άνθρωποι, θα βασίλευε αιώνια ειρήνη πάνω στη γη. Κι επειδή αυτό δεν πρόκειται να γίνει, δεν θα παύσουμε ποτέ να είμαστε και προάνθρωποι. Δηλαδή, να αλληλοσπαραζόμαστε”. Ο Ζορζ σιώπησε. “Μπορούμε όμως να είμαστε προάνθρωποι χωρίς να αλληλοσπαραζόμαστε;” ρώτησε ο Καρλ. “Καρλ, αυτό είναι το νούμερο ένα ζήτημα”, είπε ο Σίγκμουντ. “Ο Ζορζ λέει ότι οι πρωτόγονοι εξάλειψαν τις ανεπιθύμητες συνέπειες της προανθρώπινης κατάστασης μέσω της συλλογικής θυσίας. Δεν σφάζουμε όλοι, απλά συμμετέχουμε σε μια τελετή όπου σφάζει μόνο ένας. Η σφαγή αυτή μπορεί να γίνει και συμβολικά, μιμητικά. Κι έτσι, δίπλα στη θρησκεία να εμφανιστεί και η τέχνη”.

Ο Σίγκουντ ξεδίπλωσε ένα αλουμινόχαρτο, έβγαλε με ένα χαρτοκόπτη μια ποσότητα άσπρης σκόνης, πήρε ένα ξυράφι, λιάνισε τα βραχάκια, κονιορτοποίησε δηλαδή τους λευκούς κρυστάλλους, κι σχημάτισε τρεις άσπρες γραμμές. “Θέλετε να πείτε ότι η επιτακτική ανάγκη να ταΐσουμε το τέρας που υπάρχει μέσα μας θα υφίσταται ακόμα και σε μια κομμουνιστική κοινωνία;” ρώτησε ο Καρλ. “Είμαι βέβαιος γι αυτό”, δήλωσε ο Ζορζ. “Το ζήτημα είναι”, είπε ο Σίγκμουντ αφού σνιφάρισε, “εάν τα κατάλοιπα της προανθρώπινης κατάστασης θα μας επιτρέψουν  να φτιάξουμε μια τέτοια κοινωνία”. Ο Καρλ σνιφάρισε, έδωσε το καλαμάκι στο Ζορζ και είπε: “Σίγκμουντ, επί δεκάδες χιλιάδες χρόνια, ο άνθρωπος τα κατάφερνε μια χαρά. Έστω και με τη θρησκεία και με την τέχνη, όπως εσείς την εννοείτε. Εδώ όμως και μερικές χιλιάδες χρόνια, παρατηρούμε ένα δυνάμωμα, ένα ξύπνημα της προανθρώπινης κατάστασης”. “Εννοείς τη συμπεριφορά του ήρωα και των απογόνων του;” ρώτησε ο Σίγκμουντ αλλά γνώριζε την απάντηση του Καρλ. “Ναι, Σίγκμουντ, αυτό εννοώ”. Ο Ζορζ σνιφάρισε και είπε: “Καρλ, θεωρείς ότι ο ήρωας άνοιξε μια παρένθεση, η οποία πρέπει να κλείσει;” “Ζόρζ,” απάντησε ο Καρλ, “γνωρίζεις καλύτερα από όλους μας τι θα συμβεί ένα δεν κλείσει. Θα επανέλθουμε μαζικά στην προανθρώπινη κατάσταση, θα αντιμετωπίσουμε γι άλλη μια φορά τον κίνδυνο της εξαφάνισης”. “Έχεις δίκιο, Καρλ” παρατήρησε ο Σίγκμουντ. “Αρκούν όμως μόνο οι κοινωνικές αλλαγές;” Ο Καρλ διαμαρτυρήθηκε. “Ποτέ δεν είπα κάτι τέτοιο, Σίγκμουντ. Των κοινωνικών επαναστάσεων προηγούνται πάντα οι πνευματικές”. “Ζούμε σε μια τέτοια εποχή;” ρώτησε ο Ζορζ. “Ζορζ, είμαι βέβαιος γι αυτό”, είπε ο Κάρλ, την ώρα που χτυπούσε το κουδούνι. “Μην ανησυχείτε, ο Χέρμπερτ  και ο Βάλτερ είναι.  Θα τους  ανοίξουνε και θα έρθουν”. Εμφανίστηκε ο Χέρμπερτ, μόνος του. Μπήκε στο γραφείο και κάθισε στο καναπέ, κοντά στον Καρλ. “Τι κάνετε παιδιά; Έρευνες;” είπε χαμογελώντας. “Που είναι ο Βάλτερ;” τον ρώτησε ο Σίγκμουντ. “Πήγε να γίνει* και θα έρθει”.

Ο Σίγκμουντ ξεδίπλωσε ένα αλουμινόχαρτο, έβγαλε με ένα χαρτοκόπτη μια ποσότητα άσπρης σκόνης, πήρε ένα ξυράφι, λιάνισε τα βραχάκια, κονιορτοποίησε δηλαδή τους λευκούς κρυστάλλους, κι σχημάτισε τέσσερις άσπρες γραμμές. Τύλιξε το χαρτονόμισμα και το πρόσφερε στον Χέρμπερτ. “Μετά από σας”, είπε χαμογελώντας στον Σίγκμουντ. Ο Σίγκμουντ δεν κατέβασε το χέρι του και ο φιλοξενούμενος υποχώρησε. Σνιφάρισε και πάσαρε το καλαμάκι στον Καρλ. “Χέρμπερτ, βρέχει;” ρώτησε ο Ζορζ. “Βρέχει, Ζορζ”. “Με τα πόδια ήρθατε;” Ο Χέρμπερτ κούνησε καταφατικά το κεφάλι του. “Σίγκμουντ, συγχαρητήρια! Πάντα τέτοια. Στη στείλανε ταχυδρομικώς από την Κολομβία;” Ο Σίγκμουντ χαμογέλασε. “Ο Μαραντόνα μου την έστειλε, Χέρμπερτ, ο Μαραντόνα”.

“Θα συμφωνήσω με τον Καρλ”, είπε ο Σίγκμουντ. “Το γεγονός ότι το cogito ergo sum εκλαμβάνεται στην εποχή μας ως  sum ergo cogito είναι μια ακόμα ένδειξη της πνευματικής επανάστασης που ζούμε. Ο μονοδιάστατος άνθρωπος επιθυμεί να γίνει πολυδιάστατος. Έτσι δεν είναι, Χέρμπερτ;”

” Έτσι είναι, έτσι είναι”, είπε ο Χέρμπερτ και συμπλήρωσε.

“Η πολλή αποβλάκωση προκαλεί μεγάλη σοφία”.

Ακούστηκε το κουδούνι. Ο Σίγκουντ ξεδίπλωσε ένα αλουμινόχαρτο, έβγαλε με ένα χαρτοκόπτη μια ποσότητα άσπρης σκόνης, πήρε ένα ξυράφι, λιάνισε τα βραχάκια, κονιορτοποίησε δηλαδή τους λευκούς κρυστάλλους, κι σχημάτισε πέντε άσπρες γραμμές. Ο Βάλτερ εμφανίστηκε στη πόρτα, με το ειρωνικό μα και μόνιμα μελαγχολικό μειδίαμα στα χείλη, μπήκε και κάθισε κοντά τον Χέρμπερτ. Τους κοίταξε στα μάτια, πήρε γραμμή τις πέντε γραμμές και είπε:

“Στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του”.

[Ζορζ: Ζορζ Μπατάιγ

Σίγκμουντ: Σίγκμουντ Φρόιντ

Καρλ: Κάρλ Μαρξ

Χέρμπερτ: Χέρμπερτ Μαρκούζε

Βάλτερ: Βάλτερ Μπένγιαμιν]