14. παραλληλόγραμμη κωλοτρυπίδα

Το περιεχόμενο των συνθημάτων που επινοήθηκαν στις κερκίδες, στιγμιαία και αυθόρμητα, από τους ελληνόφωνους θεατές κατά τη διάρκεια των ποδοσφαιρικών αγώνων κατά τη διάρκεια του ΕURO 2004 μας παρακινεί να αναζητήσουμε τη σχέση του ποδοσφαίρου με το συχνά αναφερόμενο ρήμα γαμώ. Η αναζήτηση αυτή θα μας προσανατολίσει αναπόφευκτα προς τη μελέτη της σημασιολογικής  εξέλιξης του ρήματος. Πως φτάσαμε στη συχνότατη χρήση του ρήματος σε ποδοσφαιρικά συμφραζόμενα;

Μέχρι την ελληνιστική εποχή το ρήμα γαμώ διατηρούσε την πρωταρχική σημασία παντρεύομαι (υπ-ανδρεύομαι για το γυναίκα, νυμφεύομαι για τον άνδρα), η οποία επιβιώνει ακόμα στις λέξεις γάμος και γαμβρός. Από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, το ρήμα απόκτησε τη σημασία “συνουσιάζομαι”, μιας και προϋπόθεση της σεξουαλικής συνεύρεσης ήταν η σύναψη του γάμου. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ήδη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το ρήμα διευρύνθηκε σημασιολογικά και η εξέλιξη αυτή έχει ήδη καταγραφεί στα λεξικά. Με ενεργητική σημασία, το ρήμα γαμώ σημαίνει “επιβάλλομαι ολοκληρωτικά, κυριαρχώ, υπερέχω, ξεχωρίζω, είμαι πρώτος” αλλά και “υποτάσσω”: γαμάει ο τύπος, γαμάει και δέρνει ο τύπος, γαμάει το μηχανάκι, γαμάει το αυτοκίνητο· θα σε γαμήσω, θα σας γαμήσουμε τη Κυριακή. Τι εννοούμε όμως όταν λέμε αυτό το μαγαζί είναι και γαμώ, πήγαμε σ ένα μπαράκι και γαμώ ή είναι (και) γαμώ τις γκόμενες; Στις εκφράσεις αυτές η πρόταση και γαμώ είναι ελλιπής και οφείλουμε να συμπληρώσουμε ως εξής: (πήγαμε σε ένα μπαράκι) και γαμώ τα άλλα μπαράκια (μαγαζιά, γκόμενες, κλπ). Στις περιπτώσεις αυτές το ρήμα γαμώ σημαίνει “περιφρονώ”. Η σημασία αυτή είναι σαφέστατη στις στερεότυπες εκφράσεις γάμα τον μωρέ το μαλάκα, δε τον γαμάς!, δε γαμάω ψηλά καπέλα. Έτσι, γαμώ σημαίνει, ταυτόχρονα,  “κυριαρχώ, υπερέχω” και “περιφρονώ”. Αυτή τη σημασία έχουν οι βρισιές γαμώ το σόι σου, γαμώ το σπίτι σου, γαμώ τη μάνα σου. Η παθητική φωνή δηλώνει μόνο τη περιφρόνηση: γαμιέται ο μαλάκας, μη γαμιέσαι, α και γαμήσου, γαμημένη, γαμημένε, το γαμημένο το αυτοκίνητο, κάθε μέρα χαλάει. Όταν ο ένας επιβάλλεται ολοκληρωτικά, ο άλλος περιέρχεται σε απελπιστική κατάσταση: άμα με πιάσουν οι μπάτσοι, την έχω γαμήσει· ρε συ, αυτός θα μας γαμήσει κιόλας! Τη γάμησες, άμα το ξανακάνεις (ξαναπειράξεις τη γκόμενα, ξαναπεράσεις από δω, κλπ). Δηλώνει ακόμα τη κούραση και την καταστροφή: με γάμησε αυτή η σχέση, με έχει γαμήσει αυτή η γυναίκα, του έδωσα το αυτοκίνητο και μου το γάμησε, μας γάμησε σήμερα στη δουλειά, γαμήθηκα από το πρωί!

Συνέπεια αυτής της σημασιολογικής εξέλιξης είναι η ολοένα και συχνότερης αποφυγής της χρήσης του ρήματος γαμώ με τη σημασία της σαρκικής επαφής του άνδρα με τη γυναίκα. Οι άνδρες καταφεύγουν στη χρήση ρημάτων που δηλώνουν με άμεσο τρόπο τη διείσδυση: της τον έχωσα, της τον έβαλα, μπήκε βαθιά, της τον κάρφωσα, της τον έμπηξα, την έσκισα, την ξέσκισα και άλλα πολλά. 

Η έκφραση σημειώνω τέρμα (ή γκολ) προέρχεται από την αγγλική  score a goal. Αν και την ακούμε συχνότατα από τους σχολιαστές των ποδοσφαιρικών αγώνων που μεταδίδει η τηλεόραση και το ραδιόφωνο, οι οπαδοί των ποδοσφαιρικών ομάδων δεν την μεταχειρίζονται: όχι επειδή δεν την κατανοούν αλλά επειδή δεν δηλώνει με παραστατικότητα τη διείσδυση της μπάλας στη καλά φυλασσόμενη τρύπα της αντίπαλης ομάδας. Αναπόφευκτα λοιπόν μεταχειρίζονται ρήματα και εκφράσεις που δηλώνουν τη διείσδυση. Μπήκε γκολ, έβαλε μια γκολάρα, καρφώνει τη μπάλα στα δίκτυα, θα σας σκίσουμε, μας ξέσκισαν, χώνει τη μπάλα, παραβιάζει την εστία.

Εκτός από τα συνθήματα, οι θεατές των κερκίδων αναπαριστούν την διείσδυση της μπάλας με τις ίδιες χειρονομίες που αναπαριστούν και την διείσδυση του πέους. Η παλινδρομική κίνηση των γοφών, το σήκωμα του αντιβραχίονα του δεξιού χεριού και η χειρονομία του κωλοδάχτυλου γίνονται πριν και μετά την επίτευξη της διείσδυσης της μπάλας στην εστία της αντίπαλης ομάδας. Στη πρώτη περίπτωση, λειτουργούν ως απειλή: θα σας γαμήσουμε. Στη δεύτερη, ως έκφραση θριάμβου, υπεροχής, νίκης: σας τον χώσαμε, σας γαμήσαμε, σας νικήσαμε. Οι χειρονομίες αυτές δεν επινοήθηκαν στις κερκίδες αλλά προϋπάρχουν του ποδοσφαίρου και ανήκουν στην ανδρική γλώσσα του σώματος σε όλες τις δυτικές πατριαρχικές κοινωνίες.

Τα συνθήματα, λεκτικά πυροτεχνήματα που εκσφενδόνισαν στον πατριαρχικό ουρανό του δυτικού πολιτισμού οι Έλληνες οπαδοί της εθνικής ομάδας τους, ήταν επινοήσεις της στιγμής, είχαν μικρή διάρκεια ζωής και, όπως ήταν αναμενόμενο, λησμονήθηκαν. Δεν θα τα ακούσουμε ξανά. Είναι όμως κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι παρόμοια συνθήματα, κάτω από άλλες περιστάσεις, θα επινοηθούν και πάλι για να συμπυκνώσουν γι’ άλλη μια φορά την ιδεολογία των υποστηρικτών μιας οποιασδήποτε ποδοσφαιρικής ομάδας σε ένα οποιοδήποτε σημείο της Γης: κάθε φορά που βάζουμε γκολ, γαμάμε τον αντίπαλο. Και κάθε φορά που τον γαμάμε, τον εξευτελίζουμε και τον περιφρονούμε. Οι θεωρητικοί του ποδοσφαίρου, από όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω, αποφεύγουν να μελετήσουν τη αστείρευτη, καθημερινή, παγκόσμια παραγωγή των συνθημάτων με αυτό το περιεχόμενο. Θεωρώ ότι ήρθε η ώρα να το κάνουμε.

Ο Κριστιάν Μπρονπερζέ (Christian Bronberger), καθηγητής Εθνολογίας στο Πανεπιστήμιο του Εξ εν Προβάνς, ένθερμος λάτρης του ποδοσφαίρου και συγγραφέας βιβλίων γι’  αυτό¹, γράφει σε περιοδικό ευρείας κυκλοφορίας²: «Κάθε μια από τις ομάδες των αρσενικών προστατεύει τα δίχτυα της που πρέπει να μείνουν “παρθένα”, “απαραβίαστα” και προσπαθεί να “διεισδύσει” στην άμυνα ή και να την  “τρυπήσει”.  Πρέπει να “πάρει τη παρθενιά” των αντιπάλων. Οι λέξεις έχουν τη σημασία τους. . .»

Και βέβαια την έχουν! Σύμφωνα με όσα μας αποκαλύπτουν οπαδοί των ποδοσφαιρικών ομάδων με τα ευφάνταστα συνθήματα, τις εκφράσεις και τις χειρονομίες και θεωρητικοί του ποδοσφαίρου, δεν υπάρχει καμιά απολύτως αμφιβολία ότι η  διείσδυση της μπάλας στην καλά φυλασσόμενη περιοχή της αντίπαλης ομάδας εκλαμβάνεται ως αναπαράσταση της διείσδυσης του πέους. Συνεπώς, η μπάλα αναπαριστά το πέος. Θα την ονομάσουμε πεόσφαιρα.

Η μπάλα είναι το πέος της ομάδας που την κατέχει. Δεν έχεις μπάλα, δεν έχεις πέος. Σε επίπεδο συλλόγου, η μπάλα είναι το συλλογικό πέος. Σε επίπεδο εθνικής ομάδας, η μπάλα είναι το εθνικό πέος, το πέος όλου του έθνους. Όλοι και όλες έχουν από ένα τέτοιο. Όταν το εθνικό πέος διεισδύει, όλοι και όλες συμμετέχουν στη διείσδυση, όλοι και όλες μαζί την πετυχαίνουν.

Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι το ελληνικό εθνικό πέος είναι σκληρό, χοντρό και μεγάλο: είναι βαριά, βαριά η πούτσα του τσολιά·  σήκωσέ τη τη φουστανέλα, να φανεί, να φανεί η μορταδέλα· είναι τρε ζολί η ψωλή του Θοδωρή..

Από τη στιγμή που οι ομάδες των ανδρών επιδιώκουν να επιτύχουν τη διείσδυση της μπάλας, του συμβολικού πέους, στο τέρμα, ο χώρος αυτός αναπαριστά αναπόφευκτα τον πρωκτό. Επειδή είναι σχήματος παραλληλόγραμμου, θα αποκαλέσουμε το χώρο της ιερής εστίας παραλληλόγραμμη κωλοτρυπίδα.

Για ποιο λόγο τα δυνατά, μακρινά σουτ προκαλούν μεγαλύτερο ενθουσιασμό στους θεατές και αξιολογούνται ως καλύτερα; Εάν η μπάλα εκληφθεί ως βλήμα, το μακρινό δυνατό σουτ αναπαριστά τον κανονιοβολισμό ή τον τουφεκισμό. Εάν εκληφθεί ως πέος;

Για να μπορέσει το πέος να διεισδύσει και να προκαλέσει όσο γίνεται οξύτερο πόνο, πρέπει να είναι μεγάλο, χοντρό  και σε έντονη στύση, σκληρό. Το δυνατό σουτ αναπαριστά τη δυνατή διείσδυση. Το μακρινό; Το μακρινό, ευθύβολο σουτ αναπαριστά το μεγάλο, σκληρό πέος. Στην περίπτωση αυτή, το πέος  αρχίζει από το πόδι του ποδοσφαιριστή και τελειώνει στα δίχτυα, στο πάτο της παραλληλόγραμμης κωλοτρυπίδας. Η μπάλα είναι το ορατό μέρος του νοητού πέους, είναι η βάλανός του.

Το νοητό πέος ξεκινά από το πόδι που βρίσκεται κοντά στο πραγματικό πέος. Πολύ συχνά, οι άνδρες χαρακτηρίζουν το μεγάλο και χοντρό πέος ως τρίτο πόδι. Έτσι, το νοητό πέος είναι συνέχεια του ποδιού και, έμμεσα, του πραγματικού πέους. Το ποδόσφαιρο είναι το μοναδικό ομαδικό άθλημα διείσδυσης που παίζεται με το πόδι. Η μπάλα είναι προέκταση, μέσω του ποδιού,  του πέους. Είναι ένας από τους βασικούς λόγους που ενώ το ανδρικό ποδόσφαιρο είναι τόσο δημοφιλές, το γυναικείο είναι τόσο ανυπόληπτο.

Οι παίκτες μιας ποδοσφαιρικής ομάδας διαθέτουν δυο πρωκτούς: μια πραγματική και μια συμβολική. Η παραλληλόγραμμη κωλοτρυπίδα είναι μία, ανήκει στην ομάδα αλλά την μοιράζονται όλοι. Όλοι έχουν από μια. Όταν η μπάλα καρφώνεται στη κοινή, συλλογική κωλοτρυπίδα, καρφώνεται σε όλες τις επιμέρους.

Η παραλληλόγραμμη κωλοτρυπίδα δεν ανήκει μόνο στους παίκτες αλλά και στους υποστηρικτές της, ένθερμους και μη. Κι αυτοί διαθέτουν από μια, κι όταν η ομάδα υφίσταται τη διείσδυση, την υφίστανται και αυτοί. Σε επίπεδο συλλόγου, το τέρμα δεν είναι παρά η συλλογική παραλληλόγραμμη κωλοτρυπίδα. Σε επίπεδο εθνικής ομάδας, το τέρμα είναι η εθνική παραλληλόγραμμη κωλοτρυπίδα. Όταν τρώει γκολ η εθνική μας, όλοι “νιώθουμε μες το κώλο ένα βάρος”. Όλο το έθνος πονάει, πάσχει, υποφέρει. Εκείνη τη στιγμή, δυστυχώς, γαμιέται. Όταν βάζουμε γκολ, όλο το έθνος γαμάει. Μας τα έκαναν σαφή οι Έλληνες φίλαθλοι στη Λισσαβόνα.

Εάν βάλουμε γκολ στην Εθνική Τουρκίας, όλοι οι Έλληνες γαμάνε όλους τους Τούρκους. Εάν φάμε γκολ,  όλοι οι Τούρκοι γαμάνε όλους τους Έλληνες. Εάν ο αγώνας λήξει 1-1; Πρόκειται για ελληνοτουρκική φιλία ή ελληνοτουρκική αλλαξοκωλιά;

Εάν «καθεμιά από τις ομάδες των αρσενικών προστατεύει τα δίχτυα της που πρέπει να μείνουν “παρθένα”, “απαραβίαστα”. . .» η εστία φυλάσσεται καλά για να προστατευθεί η παρθενιά της. Ο τερματοφύλακας δεν είναι παρά ο φύλακας της παραλληλόγραμμης κωλοτρυπίδας. Είναι μια ζωντανή, μεταλλική, ζώνη αγνότητας, ένα ζωντανό τσίγκινο σώβρακο. Είναι το προσωπικό, συλλογικό, εθνικό σώβρακο. Ο τερματοφύλακας είναι ανθρώπινο σώβρακο: προστατεύει το απαραβίαστο του συλλογικού πρωκτού. Ο τερματοφύλακας της εθνικής μας ομάδας είναι το εθνικό σώβρακο της εθνικής παραλληλόγραμμης κωλοτρυπίδας.

Τι εξευτελισμός, τι ταπείνωση, όταν ένας επιθετικός παίκτης των αντιπάλων περνάει και τον τερματοφύλακα και μας χώνει την πέοσφαιρα  χωρίς λύπηση στα  δίχτυα μας! Τι ηδονή για τους αντιπάλους μας!

1.Κριστιάν Μπρομπερζέ, Ποδόσφαιρο. Σύμβολα, αξίες, φίλαθλοι, Βιβλιόραμα, Αθήνα, 2007.

2. Αναφέρεται στο Ζ. Μ. Μπρομ -Μ. Περελμάν, Ποδόσφαιρο. Μια συγκινησιακή πανούκλα, Μαύρη Λίστα, 1999, Αθήνα, 31