για την διάκριση μεταξύ πολέμου και εξοντωτικής σφαγής: η σύρραξη στη Μέση Ανατολή δεν θα επεκταθεί, δεν θα κλιμακωθεί

“ως το πυρ καίει το δάσος, και ως η φλοξ κατακαίει τα όρη, ούτω καταδίωξον αυτούς με την ανεμοζάλην σου, και με τον ανεμοστρόβιλόν σου κατατρόμαξον αυτούς”

Ψαλμοί (83.14-15)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΚΑΘΕ πρωί που ξυπνάω βρίσκομαι αντιμέτωπος με μια ευχάριστη δυσκολία: πρέπει να διαλέξω μεταξύ των κειμένων που έχουν γραφεί ήδη, πριν μέρες, βδομάδες ή μήνες, και έχουν αποθηκευτεί κάπου στον εγκέφαλο αλλά πρέπει να μεταφερθούν στο χαρτί, ας το πούμε χαρτί. Σήμερα έπρεπε να διαλέξω μεταξύ των εξης κειμένων: πώς θα είναι η ζωή στον πλανήτη μετά από ένα παγκόσμιο πυρηνικό  πόλεμο; Σκεφτείτε το και απαντήστε, θα πω κι τη γνώμη μου. Προφανώς και δεν θα θέλατε να συμβεί κάτι τέτοιο, ακόμα κι αν κατέρρεε ο καπιταλισμός και η  κυριαρχία έπαιρνε άλλες μορφές, κατά πάσα βαναυσότερες. Άφησα στην άκρη το κείμενο με αντικείμενο τη λατρεία της υπακοής και την υπόταγής στον ισχυρό Κύριο, ως ένα αποτελεσματικό τρόπο σωτηρίας, λατρεία που καταγράφεται με έξοχο και συγκλονιστικό,  ανυπέρβλητο τρόπο στη Μαγκαβατ Γκιτά (Μαχαμπαράτα) και στους Ψαλμούς (Παλαιά Διαθήκη). Ένα άλλο πρωινό θα γράφω για τις αντίρροπες τάσεις που διακρίνουμε στη καθημερνινή ζωή των ανθρώπων στις πόλεις: την κυρίαρχη τάση της σωματικής, πνευματικής, ψυχικής και κοινωνικής πτώχευσης της ζωής, κατάπτωσης θα έλεγα,  και την τάση του εμπλουτισμού,  που η συνέχιση και η ενίσχυσή της οδηγεί αναπόφευκττα στην απόφαση για εγκατάλειψη της τυραννούπολης που μετεξελίσσεται σε νεκρούπολη. Δεν χρειάστηκε να ζοριστώ και πολύ για να αποφασίσω.

Continue reading →

για τον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Ιράν: από τους κεραυνούς του Δία και τα πύρινα εξ ουρανού βλήματα του Γιαχβέ (Θεού) στους διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Ο καινοφανής τρόπος διεξαγωγής του πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν, μεταξύ δύο κρατών που απέχουν χιλιάδες χιλιόμετρα, αδιανότητος πριν λίγες μόνο δεκαετίες, είναι το αποτέλεσμα της εκπλήρωσης των επιθυμιών του αρχαίου ποιμένα πολεμιστή. Ποιες είναι αυτές οι επιθυμίες; Πώς προέκυψαν; Πώς εκπληρώθηκαν;  Ο νέος τρόπος διεξαγωγής του πολέμου αλλάζει και τους σκοπούς του πολέμου, θα περάσουμε δηλαδή από την κατάκτηση και την αρπαγή κοινωνικού πλούτου στην καταστροφή και την εξόντωση ; Σε αυτά τα ερωτήματα θα απαντήσω σήμερα, φίλες και φίλοι, ενώ ένα άλλο πρωινό θα ασχοληθώ με το ζήτημα που σχετίζεται άμεσα με το σημερινό θέμα: το αμετάκλητο τέλος της επαναστατικής βίας, ταξικής και κρατικής.

Continue reading →

επικοινωνούσαμε και σκεφτόμασταν πριν μιλήσουμε; εάν ναι, γιατί μιλήσαμε;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΓΡΑΨΑ χτες ότι η αναζήτηση (και στο google τώρα πια!) είναι μια κομβικής σημασίας δραστηριότητα, πρακτική του ανθρώπου, δεν θα ήταν μάλιστα υπερβολή να εικάσουμε ότι συνέβαλε καθοριστικά στη ολοκλήρωση της διαδικασίας της ανθρωπογένεσης/κοινωνιογένεσης. Δεν είναι πολλά αυτά προς τα οποία στρέφεται το ενδιαφέρον μας, η αναζήτησή μας: αντικείμενα, άνθρωποι, σχέσεις, ο εαυτός μας, εμπειρίες (απολαύσεις και κινδύνους), γνώσεις, το νόημα της ζωής (μας) –  δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι άλλο, μπορεί και να υπάρχει όμως. Τώρα τελευταία, εδώ και κάνα δύο χρόνια αναζητώ την αναζήτηση, θέλω να μάθω γι΄αυτή τη σύνθετη δραστηριότητα και να σκεφτώ περί αυτής.  Ένα από τα ερωτήματα που διατύπωσε το φιλαράκι μου ο εγκέφαλος είναι η σχέση της γένεσης της γλώσσας, της λεκτικής επικοινωνίας, της ομιλίας,  με την αναζήτηση. Να ποιο είναι το ερώτημα: μήπως η γλώσσα μας βοήθησε στην αναζήτηση; Θα ήμουν πολύ πιο σαφής, εάν πρόσθετα και το ερώτημα: τι αναζητούσαμε, τι είχαμε ανάγκη, τι χρειαζόμασταν και επινοήθηκε η γλώσσα για να μας βοηθήσει να το βρούμε;  Continue reading →

“ο άντρας (η γυναίκα) πρέπει να αλλάζει γυναίκα (άντρα) και δουλειά κάθε τρία χρόνια”

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΜΙΑ από τις σημαντικότερες ενδείξεις της μοριακής και γενικευμένης κοινωνικής επανάστασης της εποχής μας είναι η μείωση της διάρκειας των μακροχρόνιων σχέσεων και του γάμου–  εστιάζω σε αυτές μεταξύ των ανδρών και γυναικών αλλά η διαπίστωση αυτή ισχύει και για όλες τις άλλες, που δεν με αφορούν άμεσα και προσωπικά. Σκέφτομαι λοιπόν και αναρωτιέμαι: μήπως επιστρέφουμε σε ένα παρελθόν  στο οποίο οι χαλαρές σχέσεις, μικρής διάρκειας αλλά και σεξουαλικής ανεκτικότητας και ελευθερίας, ήταν ο κανόνας; Ναι, απαντώ,  αλλά με πολλές επιφυλάξεις. Η γνώμη μου είναι, μπορεί να κάνω και λάθος ασφαλώς, ότι ζούμε μια μεταβατική κατάσταση, κύριο χαρακτηριστικό της οποίας είναι η σταδιακή διαμόρφωση δύο τάσεων. Η μία είναι άμεση συνέπεια της διάλυσης και της αποσύνθεσης της πατριαρχικής οικογένειας και κοινωνίας: δυσκολία χωρισμού, δυσκολία σύναψης νέας σχέσης, ατομικισμός, μοναξιά, κατάθλιψη. Τη δεύτερη τάση θα τη συνόψιζα σε ένα παλιό ανδρικό γνωμικό, που θα μπορούσαν να το υιοθετήσουν και οι γυναίκες: ο άντρας (η γυναίκα) πρέπει να αλλάζει γυναίκα (άντρα) και δουλειά κάθε τρία χρόνια. Αν το διατύπωνα κάπως αλλιώς, θα θυμόμουν τη γύφτισσα που γνώρισα κάποτε που είχε εφτά παιδιά από εφτά διαφορετικούς πατέρες. Δεν με προβληματίζει ούτε και ανησυχώ που η πρώτη τάση, η κολλημένη στο παρελθόν, είναι η επικρατέστερη.

ΑΠΟ τα 19 μέχρι σήμερα (66)  συνήψα 9 (εννιά) μακροχρόνιες σχέσεις ( από χρόνο και πάνω) και τώρα πάω προς τη δέκατη: cherchez la femme. Δεν ψάχνω να τη βρω, εδώ κι εκεί,  ποτέ δεν έψαξα· την αναζητώ, την αναζητεί το σώμα μου, η ψυχή μου, το μυαλό μου –  πιο πολύ το δέρμα μου. Μια μέρα θα γίνει αυτό που έγινε ήδη εννιά φορές: θα συναντηθούμε μια μέρα των ημερων, πηγαίνοντας εγώ προς αυτήν, ερχόμενη αυτή προς εμένα.  Ανησυχώ μήπως δεν την συναντήσω; Καθόλου! Έρχεται! Έχει αρχίσει ήδη να χτυπάει η καρδιά μου. Θα είναι ωραία. Άλλο όμορφη γυναίκα άλλο ωραία! Εάν δεν αντιλαμβάνεστε τη διαφορά, λυπάμαι, πολύ λυπάμαι.

Continue reading →

UKRANIA DELENDA EST: οι δύο φόβοι της Δύσης

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΥΠΟΘΕΤΩ ότι θα ανησυχείτε, μπορεί και να φοβάστε, μήπως γίνει παγκόσμιος πόλεμος με χρήση πυρηνικών όπλων. Σέβομαι και την ανησυχία σας και τους φόβους σας αλλά δεν τους συμμερίζομαι. Συνεχίζω να υποστηρίζω ότι παγκόσμιος πόλεμος με χρήση πυρηνικών όπλων δεν θα γίνει. Μπορεί να κάνω λάθος βέβαια αλλά, αν σκεφτούμε τι θα γίνει μετά από ένα πυρηνικό πόλεμο, πώς θα ζούμε, εάν ζούμε, το λάθος και το σωστό δεν θα έχουν πια κανένα νόημα. Πώς όμως καταλήγω στην πρόβλεψη ότι δεν θα γίνει παγκόσμιος πόλεμος με χρήση πυρηνικών όπλων;

Continue reading →

η αντιστροφή της εξάρτησης, η επανάσταση, η τροφή και η μαζική εγκατάλειψη των πόλεων

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ μπορώ να γνωρίζω τι φάγατε και ήπιατε χτες, τι θα φάτε και τι θα πιείτε σήμερα. Γνωρίζω όμως ότι αυτό που τρώμε και πίνουμε  δεν το έχουμε παραγάγει εμείς – αυτό είναι βέβαιο. Αυτό σημαίνει ότι είμαστε εξαρτημένοι από αυτούς που την παράγουν. Ποιοι την παράγουν;  Πόσοι είναι, πώς την παράγουν; Θα αποκλείατε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσουν την τροφή ως μέσον καταστολής, ελέγχου, πειθάρχησης και εξόντωσης του ολοένα και μειωνόμενου αριθμού των εργαζομένων και του διαρκώς αυξανόμενου άεργου πλήθους; Το κομβικό ερώτημα όμως είναι άλλο: τι υποστηρίζουν όσοι ονειρεύονται και περιμένουν μια επανάσταση, την τροφή θα την παράγει ένας μικρός αριθμός παραγωγών ή θα την παράγουμε όλοι και όλες;

ΟΣΟΙ υποστηρίζουν ότι η επανάσταση θα γίνει στις πόλεις από τους κατοίκους της, αυτό είναι το ένα  μοντελάκι, αφού εκεί έχει συγκεντρωθεί το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, είναι αναγκασμένοι να παραδεχτούν ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της τροφής θα παράγεται εκτός της πόλης από ένα μικρό αριθμό παραγωγών –  αυτό που γίνεται σήμερα. Μπορεί μια πόλη να είναι αυτάρκης ως προς την τροφή της; Ναι, εάν γκρεμιστούν τα 4/5 των κτιρίων και καλλιεργηθεί το έδαφος που θα απελευθερωθεί –  ειδάλλως η αυτάρκεια των πόλεων σε τροφή είναι μια αυταπάτη. Όσοι υποστηρίζουν ότι η τροφή πρέπει (ή θα) να παράγεται από όλους και όλες, δέχονται ότι η  επανάσταση θα πάρει τη μορφή της μαζικής εγκατάλειψης των πόλεων. Εάν με το πρώτο μοντελάκι (εξεγέρσεις και επανάσταση στις πόλεις, αυτοδιοικούμενες και αυτοδιαχειριζόμενες) δεν αλλάζει και τίποτα, ως προς την παραγωγή της τροφής, το δεύτερο είναι γνήσια επαναστατικό, είναι μια ολική και ριζική απόρριψη του παρόντος: δραστική μείωση των απαιτούμενων ποσοτήτων της ενέργειας για την παραγωγή της τροφής, μείωση μεταφορών, μείωση χρήσης λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. Όμως, και τα δύο μοντελάκια της αναμενόμενης και προσδοκώμενης επανάστασης στην εποχή μας έχουν από μία κομβική αθεράπευτη αδυναμία.

Continue reading →

στη γύρα και πάλι! ζωή σημαίνει αλλαγή, αλλαγή σημαίνει ζωή!

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΉΡΘΑ στα ίσια μου (μετά από δύο μήνες σωματικής, διανοητικής  και ψυχικής ταλαιπωρίας), νιώθω και πάλι δέντρο με ρίζες βαθιές, είμαι έτοιμος να βγω και πάλι στη γύρα, στα εξήντα πέντε μου, να συνεχίσω το ταξίδι της αναζήτησης της γνώσης, της δημιουργίας, της καλής παρέας, της συνεργασίας, της εποικοδομητικής σύγκρουσης.  Η αποστολή μου στην Καστανούσσα τελείωσε,  ο κύκλος της οικογένειας έκλεισε:  ο Παύλος φοιτητής –  και ερωτευμένος, το αλάνι η Αποστολία τελείωσε το Λύκειο, την  έκανε για Σαλονίκη μεριά, δουλεύει  σερβιτόρα σε καλό ρεστωράν και σε δυο χρονάκια θα την κάνει προς Ευρώπη, της Σαλονίκης, η Τασούλα βρήκε την αδελφή ψυχή της, ένα πολύ καλό παιδί, συνταξιούχος με πολύ καλή σύνταξη, φουλ ερωτευμένη, πολύ χαρούμενη, πολύ ευτυχισμένη, ελεύθερη.  Η Καστανούσσα θα συνεχίσει να είναι ο τόπος μου και το σπίτι μου, θα έρχομαι που και που για να φροντίζω το σπίτι, να ξεκουράζομαι, να γράφω, να διαβάζω, να περπατάω στο βουνό –  μόνος, με φίλους, με φίλες, με φίλη. . . Continue reading →

εδώ είμαι, χάλια είμαι, καλά είμαι, οι φίλες μου και οι φίλοι μου θα με βοηθήσουν (γι’ άλλη μια φορά)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΑΡΧΕΣ του περασμένου Δεκέμβρη αποφάσισα να ολοκληρώσω ένα από τα πολλά βιβλία που γράφω, και να συνεχίσω μετά με άλλα. Αφοσιώθηκα σε αυτό και έγραφα μόνο γι΄ αυτό –  τριακόσιες σελίδες είναι ήδη έτοιμες. Άρχισα με το θέμα που μελετώ πολλές δεκαετίες και γνωρίζω καλύτερα – είναι μία από τις μεγάλες μου διανοητικές αγάπες. Ο τίτλος του βιβλίου: ΑΔΡΟΜΕΡΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ ΜΙΑΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Μιας, όχι της  –  περί (ιστορικής)  αφήγησης πρόκειται, άρα, αφού είναι ιστορική, είναι αδύνατον να μην επεισέρχεται ο προσωπικός, υποκειμενικός παράγοντας, η ερμηνεία. Αναδεικνύω πολλές και κομβικές πτυχές της αρχαίας ελληνικής  ιστορίας (2200 – 400 π. Χ.) που δεν έχουν εντοπιστεί, παρατηρηθεί, μελετηθεί και κατανοηθεί,  την εντάσσω και την συνδέω με την (μέχρι τότε) παγκόσμια ιστορία και είναι ένας συνδυασμός οικονομικής, κοινωνικής, πολιτισμικής  και πολιτικής ιστορίας –  δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς. ‘Ημουν βέβαιος ότι μέχρι το φθινόπωρο θα το είχα τελειώσει, θα το είχα ξανακοιτάξει, θα το είχα στείλει σε φίλους και φίλες να το διαβάσουν και να μου κάνουν υποδείξεις, και μετά θα το έστελνα σε τρεις ιστορικούς, ακαδημαϊκούς, ο ένας είναι υπεύθυνος ιστορικής σειράς σε πολύ γνωστό εκδοτικό οίκο (ΠΕΚ).  Τη ζωή μας όμως δεν μπορούμε να τη σκηνοθετήσουμε, η ζωή μας αλλάζει χωρίς να το θέλουμε  και μας αλλάζει πάντα προς ένα ανώτερο επίπεδο. Μόνο που αλλαγή χωρίς μεγάλο πόνο, αφόρητο πόνο, δεν γίνεται.

Continue reading →

από 2,5% ΣΥΡΙΖΑ και ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ στις επόμενες εθνικές εκλογές (Ιουνιος 2027);

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΘΑ μπούμε σήμερα στο μυαλό των βουλευτών και εξωκοινοβουλευτικών στελεχών, πρώην βουλευτών, που αποχώρησαν από τον ΣΥΡΙΖΑ και συγκρότησαν ένα νέο κόμμα, για να δούμε πώς σκέφτονται, τι σχεδιάζουν και τι προσδοκούν. Θα αναρωτηθείτε βέβαια εάν μπορούμε να μπούμε –  και βέβαια μπορούμε! Επέλεξαν τον τίτλο ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ και έμβλημα ένα αφηρημένο σχήμα ανθρώπου που εκτείνει το πόδι του προς τα μπροστά, το δεξιό μάλλον, για να περπατήσει, μάλλον για να διαδηλώσει. Είχε προταθεί ένας άλλος τίτλος, ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΜΠΡΟΣΤΑ, οπότε βρέθηκαν αντιμέτωποι με το δίλημμα, “μπροστά” ή “νέα”; Επιλέχθηκε το “νέα”: γιατί, φίλες και φίλοι; Η επιλογή αυτή δεν μας λέει πολλά για το πώς σκέφτονται, τι σχεδιάζουν και το προσδοκούν; Πολλά! Το “μπροστά” ενσωματώθηκε στο έμβλημα, στο προτεινόμενο πόδι και στην υπόσχεση των αγώνων με μπροστάρισσα την ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ.

Continue reading →

η διαδικασία γένεσης της κλιτικής γλώσσας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΗΜΕΡΑ θα κάνουμε ένα ταξίδι στο χρόνο, πολλές χιλιάδες χρόνια πίσω στο παρελθόν, και θα βρεθούμε σε μια κοινωνία στην οποία οι ομιλητές συμβάλλουν, χωρίς να το θέλουν και να το επιδιώκουν, χωρίς να το συνειδητοποιούν, στη γένεση της κλίσης, στη διαδικασία δημιουργίας μιας κλιτικής γλώσσας, από την οποία προέρχεται και η αρχαία ελληνική. Πριν το κάνουμε αυτό, θα πρέπει να σημειώσουμε μια πολύ σημαντική λεπτομέρεια: από τις 7.000 γλώσσες που μιλιούνται σήμερα (όλοι οι αριθμώ που θα παραθέσω είναι κατά προσέγγιση), και οι οποίες κατατάσσονται σε 150 γλωσσικές οικογένειες (σύμφωνα με Ethnologue  (www.ethnologue.com),   μόνο δύο γλωσσικές οικογένειες περιλαμβάνουν γλώσσες που είναι κλιτικές: η ινδοευρωπαϊκή και η Αφροσιατική, υποοικογένεια της οποίας είναι η Σημιτική, κυρίως η Αραβική και η Εβραϊκή . Οι κλιτικές γλώσσες είναι ελάχιστες. Κάτι ακόμα σημαντικότερο: οι ομιλητές των κλιτικών γλωσσών είναι απόγονοι ποιμένων. Η δημιουργία της κλιτικής γλώσσας εκτυλίχθηκε σε ποιμενικές κοινωνίες –  στις δυτικές ευρασιατικές στέπες  και στις ερήμους και ημιερημικές περιοχές της Αραβικής χερσονήσου, της Μεσσοποταμίας και της Εγγής Ανατολής. Θα αντιλαμβανεστε ότι αναπόφευκτα βρισκόμαστε αντιμέτωποι  με το εξής ερώτημα: πώς συνέβαλε η ποιμενική κοινωνία στη γένεση της κλίσης, στη διαδικασία σχηματισμού των κλιτικών γλωσσών; Και με ένα άλλο: πώς ήταν η γλώσσα από την οποία προήλθε η κλίση και ο νέος τύπος της κλιτικής γλώσσας;

Continue reading →