μαγκαβά μπουτί: έξι μήνες με τους γύφτους

 

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Την πρώτη μέρα

Μου λέει, ο Νικόλας, περίμενε εδώ και θα περάσω να σε πάρω. Κατεβαίνω από το ντάτσουν και κάθομαι σε ένα πάγκο, δίπλα στο σωρό με τα καρπούζια. Ο πιτσιρικάς, ξυπόλυτος, δεν ήταν δέκα χρονών, καθόταν σε μια κουρελού και ψιλοτραγουδούσε, τραγουδομουρμούραγε. Γύφτικο ρετσιτατίβο. Μια στις τόσες, γύριζε να με δει, χαμογελούσε και συνέχιζε το τραγούδι του, το ασταμάτητο, το ατελείωτο. Κάποια στιγμή, μετά από καμιά ώρα, σταματάει μπροστά στη πόστα μια  άσπρη σκονισμένη Μερσεντές και κατεβαίνει ένας κοστουμάτος, στα μαύρα, Έλληνας, σαραντάρης, το πολύ. Γιος βιομηχάνου αλλά παιδί της νύχτας; Επιχειρηματίας τη μέρα, μπίζνες το βράδυ; Θα σας γελάσω. Σηκώνεται ο πιτσιρικάς, ο τύπος ψάχνει με το μάτι, και διαλέγει ένα, όχι πολύ μεγάλο. Το παίρνει στα χέρια του ο νεαρός πωλητής, το κουνάει δυο τρεις φορές πάνω κάτω, το ζυγίζει, δηλαδή, και του λέει: εφτακόσια πενήντα. Δεν το ζύγισες, διαμαρτύρεται ο σκονισμένος, ευγενικά, πολύ ευγενικά και με το χαμόγελο στα χείλη. ΄

Έχω κάνει τ΄ αφτιά μου λαγάνες κι ακούω. Και βλέπω. Σκηνή από Σέξπυρ, μα την Παναγία!

Δεν απαντά αμέσως, τον κοιτάζει στα μάτια.  Θέλεις να το ζυγίσω; Ναι. Θα χάσεις άμα το ζυγίσω! Δεν πειράζει. Προσβάλλεται, το γυφτάκι προσβλήθηκε και στενοχωρήθηκε. Βάζει το καρπούζι στη ζυγαριά με μισή καρδιά, του δείχνει με το δάχτυλο τα κιλά, παίρνει το καρπούζι και του το δίνει, λέγοντας, οχτακόσια είκοσι. Ο σκονισμένος είχε αρχίσει τον  λογαριασμό, νοερώς, ήταν ολοφάνερο ότι ήταν κάπου στην αρχή, θα του έπαιρνε λίγη ώρα ακόμα αλλά σταμάτησε μόλις πήρε το καρπούζι. Υποθέτω, όχι, όχι, είμαι βέβαιος,  ότι συνέχισε την πράξη του πολλαπλασιασμού και, μέχρι να αφήσει το καρπούζι στο αυτοκίνητο και να γυρίσει να πληρώσει, την έχει ολοκληρώσει –  χωρίς να είμαι βέβαιος γι΄ αυτό. Βγάζει από το πορτοφόλι ένα κολλαριστό χιλιάρικο, του το δίνει και φεύγει.

Είδα τον οδηγό να ρίχνει μια τελευταία ματιά στο γυφτάκι, καθώς απομακρυνόταν. Ματιά γεμάτη απορία; Ναι, ναι.  Γεμάτη θαυμασμό; Ναι, οπωσδήποτε! Και γυρίζει το τσογλανάκι και μου λέει:

• Είδες πώς βγάζω εγώ το μεροκάματο;

Μόλις γνωρίσατε το γιο του Νίκου του Ψυχοπαθή. Που με αγάπησε και τον αγάπησα πολύ. Πρώτος ξάδερφος του Νικόλα. Που με ξέχασε στη πόστα και γύρισα με τα πόδια στα τσαντήρια.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΘΑ πρέπει να υπάρχει κάποια παραδοξότητα που με παρωθεί να αναρωτιέμαι για ποιο λόγο η διοργάνωση και διεξαγωγή των πρώτων, των μόνων για δύο αιώνες, και των διασημότερων πανελλήνιων αθλητικών αγώνων για μια χρονική περόδο που ξεπερνάει τα χίλια χρόνια πραγματοποιήθηκε στη δυτική Πελοπόννησο, στη νότια Ηλεία, στα σύνορα με την Αρκαδία και τη Μεσσηνία, στην Ολυμπία. Η Ολυμπία δεν ήταν πόλις, ένα αυτόνομο κρατίδιο (ο πιο σύντομη μετάφραση που μπορεί να γίνει), δεν ήταν χωριό, δεν ήταν οικισμός –  ήταν ο χώρος διεξαγωγής των αθλητικών αγώνων, ένας τόπος προσωρινής συνάντησης αθλητών και θεατών, αρχικά της περιοχής και αργότερα όλων των πόλεων. Ναι, υπάρχει μια σαφής παραδοξότητα. Λογικά σκεπτόμενοι, δεν θα έπρεπε να διεξάγονταν εκεί, στην Ολυμπία,  οι αθλητικοί αγώνες στους οποίους η νίκη χάριζε την πολυπόθητη φήμη και δόξα σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του αρχαιοελληνικού κόσμου. Και ποια ήταν τα μήκη και τα πλάτη του;

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΒΡΕΧΕΙ, και θα βρέχει όλη τη μέρα, πάρα πολύ ωραία, αυτός είναι ο καλός καιρός, δεν μπορώ να πάω στον κήπο, στον έρωτά μου, σε ένα από τα 69 πάθη μου. Ζύμωσα, ψήνεται, και σκέφτηκα να γράψω, το είχα από πολύ καιρό στο μυαλό (γραμμένο) για τον ωραιότερο, τον ομορφότερο ηχητικά στίχο της Ιλιάδας. Διαβάζοντας αυτόν τον στίχο, ακούς και βλέπεις, τόσο ζωντανά, τόσο φυσικά, που παθαίνεις ζημιά. Όσο ως προς το περιεχόμενο, ο στίχος που ξεχωρίζω, αν και είναι πολλοί, είναι ο Β 298, και είναι από τη ρήση του Οδυσσέα όταν καταστέλλει μια ανταρσία των απλών πολεμιστών που θέλουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Λέει λοιπόν ο Οδυσσεύς ότι είναι ντροπή, μια ληστρική επιδρομή να διαρκεί πολύ και στο τέλος να επιστρέφεις στο σπίτι σου με άδεια χέρια, με άδειο το καράβι –  δεν υπάρχει χειρότερη αποτυχία από αυτήν: αισχρόν τοι δηρόν τε μένειν κενεόν τε νέεσθαι. Εάν επικαιροποιήσουμε τη φράση και την ερμηνεύοουμε παραφραζόμενη, θα πούμε, ότι όσο πιο γρήγορα κυκλοφορεί, κινείται το κεφάλαιο, τόσο πιο πολλά θα είναι τα κέρδη. Πρόκειται για την ίδια λογική. Κυριολεκτικά μιλώντας, ένα κεφάλαιο που αργεί, που δεν κυκλοφορεί, δεν αποφέρει κέρδη. Κατά συνέπεια, κάθε επένδυση κεφαλαίου είναι μια ληστρική επιδρομή και ο καπιταλιστής είναι απόγονος του τσομπάν-ήρωα πολεμιστή. Ο καπιταλιστής είναι ήρωας, είναι ο ήρωας.

ΠΡΙΝ παραθέσω και μελετήσουμε τον στίχο θα κάνω κάποια εισαγωγικά σχόλια ώστε μόλις τον διαβάσετε, να τον κατανοήσετε και να τον απολαύσετε. Είναι εξαιρετικός.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΟ αεροσκάφος με το οποίο μετακινείται ο πρόεδρος των ΗΠΑ λέγεται Air Force One: δεν νομίζω πως θα ήταν ακυριολεξία εάν μεταφράζαμε τη φράση “Η πρώτη, η ανυπέρβλητη  ισχύς του ύψους και της πτήσης”, εφ΄όσον βέβαια ο air  δεν είναι ο αέρας που αναπνέουμε εμείς οι βροτοί, οι θνητοί, εδώ κάτω στα χαμηλά, στη Γη. Είναι ένα ιπτάμενο φούριο –  με καθιστικό, γραφείο, μπάνια, κρεβατοκάμαρες,  αίθουσα συνεδριάσεων, κουζίνα, τραπεζαρία –  και όπλα ασφαλώς, φρούριο είναι, δεν είναι παιδική χαρά! Επειδή είναι ιπτάμενο φρούριο, είναι απόλυτο φρούριο. Ένα τέτοιο ιπτάμενο φρούριο δώρισε στον Τράμπ, στις ΗΠΑ, η βασιλική οικογένεια του Κατάρ –  καλύτερο δώρο δεν υπάρχει, δεν μπορεί να υπάρχει (Boeing 747 -8 Jumbo). Γιατί όμως το προεδρικό ιπτάμενο αεροσκάφος είναι το απόλυτο φρούριο; Αν κατανοήσουμε τι είναι ένα φρούριο, θα κατανοήσουμε γιατί το ιπτάμενο φρούριο είναι ένα απόλυτο φρούριο. Και για να το κάνουμε αυτό πρέπει να μελετήσουμε το πρώτο ιστορικά φρούριο του δυτικού πολιτισμού, του αρχαίου ελληνικού κόσμου: είναι η πόλις. Η αρχική σημασία της λέξης είναι “φρούριο”. Η πόλις είναι ένας πόλος, γύρω από τον οποίο διεξάγεται ο πόλεμος. Η Ιλιάδα δεν μας αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας. Η ακρόπολις της Αθήνας είναι το φρούριο που βρίσκεται σε ψηλό και απόκρημνο βραχώδη λόφο.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΤΗΝ αρχή, μας λέει η αρχαία ελληνική μυθολογία, υπήρχε το Χάος, το κενό, το χαίνον διάστημα, το απολύτως χωρίς όρια, κατά συνέπεια, το ασαφές, το ασταθές. Μετά  εμφανίστηκε η Γαία, που δεν είναι η Γη αλλά το αιώνιο και ακλόνητο βάθρο, πάνω στο οποίο ερείδονται όλα τα πράγματα – “πάντων εδος ασφαλές αιεί”,  διαβάζουμε στην Θεογονία (Ησίοδος). Είναι σαφής η διάκριση μεταξύ κενού και πληρότητας, αστάθειας και σταθερότητας, ανυπαρξίας και ύπαρξης ορίων. Από το Χάος προήλθε ο Έρεβος και η Νύχτα, αρσενικού γένους το ένα, θηλυκού το άλλο. Άλλο το αρσενικό, άλλο το θηλυκό. Από την ένωσή τους γεννήθηκαν ο Αιθέρας, το φως του διαστήματος, και η Ημέρα, το φως της γήινης ατμόσφαιρας. Από το Σκοτάδι προήλθε το Φως, Σκοτάδι από τη μια, Φως από την άλλη –  άλλο το ένα, άλλο το άλλο. Η Γαία γέννησε τον Ουρανό, από την ένωση των οποίων προήλθε ο Ωκεανός, ο ποταμός των ποταμών, η θάλασσα (Πόντος), η Γη και άλλα πολλά, μεταξύ των οποίων και ο Κρόνος, ο ευφυέστερος από όλους τους γιους της. Η σύγκρουση μεταξύ Ουρανού και Γαίας, μεταξύ αρσενικού και θηλυκού,  είναι διαρκής, οξύτατη, βίαιη και ανειρήνευτη. Εν τω μεταξύ, η Νύχτα, η κόρη του Χάους, η κόρη της αστάθειας, γεννά τον Θάνατο, τον Υπνο, την Φιλότητα (Αγάπη), το οδυνηρό Γήρας και την ταραχώδη Έριδα. Η Έριδα γεννά τον Πόνο, τη Λύπη, τις Μάχες και τον Όρκο.

Continue reading →