Αισχύλου ‘Προμηθεύς Δεσμώτης’: μετάφραση

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Εκθέτω τη μετάφραση του Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου που έκανα (1997-2000)  και σκοπεύω να την δημοσιεύσω σε μικρό βιβλιαράκι,  μαζί με το αρχαίο κείμενο και εισαγωγή,  το φθινόπωρο.

Θεωρώ ότι το έργο είναι του Αισχύλου, ότι το έγραψε λίγο πριν πεθάνει στη Σικελία (456/5), ότι εγκατέλειψε την Αθήνα διότι δεν τον σήκωνε η δημοκρατία, μιας και είχε κατανοήσει ότι η πρόκριση των κατακτητικών πολέμων ήταν μια απόφαση της δημοκρατικής πτέρυγας των αριστοκρατών που σκοπό είχε να εξασφαλίσει από τη μια την υπακοή και την αφοσίωση του δήμου, των ελεύθερων μικροκαλλιεργητών, και να προωθήσει από την άλλη την εξόντωσή τους και επομένως και την αρπαγή της γης τους. Όταν έφυγε από την Αθήνα, ένα μεγάλος μέρος του δήμου είχε εκστρατεύσει στην Αίγυπτο με σκοπό να την κατακτήσει. Από την εξαετή αυτή εκστρατεία (459/8- 454/3)  ελάχιστοι επέστρεψαν στην Αθήνα, γράφει ο Θουκυδίδης (και ολίγοι από πολλών πορευόμενοι διά της Λιβύης εσώθησαν, οι δέ πλείστοι απώλοντο, Α΄ 110.1). Το ίδιο έγινε και με την Σικελική εκστρατεία (415-413), με αποτέλεσμα η γη να συγκεντρωθεί στα χέρια λίγων κατά τον 4ο π.Χ.  αιώνα, να εξαφανιστούν οι ελεύθεροι μικροκαλλιεργητές (πολίτες και οπλίτες) και η πόλις να παρακμάσει και να υποκύψει στους Μακεδόνες.

Το κλειδί για την κατανόηση του Προμηθέα Δεσμώτη είναι ο πρώτος στίχος. Το Κράτος λέει ότι φτάσανε σε κάμπο γης μακρινής ενώ γνωρίζουμε  ότι ο Προμηθέας αλυσοδέθηκε πάνω στον Καύκασο. Στον Προμηθέα Δεσμώτη υπάρχουν ο μυθολογικός Προμηθεύς και ο ιστορικός Προμηθεύς (οι μικροκαλλιεργητές), ο μυθολογικός Ζεύς και ο ιστορικός Ζεύς (Περικλής, ο αρχηγός της πτέρυγας των αριστοκρατών γαιοοκτημόνων δουλοκτητών που θεωρούσαν ότι η αύξηση της ισχύος τους είναι εφικτή με την ενίσχυση της μίμησής τους από τους υπηκόους: αρπαγή, εξόντωση  – ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος!)

 

ΑΙΣΧΥΛΟΥ   ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ

 

ΚΡΑΤΟΣ

Φτάσαμε, επιτέλους, σε κάμπο¹ γης μακρινής,

σε τόπο της Σκυθίας.  Ψυχή δεν υπάρχει !

Ήφαιστε! Σειρά σου τώρα. Ό,τι σε διέταξε ο Κύριος

θα το κάνεις. Αυτόν εδώ τον εγκληματία

5 πάνω στο γκρεμό θα δέσεις,

με σιδερένιες αλυσίδες, να μη μπορεί να λυθεί.

Το δικό σου στολίδι, τη λάμψη της χρήσιμης φωτιάς,

το ’κλεψε και στους ανθρώπους το ’δωσε.

Σφάλμα μεγάλο κι ακριβά θα το πληρώσει.

10 Να μάθει τη σκλαβιά του Κυρίου

με χαρά να δέχεται. Οι σκλάβοι δεν πρέπει να περνάνε καλά.

 

ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Εσείς οι δυο, Κράτος και Βία μαζί, τη διαταγή του Κυρίου

τη φέρατε σε πέρας. Εμπόδιο δεν υπάρχει πια.

Κι εγώ; Εδώ στα ψηλά, στα χιονισμένα βράχια, πως να δέσω με

το ζόρι φίλο και συνάδελφο; Δε μου πάει η καρδιά.                                               

15 Μα πρέπει να γίνει. Μια απόφαση είναι.

Αν δεν το κάνω; Ποιος ξέρει τι θα πάθω!

Προμηθέα, δίκαιης μάνας ανοιχτόμυαλο παιδί,

εδώ ψηλά στην ερημιά, χωρίς να το θέλεις, χωρίς να το θέλω

με αλυσίδες χοντρές θα σε δέσω.

20 Φωνή δε θ’ ακούς, άνθρωπο δε θα βλεπεις.

Σα σε φούρνο απ’ τη ζέστη θα ψήνεσαι

κι απ’ τον ήλιο μαύρος θα γίνεις

Το βράδυ θα δροσίζεσαι, θα χαίρεσαι λιγάκι

μα ο ήλιος το πρωί τη δροσούλα θα διώχνει και πάλι.                                         

25 Μιας κι από τον Αυθέντη δεν είδαμε πιο ισχυρόν ακόμα

θα λιώνεις απ’ τα βάσανα που θα ‘χεις κάθε μέρα

‘Ετσι καλοπερνέει όποιος θέλει τους άλλους να βοηθαει

Έχεις μεγάλη δύναμη και φόβο δε γνωρίζεις

μα τον Αυθέντη δεν έπρεπε έτσι να αδικήσεις.                                                    

30 Κι όλα αυτά τώρα θα τα πληρώσεις. Όρθιος και άϋπνος σκοπός

τις πέτρες αυτές θα φυλάς κι ανάσα δε θα παίρνεις.

Όσο κι αν κλαις και να βογγάς κανείς δε θα βοηθήσει.

Είναι σκληρός ο Αυθέντης,  τον οίκτο δεν τον ξερει,

όταν για πρώτη του φορά αρχίζει να διατάζει.

ΚΡΑΤΟΣ

35 Γι’ αυτό αργείς; Σαν πολύ να τον λυπάσαι. Και τι θα βγει;

Δεν μισείς αυτόν που όλοι τον μισούν;

Αυτός εδώ τον πλούτο μας τον μοίρασε σε όλους.

 

ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Πάνω απ’ όλα η συγγένεια κι η φιλία.

 

ΚΡΑΤΟΣ

Κι εγω συμφωνώ. Μα να μην εκτελείς τις διαταγές του Αυθέντη!

Δε φοβάσαι;

 

ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Ήσουν και θα είσαι σκληρός κι αδίστακτος.

 

ΚΡΑΤΟΣ

Τα κλάματα γι αυτόν δεν είναι γιατρικό.

Δεν έφεραν ποτέ αποτέλεσμα κανένα.

 

ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Δεν είναι δουλεια αυτή!                                                                                             45

 

ΚΡΑΤΟΣ

Τι σου φταίει η δουλεια; Πες το καθαρα:

δε σε διέταξε η δουλεια αυτόν εδώ να δέσεις.

 

ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Κάποιος άλλος να το έκανε αυτό

 

ΚΡΑΤΟΣ

Όλα και ολους μπορεις να διατάξεις μα όχι εκεινον που ολους διαταζει.

Κάνει ο,τι θέλει μόνο ο Κύριος ο μεγάλος.                                                                50

 

ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Το ξερω και δε διαφωνω

 

ΚΡΑΤΟΣ

Ωραια! Δεσε τον λοιπον σφιχτα.

Τι κάθεσαι, θα σε δει ο Αυθέντης.

 

ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Ετοιμες οι αλυσίδες, δε τις βλέπεις;

 

ΚΡΑΤΟΣ

Τα χέρια του δέσε δυνατα, χτυπα με το σφυρι,                                                         55

να χωθουν βαθεια στο βραχο τα καρφια.

 

ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Τελειώνω, όπου νάναι

 

ΚΡΑΤΟΣ

Κι άλλο χτύπα, σφιγγε,μη χαλαρώνεις τα δεσμα.

Θα σου τη φερει εκει που δε το περιμενεις

 

ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Αυτό το καρπο τον έσφιξα καλα.                                                                         60

 

ΚΡΑΤΟΣ

Και στον αλλον γερό βάλε χαλκα, για να μαθει.

Βλέπει μπροστα μα σαν τον Αυθέντη όχι.

 

ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Εκτος απ’ αυτόν, κουβέντα απ’αλλον δε σηκώνω.

 

ΚΡΑΤΟΣ

Σιδερια γερη γυρω απ’ το στηθος περνα του

Με καρφια μυτερα , σαν τα δικα του λογια, στον βραχο κάρφωσέ την.                    65

 

ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Αχ, Προμηθέα, τα βάσανα σου βλεπω και πονώ.

 

ΚΡΑΤΟΣ

Πάλι διστάζεις; Τους εχθρούς του Αυθέντη συμπονάς;

Για πρόσεξε! Μια μερα για τα δικα σου βάσανα θα κλαις

 

ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Αντεχουνε τα ματια σου να βλεπουν τετοιο πραγμα;

 

ΚΡΑΤΟΣ

Αντέχουνε. Θα παρει αυτά που του αξίζουν.                                                               70

Περνα από τις μασχάλες του κι άλλες σιδεριες.

 

ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Ενταξει, μη μου λες συνεχως τι να κάνω!

 

ΚΡΑΤΟΣ

Και τις φωνες θα σου βάζω, και τι να κάνεις θα σου λέω

Πιο κάτω τώρα, στα πόδια πέρασε χαλκάδες

 

ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Τους πέρασα, δε βλέπεις;                                                                                          75

 

ΚΡΑΤΟΣ

Είναι λάσκα τα καρφια, χτύπα κι άλλο.

Κάνε καλα τη δουλεια σου, είναι αυστηρος ο Αυθέντης.

 

ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Όλα πανω σου σκληρα κι αδίστακτα είναι

 

ΚΡΑΤΟΣ

Μη μου τη πέφτεις!Εσυ να εισαι μαλακός..

Εγω σκληρος και παντα θυμωμένος.                                                                    80

 

ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Φεύγω. Σιδερένιο διχτυ το κορμι του σκεπαζει.

 

ΚΡΑΤΟΣ

Τώρα είναι καλα να καμαρωνεις και να κλεβεις

και στους ανθρώπους πλουτο να σκορπας.

Μα θα ’ρθουνε αυτοι το πόνο σου να γειάνουν;

Λένε πως βλέπεις μακρυα. Ψέμματα είναι!                                                           85

Άλλον θα χρειαστεις να βλέπει μακρυα,

για να δειτε απ’ τα δεσμα πως θ’ απελευθερωθεις.

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Καθαρε ουρανε και γρήγοροι ανέμοι,

πηγες ποταμων και γέλιο ασταμάτητο του πόντου,

μάνα γη και συ που όλα τα βλέπεις  ήλιε,                                                            90

που ειστε, ελατε κοντα.

Δημιουργος είμαι, μα δειτε οι αφέντες τι μου κάνουν.

Χιλιαδες χρόνια καρφωμένος εδώ,

κοιτάξτε,τι βάσανα θα περάσω,

ταλαιπωρίες πολλες.                                                                                            95

Αυτές τις αλυσίδες ο Αυθέντης μου τις πέρασε,

μα δε μου ταιριάζουν.

Μια ζωη θα υποφέρω, μα

Σταματημο τα βάσανα δε θάχουν;

Θα περιμενω. Τι βάσανο κι αυτό!                                                               100

Μα τιλέω; Ο πόνος τα λογικα μου σάλεψε!

Αυτά που θα γίνουν τα ξέρω

Κι άλλο κακο δε θα ρθει.

Ετσι ηρθαν τα πράγματα, αυτό που γίνεται θα γίνει.

Το ξερω καλα, δε πολεμιέται η αναγκη.                                                          105

Τα πω, δεν τα πω, τίποτα δε θ’ αλλάξει.

Στους ανθρώπους πλουτο εδωσα, και να!

Ταλαίπωρος εγω, στο ζυγο της βιας σκυμμένος.

Τη φωτια εγω την εκλεψα

Και δάσκαλο την εκανα για ολες τις δουλειες                                                 110

Πλουτο ο κοσμος γεμισε.

Εγκλήματα είναι αυτά και πρεπει να πληρωσω,

Δεμένος πάνω στα βουνα και περιφρονημένος

Πω πω, τι είναι αυτό;

Φτερουγες ακουω, αρωμα μυριζω, μα τιποτα δε βλέπω.                                    115

Τι είναι αυτό που έρχεται;

Να δει τα βασανα μου ηρθε εδώ ψηλα;

Μήπως για κάτι άλλο;

Ταλαίπωρο δημιουργο βλέπετε δεμένο

Του Αυθέντη εχθρος,                                                                                      120

Και ολων των Κυρίων

που τον ακολουθουν

Τους υπηκόους τους βοήθησα

και δε μου το συγχωρουν.

Ωχ, ωχ, σαν ν’ ακούω πουλια να πετανε.                                                             125

Σιγανα φτερουγισματα ο αερας μου στελνει

Φοβάμαι, ο,τι κι αν σέρνεται!

 

ΧΟΡΟΣ

Μη φοβάσαι!Φιλικη η παρέα που έρχεται.

Μόλις μπόρεσα τον πατέρα μας να πείσω

γρήγορα πετώντας ήρθα σ’ αυτόν εδώ τον βράχο.                                                130

Γρήγοροι αέρηδες με έφεραν.

Του σφυριου τα χτυπήματα

από τις σπηλιες τα άκουσα και τη ντροπη μου

διώξαν.Με την αμαξα τη φτερωτη σφαιράτη ήρθα.

Πέδιλα δεν πρόλαβα να βαλω!                                                                            135

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Αχ, αχ, βάσανα που έχω!

Θυγατέρες της πολύτεκνης Τηθύος,

παιδια του Ωκεανου, πατέρα των θεων και της φύσης

που με αγρυπνο ρευμα νερου

όλη τη γη περιβάλλει,                                                                                           140

κοιτάξτε με, δειτε με τι αλυσίδες

με δέσανε σ΄αυτό εδώ το φαράγγι,

πάνω σε βραχο ψηλο

ταλαίπωρος σκοπια να φυλάω.

 

ΧΟΡΟΣ

Σε βλέπω, Προμηθέα! Σύννεφο γεμάτο δάκρυα και φόβο

στα μάτια μου ήρθε                                                                                                145

καθώς βλέπω

με αλυσίδες σκληρες στα χέρια

να μαραινεσαι κοντα στις πέτρες αυτές.

Νέοι Κύριοι κρατούν του κράτους το τιμόνι.

Με νέους νόμους και με βία γίνεται ισχυρός ο Αυθέντης.

Κανεις δεν το θέλει!                                                                                              150

Και οσοι αντιστάθηκαν, δεν ζουνε πια.

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Κατω από τη γη, εκει,

στον  κάτω κόσμο των νεκρων,

που κανεις δεν μπορει να ξεφυγει,

εκει να με ειχε πεταξει, χωρις οικτο, με αλυσίδες χοντρες.                                       155

Κανείς δεν θα με έβλεπε,

κανείς δεν θα χαιρόταν.

Μα τώρα, χαρα στους εχθρους μου χαρίζω

σκουπίδι βλέποντας να το σηκώνει ο αέρας.

 

ΧΟΡΟΣ

Υπαρχει Αυθέντης σκληρος

που χαιρεται τόσο πολύ;                                                                                     160

Εκτος από τον Αυθέντη,

ποιος δεν συμμερίζεται τα βάσανα αυτά;

Δεν έπαψε ποτέ να είναι οργισμένος

κι αγύριστο κεφάλι. Έτσι τους άλλους υποτάσσει!

Μα ούτε και θα παψει, αν πρωτα να διατάζει δε χορτασει.                                   165

Εκτος και κάποιος άλλος τ’ απόρθητο φρούριο αρπάξει.

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Θα γίνει μια μερα και μ’ έχει ανάγκη.

Τη νέα απόφαση, θέλει δε θέλει,

από μένα θα μαθει ο Κύριος των Κυρίων.

Μπορει να βασανίζομαι δεμένος χειροπόδαρα                                                      170

μα μόνο εγω γνωρίζω ποιος θα τον ανατρεψει

Με λόγια γλυκα και πειστικα

δε θα με δελεάσει

Φοβέρες δεν θα φοβηθω

τη νεα απόφαση να πω                                                                                           175

Αυτά τα δεσμα που είναι για ζώα πρωτα θα σπάσει

Και θα πληρωσει ακριβα για όσα έχω πάθει

 

ΧΟΡΟΣ

Εσυ δεν ξέρεις ο φόβος τι είναι

μα και στα βάσανα μπροστα πίσω δεν κάνεις.

Ούτε και το στόμα σου κλειστο κρατας.                                                                   180

Εμένα όμως  τη ψυχη μου φοβος τρανος περασε περα για περα

Για τη τύχη σου φοβαμαι και για τα βάσανά σου:

Που και πότε το τέλος τους θα δεις;

Αμείλικτος είναι ο Αυθέντης

και οίκτο δεν γνωρίζει.                                                                                            185

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Είναι πολύ σκληρος

και ο,τι λέει αυτό είναι το δίκιο.

Όταν αυτά τον συντριψουν

Θα μαλακώσει, που θα πάει.

Τον ανείπωτο θυμο                                                                                              190

συνεργασία και φιλία θα κάνει.

Την αλληλοβοήθεια μια μέρα θα γνωρίσει.

 

ΧΟΡΟΣ

Να το φωνάξεις δυνατα και όλοι να το μάθουν :

Τι εκανες κι ο Κύριος ο Ζεύς σα ζωο σ’ έχει δέσει;

Γιατι αυτή η προσβολη και τα πικρα τα βάσανα;                      195

Πες το μας, εάν τα λόγια ζημια δεν σου κάνουν.

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Τα πω δεν τα πω, το ίδιο θα πονέσω

Όλα τα βάσανα θαρρώ πως ίδια είναι..

Δεν ηθελαν τον Κρόνο πια μια μέρα οι αφέντες

Και ολοι μαζι σταματησαν να σκυβουν το κεφαλι.                    200

Να τονε διώξουν ήθελαν, να φύγει από τη μέση

ο Ζεύς να γίνει αρχηγος, ο Κύριος των Κυρίων

Μα ηταν πολλοι που αντέδρασαν, δεν ηθελαν τον Δία.

Τότε εγω δεν μπόρεσα να πείσω τους δυνάστες

που ηταν παιδια της Γης και του ψηλου Ουρανου              205

Με λόγο απατηλο να είναι Κύριοι και όχι με τη βία

που είναι τροπος ευκολος μα πάντα αποτυγχανει

Μα με τη σκεψη οποιος μπορει για πάντα Κυριος θάναι.

Η μανα μου πολλες φορές, η Θέμις και η Γαία,

πούχει πολλα ονόματα μα μια μορφη μονάχα,                        210

το μέλλον μου αποκάλυψε, τι ακριβως θα γίνει,

η βία δεν έχει μέλλον πια, προφήτεψε και ειπε,

μα οποιος μ’ απάτη θα νικα, για πάντα Κύριος θάναι.

Αυτά τους πρότεινα εγω, αυτά τους εξηγουσα

Μα εκείνοι δεν κατάλαβαν τι ήθελα να πω.                           215

Στρατόπεδο να διάλεγα έπρεπε και μάλιστα αμέσως

και με τον Δια πήγαμε, εγω και η μητερα.

Το ποιος θα νικουσε ηξερα, φαινόταν καθαρα

Δικη μου ηταν η απόφαση τον Κρόνο και τους άλλους

στην άβυσσο να ρίξουμε,                                                                                220

μες τα πηχτα σκοτάδια.

Κι αφου έτσι τον βοήθησα τον Κύριο των Κυρίων

Κοιταξτε με τι βασανα τωρα με πληρώνει.

Φίλους δεν εμπιστευεται ο Κυριος ποτε:

Είναι πάθος τρομερο κι ανίατο συνάμα                        225

Αυτό που με ρωτήσατε, γιατι εγω υποφέρω,

με λεπτομέρειες θα σας πω και θα σας εξηγήσω.

Μόλις αυτος ενίκησε και κάθισε στον πατρικο του θρόνο,

προνόμια μοίραζε πολλα σε ολους τους Κυρίους,

αξιώματα σκόρπιζε στον έναν και στον άλλον                          230

μα στους ταλαίπωρους υποτελεις τίποτα απολύτως.

Να ηταν μόνο αυτό! Να τους εξοντώσει όλους θέλησε

και αλλους να πλασει, νεους.

Μονάχα εγω αντιστάθηκα κι άλλος κανεις.

Εγω δεν φοβήθηκα και σώθηκαν οι ανθρώποι,                235

κεφάλι υποτελους δεν άνοιξε, ο Αδης περιμένει

Γι αυτό με χίλια μυρια βάσανα παει να με λυγίσει,

με πάθη που ο άνθρωπος ουτε να δει μπορει.

Τους από κάτω εγω λυπήθηκα, μα ευσπλαχνία εγω δεν ειδα.

Χωρις οικτο σε ταξη με έβαλε .                                                          240

Αν και η φημη του η κακη θα ηταν αρκετη.

 

ΧΟΡΟΣ

Προμηθέα, έχει σκληρη καρδια και είναι από πετρα

όποιος δε συμμερίζεται τα βάσανα αυτά.

Μακάρι να μην τα έβλεπα!

Κομμάτια εγινε η καρδια μου τώρα.                                     245

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Σπαραζει η καρδια των φίλων μου έτσι καθως με βλέπουν

 

ΧΟΡΟΣ

Δε μπορει! Τι άλλο έχεις κάνει;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Τους έμαθα τον θάνατο με τρόμο να μην βλέπουν

 

ΧΟΡΟΣ

Τι φάρμακο ανακάλυψες γι αυτην την αδυναμία;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Τυφλες ελπιδες τους εβαλα μέσα στο μυαλο                250

 

ΧΟΡΟΣ

Δωρο σπουδαίο χάρισες σε όλους τους ανθρώπους

 

ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ

Και τη φωτια τους έδωσα μετα από όλα αυτά.

 

ΧΟΡΟΣ

Και η λαμπρη φωτια τώρα ανήκει στους ανθρώπους;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Πράγματα πολλά θα μάθουνε να κάνουνε μ’ αυτήν

 

ΧΟΡΟΣ

Γι’ αυτό λοιπόν ο Αυθέντης                             255

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

με βασανίζει και σε ησυχία δε μ’ αφήνει.

 

ΧΟΡΟΣ

Βλέπεις να τελειώνουν γρήγορα τώρα τα βάσανά σου;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Μονάχα όταν εκείνος το θελήσει

 

ΧΟΡΟΣ

Να θελήσει; Αδικα ελπίζεις. Αντιστάθηκες,

το ξέρεις; Αντιστάθηκες, το ξαναλέω  εγω δεν χαιρομαι                 260

μα εσύ πονάς.Τώρα τι κάνουμε, αυτό είναι το θέμα.

Απ τα δεσμα πως θα λυθεις ψαξε και βρες.

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Γνώσεις και συμβουλές απλόχερα μοιραζει

όποιος απ τη συμφορα βρίσκεται μακρυά.

Όλα αυτά τα γνώριζα πολύ καλά εγώ.                                         265

Αντιστάθηκα, το ξερω, μα το ηθελα πολύ

Τους υπόδουλους βοηθώντας θα εβρισκα βάσανα πολλα.

Πολλα γνωρίζω μα όχι όλα.Δεν το περίμενα

να μαραίνομαι εγώ δίπλα σε πέτρες όρθιες,

μονάχος σ’ αυτόν τον βράχο, πως βρέθηκα εγω;                     270

Για τα μαρτύρια αυτά εσεις μην κλαιτε τώρα,

Στη γη πατήστε όμως, θ’ ακούσετε πολλά

Τι θ’ απογίνω εγω, θα μάθετε καλά.

Ακουστε με τι λέω, συμπονάτε με, τώρα εγώ υποφέρω

μα έχει ο καιρος γυρίσματα, μη το ξεχνάτε αυτό.                   275

Κάποιον άλλον αύριο οι συμφορές θα ζώσουν

 

ΧΟΡΟΣ

Προστάζεις κάποιες που το θέλουν

καλέ μας Προμηθέα.

Σαν τον αέρα ελαφριες

αφήνουμε τον γρήγορο τον θρόνο                                 280

και των πουλιων το πέρασμα, τον φωτεινο αιθέρα.

Να, τη σκληρη τη γη με τα πόδια μου ακουμπάω.

Τα βάσανά σου από κει όλα θα τα ακούσω.

 

ΩΚΕΑΝΟΣ

Έφτασα επιτέλους, αδελφε μου Προμηθέα.

Δρόμο εκανα μακρύ μέχρι να σ’ ανταμώσω.                       285

Αυτό το γρήγορο πουλί, χωρις γκέμια,

εκει που θέλω πάει.

Το ξέρεις, σε βλέπω και πονω.

Μα επιβαλλεται αυτό,έτσι εγώ νομίζω.

Εάν δεν ήσουν συγγενης,

δεν θα νοιαζόμουνα για σε.

Αλήθεια είναι και το ξέρεις

για να περάσει η ωρα δεν λέω λογια εγώ.

Πες μου τι μπορω να κάνω εγω για σένα.                           295

Δεν θα πεις ποτε πως από τον Ωκεανο

έχεις φίλο πιο πιστό.

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Δεν το πιστεύω! Και συ εδώ!

Τα μαρτύρια μου ήρθες να ελέγξεις;

Ν’ αφήσεις δε φοβήθηκες  του ποταμου το ρεύμα                   300

Ουτε και τα σπήλαια που μέσα κατοικεις;

Κι ηρθες εδώ,σ’ αυτή τη γη, στη μάνα του σιδήρου

Ή μήπως σ’ εφεραν τα βάσανά μου εδώ;

Κοίτα, λοιπόν! Τον φίλο του Κυρίου δες,

Εμένα, που τον βοήθησα κυρίαρχος να γίνει                        305

τώρα αυτος με συμφορες παει να με υποτάξει

 

ΩΚΕΑΝΟΣ

Σε βλέπω, Προμηθέα, μα θέλω πρώτα απ’ όλα

να σ’ ορμηνεψω το σωστό, φρόνιμος κι ας είσαι.

Τις δυνάμεις σου καλα να υπολογίσεις  και τροπους  νέους

να υιοθετήσεις. Νέο Κύριο οι Κυριοι έχουν τώρα.                                     310

Τσεκουριες είναι τα λόγια σου κι άλλες να μη ρίξεις

γρήγορα θα τ’ ακούσει ο Κύριος κι ας είναι μακρυά

τα βάσανα τα τωρινά

παιχνίδι θα φαίνονται αύριο.                                                       315

Αδύναμος είσαι τώρα πια, κάνε ένα βήμα πίσω,

μονάχα να γλυτώσεις κοίτα απ’ αυτές τις συμφορές.

Γέρασα θα πεις και δεν ξερω πια τι λέω.

Μα βλέπεις πως πληρώνεται

όποιος ελεύθερα μιλάει.

Δεν είσαι υπάκουος εσύ, στα βάσανα δεν υποχωρείς,                           320

μα σ’ αυτά που έχεις τώρα κι άλλα πολλά θα προστεθούν.

Άκουσε καλά και βάλ’ το στο μυαλό σου:

μην περπατάς ξυπόλητος στ’ αγκάθια

σκληρος και ανεξέλεγκτος Κύριος κυβερνάει.

Θα πάω τώρα εγώ, θα δω τι μπορεί να γίνει                                325

δεν αποκλείεται τα βάσανα σήμερα να τελειώσουν

εσύ τώρα άραξε και μη λες πολλά.

Σου περισσεύει το μυαλο και ξέρεις πολύ καλά

τα λόγια τα ατίθασα πόση δυστυχία φέρνουν

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Σε ζηλεύω.Να σε κατηγορήσει δε μπορει                          330

πως τάχα βοηθός και συμπαραστάτης είσαι.

Τότε δεν το έκανες, τώρα θα το κάνεις;

Δεν με πείθεις ό,τι κι αν πεις  δεν είμαι αφελής.

Μονάχα πρόσεχε σ’ αυτό που πας να κάνεις.

 

ΩΚΕΑΝΟΣ

Στους άλλους δίνεις συμβουλές, στον εαυτό σου όχι                                 335

σ’ αυτό που βλέπω πειθομαι, τα λόγια τι τα θες;

Θα πάω, να μ’ εμποδίσεις δε μπορείς.

Το λέω και το ξαναλέω:θα μου τη κάνει τη χαρη ο Κύριος

Κι απ’ αυτά τα δεινά θα γλυτώσεις

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Δεν το ξεχνω και πάντα θα σ’ ευγνωμονώ                                     340

γιατι νοιάζεσαι τόσο πολύ για μένα.

Τίποτα δε γίνεται! κι αν θέλεις να μπεις στον κόπο

μάταια θα κοπιάσεις και δεν θα μ’ ωφελήσεις.

Ζάρωσε λοιπόν και απ’ έξω μείνε

Υποφέρω, μα δεν θα ’θελα γι αυτό                                   345

και αλλοι να υποφέρουν.

Δεν το θέλω.Του αδερφού μου Άτλαντα οι συμφορές

μου σχίζουν την καρδια  στα πέρατα του κοσμου

τον ουρανο στους ωμους του στηρίζει

έχοντας στην αγκαλια κολόνα αναγκάλιαστη                         350

Κι αυτόν που κρύβεται στις σπηλιες, τον γηγενη πολεμιστη,

το τέρας το πολυκέφαλο, για τον Τυφώνα λέω,

κι αυτόν τον πόνεσα, αιχμαλωτο σαν τον ειδα,

όταν στους κατακτητες τόλμησε και σήκωσε κεφαλι

σφύριζε με το στόμα του και φοβο προκαλούσε,                        355

κι από τα μάτια του αστραφταν αγριες φωτιές

τους κατακτητες καθως γύρευε ματαια να διώξει

μα ηρθε καταπάνω του το αγρυπνο, το πυρινο, το βροντερο το βλημα

που ρίχνει από ψηλα ο Κύριος σε μας

μ’ αυτό αφάνισε ο Κύριος τις μάταιες προσδοκίες.                        360

Μαράθηκε η ζωντάνια του,

χάθηκε η δύναμή του.

Και τώρα, άχρηστος κι ακίνδυνος,

στη θάλασσα κοντά, απ’ όπου περνουν καράβια,

τον πλακωσαν τα χώματα της Αίτνας                                      365

που στην κορφη της καθιστος ο Ηφαιστος ιδρώνει

από εκεί μια μέρα θα χυθουν πύρινα ποτάμια

και με αδηφάγα στόματα θα φαν

της πλούσιας Σικελιας τα γόνιμα χωράφια

Τέτοιο θυμό και πάλι θα ξεράσει,                                          370

βλήματα απόγνωσης, πύρινης κι αχόρταγης

Κι αν κεραυνος τον χτύπησε, είναι δυνατος ακόμα.

Είσαι έμπειρος εσύ, τι να σου υποδείξω;

Σώσε το τομάρι σου όπως εσύ νομίζεις

Εγώ την δυστυχία μου τώρα θα υπομείνω,                375

μέχρι να διώξει από μέσα του ο Κύριος το θυμό του.

 

ΩΚΕΑΝΟΣ

Ξέρεις τι λένε, Προμηθέα;

Της θυμωμένης της ψυχης τα λόγια είναι ο γιατρός

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Εάν την κατάλληλη στιγμή μαλακώσει την καρδιά

και δεν μικραίνει με το ζορι τον μεγάλο τον θυμό.                             380

 

ΩΚΕΑΝΟΣ

Νοιάζομαι για σε και δεν φοβάμαι, μα να καταλάβω δεν μπορω

γιατί να είναι επιζήμιο αυτό.

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Μόχθος περιττός, αμυαλη ελαφράδα

 

ΩΚΕΑΝΟΣ

Θα μου επιτρέψεις να υποφέρω από το νόσημα αυτό,

καλύτερα είναι να υπακους παρα να μη σκεφτεσαι καθόλου.                      385

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Θα περάσει για δική μου τη βλακεία αυτή

 

ΩΚΕΑΝΟΣ

Καθαρά μιλάς. Τα λόγια σου στο σπιτι με στέλνουν πίσω.

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Μη σε κάνει εχθρό του ο οικτος σου για μένα

 

ΩΚΕΑΝΟΣ

Λές να συγκρουστώ με τον Κύριο των Κυρίων;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Πρόσεχε! Και με σένα θα τα βάλει μια μέρα                                  390

 

ΩΚΕΑΝΟΣ

Η συμφορά σου είναι σπουδαιος δάσκαλος

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Φύγε, κρύψου, το τομάρι σου να σώσεις

 

ΩΚΕΑΝΟΣ

Τώρα που φεύγω τα λόγια σου με διώχνουν.

Στον αχανή δρομο του αιθέρα θα φτερουγισει

και παλι το φτερωτο μου ατι και με χαρά πολλή                    395

στο σταύλο του θα γειρει και θ’ αναπαυθει.

 

ΣΤΑΣΙΜΟΝ  Α΄

 

ΧΟΡΟΣ

 

Στροφη α΄

 

Κλαιω και θρηνω για τις καταραμένες συμφορες σου, Προμηθέα

Τα τρομαγμένα μάτια μου

ποτάμι τα δακρυα χύνουν

τα μάγουλα πλημμύρησαν.

Με φοβίζουν όλα αυτά

Με δικους τους νόμους ο Αυθέντης κυβερνά

Τα φοβερα του όπλα δείχνοντας

Σε οσους έχει υποτάξει

 

Αντιστροφή α΄

 

Όλη η γη με πονο και κραυγες οδύρεται

Και αυτοι που ζουνε στην δύση

Κλαινε και πονούν για την απεριόριστη και πανάρχαια ελευθερία

Που χάσατε εσύ και οι συγγενεις σου

Κι αυτοι που ζούνε από παλιά

στην ελεύθερη Ασία,

οι γηγενεις, θρηνουν κι αυτοι,

για τα δεινα που τόσες λύπες φέρνουν

 

Στροφή β΄

 

Και οι παρθένες Αμαζόνες,

οι ατρόμητες στη μάχη

και το πληθος των Σκυθων

που ζουν στης γης την ακρη,

κοντα στη λίμνη Μαιώτιδα.

 

Αντιστροφη β΄

 

Και της Μηδίας οι ατρόμητοι πολεμιστες                      420

Που ζουν σε φρούριο ψηλο

Πλησίον του Καυκάσου

Στρατος φονικος

Με όπλα που σφυρίζουν

 

Στροφη γ΄

 

Και πριν από σένα τον Άτλαντα μονάχα ειδα                    425

δεμένο να υποτάσσεται

με σιδερένια βασανα.

Αναστεναζει και βογγα σηκώνοντας στους ωμους

γη κι ουρανό μαζί                                                     430

 

Αντιστροφή γ΄

 

Η τρικυμία στη θάλασσα βογγά, αναστενάζει ο βυθος,

Αχνή βουή ακούγεται απ της γης τα μαυρα βάθη

Και οι πηγες των ποταμων με τα καθάρια τα νερά

Κλαινε κι αυτές                                                                  435

 

ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΝ  Β΄

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Ανάπαυση δεν είναι η σιωπη, θρασύτητα δεν είναι.

Η σκεψη όμως η πολλή μου τρωει τα σωθικα μου,

κοιτάζοντας πως κατάντησα και πως περιφρονιέμαι.

Τον πλουτο που κατέχουνε οι Κυριοι οι νεοι

εγω τον έδωσα και όχι κάποιος άλλος                             440

το ξέρετε καλά αυτό, τι άλλο να σας πω;

Των ανθρώπων  όμως τα βάσανα με προσοχή ακούστε:

Την ομιλία εγω την έδωσα, τη γνώση πάλι εγω,

Κι εγω βέβαια τους έμαθα τη σκεψη να ελέχγουν.

Και δεν τα λέω αυτά για να τους κατηγορήσω                       445

Μα για να μάθουνε  καλα σε ποιον οφείλουνε

Αυτό που είναι τώρα.Κοίταζαν μα τιποτα δεν έβλεπαν,

Θόρυβοι ητανε ο,τι κι αν ακούγαν

Μα σαν μορφες σε όνειρο περνουσαν τη ζωή τους

Αδυνατώντας να διακρίνουνε τα πράγματα μεταξύ τους                 450

Και ουτε με τουβλα εχτιζαν σπίτια φωτεινά

Μα ουτε και με ξύλα  τρύπες ανοιγαν στη γη

Και ζούσανε εκει, μακρυά απ’ το φως του ήλιου.

Δεν καταλαβαίνανε χειμώνας εάν ήτανε,

λουλουδιασμένη άνοιξη,ή πλούσιο καλοκαίρι                        455

τίποτα δεν διέκριναν, αυτή ήταν η ζωή τους,

μέχρι που εγώ τους έμαθα

πότε τα άστρα δύουνε και πότε ανατελλουν.

Και τους αριθμους τους δίδαξα, πολύ σπουδαία γνώση,

Αλλά και τα γράμματα, μα πιο πολύ τη μνήμη                           460

Που είναι μητέρα των τεχνων, πολύ εργατική.

Και πρώτος εγώ τα εβαλα τα ζώα στο ζυγο

Σαν δουλοι να δουλεύουνε με το κεφάλι κάτω

Τους ανθρώπους να απαλλάξουνε απ τον πολύ το μόχθο

Και άλογα υπάκουα στο άρμα έζεψα εγω,                             465

Σύμβολο και στόλισμα της άπληστης αρπαγής.

Εγω μονάχα εφτιαξα καράβια φτερωτα,

Γρήγορα οχήματα τον πόντο ν’ αλωνίζουν.

Κι αν επινόησα πολλά για χάρη των ανθρώπων

Τίποτα δεν μπόρεσα για μένα να σκεφτω,                        470

πως απ’ αυτά τα βάσανα μια μερα θα ξεφύγω.

 

ΧΟΡΟΣ

Άλλο ένα βάσανο αυτό, αταίριαστο πολύ. Μα το μυαλό το χάνουμε

όταν δεν μπορούμε  σαν το γιατρο π’ αδυνατεί

αρρώστεια να γιατρεψει,ούτε κι εσυ μπορείς

φάρμακο να βρεις για να θεραπευθείς                            475

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Θα εκπλαγεις πολύ και τ’ άλλα αν ακούσεις,

Τι τέχνες επινόησα, τι έχω σκαρφιστει.

Το πιο σπουδαιο θα σου πω: φάρμακα δεν είχανε

Να διώχνουν τις αρρώστειες,ούτε απ’ αυτά που τρώγονται

Ουτε απ αυτά π’ αλείφονται

Μα γρήγορα ξεπέρασαν αυτην την ανημπόρια

Όταν εγώ τους έμαθα φάρμακα πώς να φτιάχνουν

Κι έτσι τα νοσήματα όλα να θεραπεύουν.

Εγώ πάλι ξεχώρισα τους τρόπους της μαντείας:

Ποια όνειρα δείχνουνε τι θα μας συμβει                                 485

Και ποια είναι φαντάσματα, άχρηστα πολύ

Στο δρόμο αν κάτι δουνε, να ξέρουν τι θα γίνει

Και των πουλιων το πέταγμα να ξέρουν τι σημαίνει,

Άλλοτε ευχάριστο κι αλλοτε δυσάρεστο

Πόλεμο θα εχουμε αν πανε δυο δυο                           490

Κι αν όλα μαζι, δεν θάχουμε μόνο έχθρες

Μα η φιλία θ’ απλωθει κι η ειρήνη θα βασιλέψει

Από των σπλάχνων τις μορφες

τους έμαθα το μέλλον να γνωρίζουν

και ποια να καινε στους θεους συμφωνα με το χρωμα.                        495

Τους έκανα επιδέξιους το μέλλον να ξεχωρίζουν

Από το πώς τα κρέατα καίγονται, πως η ωμοπλάτη

Και οι φλόγες της φωτιας τι θέλουν να μας πουν.

Με μάτια ανοιχτα δεν έβλεπαν καθόλου

Όλα αυτά τους έμαθα.Μα νάταν μόν’ αυτά;                        500

Κι όλα αυτά τα χρήσιμα μέσα στης γης τα σπλαχνα,

Το σίδηρο και το χαλκο,τ’ ασήμι, το χρυσάφι,

Εγώ δεν τα’ ανακάλυψα; Ή μήπως κάποιος άλλος; Κανείς δεν θα το πει,

πολύ καλά το ξέρω,εκτός αν μάταια θέλει να φλυαρήσει.

Με δυο λόγια θα το πω και βάλτο στο μυαλό σου:                                         505

Ό,τι γνωρίζει ο ανθρωπος, εγώ του το ’χω μάθει.

 

ΧΟΡΟΣ

Για τους ανθρώπους νοιάζεσαι περισσότερο απ’ ό,τι πρέπει,

Αλλά για τη δυστυχία σου καθόλου δε σε μέλει

Ελπίζω πως συντομα θα γίνει: τις αλυσίδες θα σπάσεις

Κι υπόδουλος δεν θάσαι πια στον ύψιστο Αυθέντη                                  510

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Είναι νωρίς ακόμα, έχει η νομοτέλεια το χρόνο το δικό της

Ταλαιπωρίες θα υποστώ, βάσανα θα με λυγίσουν,

μα των χεριών μου τα δεσμά αργότερα θα συντρίψω

Η περισυλλογη είναι ανισχυρη μπροστα σ αυτό που πρόκειται να γινει

 

ΧΟΡΟΣ

Και ποιος ορίζει αυτό που προκειται να γίνει;                  515

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Η νομοτέλεια η πολύμορφη και οσοι δεν την ξεχνούν

 

ΧΟΡΟΣ

Από αυτά πιο αδύναμος είναι ο Αυθέντης;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

τη νομοτέλεια δεν μπορει ο Αυθέντης να αποφύγει.

 

ΧΟΡΟΣ

Τι να πάθει αυτος που αιώνια θέλει να διατάζει:

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Δε γίνεται να μάθεις και μη παρακαλάς                   520

 

ΧΟΡΟΣ

Κάτι σπουδαίο ξέρεις μα δε το φανερώνεις

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Ας αλλάξουμε κουβέντα, δεν ηρθε ακόμα η ωρα

να μιλήσουμε γι’ αυτό. Κανείς δεν θα το μάθει.

Αν το κρατησω μυστικό

ταλαιπωρίες και αλυσίδες της ντροπης θα αποφύγω               525

 

ΣΤΑΣΙΜΟΝ  Β΄

Στροφή α΄

 

ΧΟΡΟΣ

 

Εύχομαι η γνώμη μου σε ρηξη να μην ερθει

Με τις αποφάσεις του πανίσχυρου Αυθέντη

Κι ουτε να πάψω να επιδεικνύω στους θεους την υποταγη μου                             530

Θυσιάζοντας βόδια κοντα στο πέρασμα του ποταμού και πατέρα Ωκεανου

Με λόγια να μην παρεκτραπώ

Η υπακοή μέσα μου στέρεη να μείνει και να μη χαθει.                    535

 

Αντιστροφή  α΄

 

Τη πολύχρονη ζωη να παρατείνεις

είναι ευχάριστο με ελπιδες τολμηρες ˙

γεμίζει με χαρά η ψυχή.

Φρίκη με πιάνει όταν σε βλέπω                                540

αμέτρητα δεινα να σε σπαράζουν.

Τον Αυθέντη δε φοβάσαι κι αποφασίζεις μοναχός

Τους υπηκόους να φροντίζεις και μάλιστα πολύ

 

Στροφή  β΄

Το κατάλαβες πως είσαι αβοήθητος βοηθος; Πώς θ’αμυνθείς, το ξέρεις;                 545

Απ’ τους υποτελείς βοήθεια περιμένεις;

Σαν τις σκιες του ονείρου,δύναμη δεν εχουνε καμμιά

Αλυσίδες η αδυναμία και δένει χέρια πόδια.

Τη τάξη του Αυθέντη δεν μπορουν                              550

οι αποφασεις των υποτελων να παραβουν.

 

Αντιστροφή  β΄

 

Τα έμαθα, Προμηθέα, όλα αυτά. Δάσκαλος καλός οι συμφορες σου.

Άλλο τραγούδι θα ηθελα να πω,                                                               555

Σαν κι αυτό που τραγουδουσα στο γάμο σου

Κοντα στο λουτρο και στο κρεβατι

Όταν την ξαδέλφη σου/ανηψια σου για γυναίκα σου με δωρα πηρες

Το ιδιο κρεβατι τα βραδια να μοιράζεσαι.                                              560

 

ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΝ   Γ΄

 

ΙΩ

Πού βρίσκομαι; Τι άνθρωποι ζουν εδώ;

Ποιός να ’ναι αυτος που βλέπω να βασανίζεται;

Χαλιναρια τα βουνα στο στόμα του περασμενα.

Ποιου εγκληματος η τιμωρία τον φθειρει;

Πες μου που εφτασα και που περιπλανιέμαι

Η δύστυχη                                                                 565

Όχι, όχι !

φουντώνει και πάλι μέσα μου η αγωνία,

το φάντασμα του Αργου,το βλέπω, να το,

Να φύγω, μακρυά, μάνα Γη,

τον βοσκό με τα χιλια μάτια φοβάμαι όταν τον βλέπω.

Ερχεται, τον βλέπω, με πλησιάζει, με μάτι που γυαλίζει,

Πέθανε μα η γη δεν τον σκεπάζει

Απ τον Κάτω Κόσμο ερχεται και με κυνηγα

Σε παραλίες ερημικες με καταδιώκει νηστικη.

 

Στροφή

 

Σουραύλι ακούγεται από μακρυά

Με σκοπο που φέρνει νύστα.

Αχ, αχ, καημό που έχω!

Που θα πάει το φευγιό;

Κύριε των Κυρίων,

σε τι εφταιξα

Και μ αυτές τις συμφορες μ αλυσοδένεις;

Με αγωνια και φρίκη

Μια φοβισμένη τρελλή καταστρεφεις.

Κάψε με, καλύτερα, μες στη γη παράχωσέ με

Να με φαν τα ψάρια στη θάλασσα πέταξέ με,

Σε ικετεύω, να πεθάνω να γλυτωσω.Κάνε μου τη χάρη.

Κουράστηκα, μια ζωή κυνηγημένη,

Κι ουτε ξέρω απ αυτό πώς να ξεφύγω.

Κοπέλλα ημουν κι μ’ έκαναν δαμάλα.Ακους τι σου λέω;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Την Ιώ, την κυνηγημένη,την κόρη του Ινάχου,

Δεν θ’ ακουσω;Εσυ δεν αναψες φωτια μεγαλη

Στου Δία την καρδιά, εσένα δε μίσησε η Ηρα

Και σε καταδιώκει ολο και πιο μακρυά;

 

(Αντιστροφη)

 

ΙΩ

Του πατέρα μου το όνομα πως το ξέρεις;

Πες μου, η δύστυχη να μάθω.Ποιος είσαι;

Ποιός είσαι, καημένε, και σε μένα τη ταλαίπωρη

Μιλας τόσο σωστα;

Γνωρίζεις καλα τον έρωτα του Αυθέντη

Και πως με μαραζώνει

με φόβο και φρίκη.

Νηστική, ταλαίπωρη και φοβισμένη           600

Τρέχοντας έφτασα εδώ,

Από της Ηρας την οργη νικημένη.

Υπάρχουν κι άλλοι ταλαίπωροι

Τα δικά μου βάσανα να έχουν;

Μπορει να το ξέρεις,

πες μου καθαρα                                         605

Βάσανα πολλά κι αλλα θα περάσω

θάχουν τελειωμό μια μέρα όλα αυτά;

Πες μου, μίλα, έχω μεγάλο πόνο.

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Μιλάω πάντα καθαρά, κι αυτό που θέλεις θα το μάθεις

Τους γρίφους δεν τους ξέρω, με λόγια απλά μιλώ,

Όπως ξάστερα μιλουν οι φίλοι μεταξύ τους

Ο Προμηθέας είμαι, αυτος που χαρίζει τον πλουτο στους ανθρώπους.

 

ΙΩ

Ταλαίπωρε Προμηθέα, αφου ο πλουτος όλους τους ανθρωπους ωφελει,

Γιατι τιμωριέσαι με συμφορές πολλές;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Έχω παψει να θρηνω για τα βάσανα που έχω                      615

 

ΙΩ

Δε θα μου κάνεις τι χάρη να μου πεις;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Τι θέλεις, πες μου.Όλα θα τα μάθεις

 

ΙΩ

Ποιος σε κάρφωσε εδώ στον ψηλό γκρεμό;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Ο Αυθέντης το αποφάσισε, ο Ηφαιστος το εκτέλεσε

 

ΙΩ

Ποιο εγκλημα με συμφορες πληρωνεις;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Ημουν σαφής, τι άλλο να πω;

 

ΙΩ

Πες μου, οι ταλαιπωρίες οι δικές μου,

Πότε θα έχουν τελειωμό;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Καλύτερα αυτό να μη το μάθεις

 

ΙΩ

Μη μου το κάνεις αυτό! Πες μου τι άλλο θα πάθω.                  625

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Δεν τη ζηλεύω τη χάρη που ζητάς

 

ΙΩ

Γιατι διστάζεις ένα προς ένα να μου τα πεις;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Δε ζηλεύω, το μυαλό σου μη θολώσει φοβάμαι.

 

ΙΩ

Ας θολώσει, μη σε νοιαζει.

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Αφου επιμένεις θα το πω  άκου λοιπόν

 

ΧΟΡΟΣ

Μη της λες! Ένα κομμάτι ηδονης κι εγω δικαιούμαι.

Αυτή ας μας πει πρωτα

Για τον ερωτα του Αυθέντη και για τις συμφορές της.

Αυτές που θα ’ρθουν ας τις μάθει μετά.

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Ιώ, να τη κάνεις τη χάρη που σου ζητουν,

Αδελφές του πατέρα σου είναι.

Το χρόνο σου δε χαραμίζεις

Δάκρυα πολλα θα χύσουν καθώς θ’ ακουν

Συμφορες σκληρες και βάσανα πολλά.

 

ΙΩ

Και γιατι να μην τη κάνω τη χάρη αυτή;                                 640

Τι θέλετε να μάθετε; Με λόγια καθαρά θα σας πω

Πονω και κλαιω καθώς θυμάμαι

Πως ο Αυθέντης δυστυχία μου φορτωσε

Και πώς η αμοιρη άλλαξα μορφή.

Πλάσματα του ονείρου κάθε βραδυ                                      645

Στο δωμάτιο μου έρχονταν και ξανάρχονταν

Και με συμβούλευαν με λόγια απατηλα

Κοπέλλα όμορφη κι ευτυχισμένη, γιατι παρθένα μένεις

Και στον ερωτα γυρνας τη πλάτη; Ο Αυθέντης σε ποθει,

έχει ανάψει και θέλει να σμίξετε μαζι                                      650

κοπέλλα όμορφη, μη κλωτσας τη τυχη σου

και βγες στης Λέρνας το απέραντο λιβάδι ,

στου πατερα σου τους σταύλους και τα μαντρια,

μέχρι που να χορτασει τον ερωτα του ο Αυθέντης.

Τετοια ονειρα στον υπνο μου ερχόταν κάθε βράδυ                  655

Δεν αντεξα η κακόμοιρη,

Και στον πατερα τα είπα όλα.

Κι αυτος σε μαντεια υπηρέτες εστειλε

Να μαθει τι να κάνει και τι να πει

Τους θεους να μην δυσαρεστήσει.                     660

Μας έφεραν χρησμούς αινιγματικους,

σκοτεινους και αμφιβόλους.

Μα ηρθε μια μέρα μήνυμα στον Ίναχο σαφές

Που καθαρά τον πρόσταζε κι έλεγε

Έξω να μ’ αφήσουν, από το σπίτι μακρυα,                 665

από τόπο σε τόπο να γυρνώ.

Κι αν δεν το κάνει,με φλογοβόλο κεραυνό ο Αυθέντης

Το σόϊ μας θα ξεπαστρέψει.

Σ’ αυτούς τους χρησμούς πίστεψε κι μ’ έδιωξε

Από το σπιτι μακρυα,χωρις να το θέλω.                                  670

Τον καταλαβαίνω  χαλινάρια οι διαταγες του Αυθέντη

Κι όπως τα τραβάει ετσι πάμε κι εμεις.

Δεν υπάκουσα κι αλλαξα μορφη, κοίτα, κέρατα έχω

Και η καρδιά μου γέμισε με φρίκη κι αγωνία

Όταν βαθειά με τσίμπησε μύγα που τα μυαλα θολώνει.                 675

Με σαλεμένο το μυαλο νερό πηγα να πιώ

Στης Λέρνας τη κρήνη, σε κοντινο ρυακι,

Μα έτρεχε από πίσω μου τσομπάνης οργισμένος

Και με τα χίλια μάτια του άγρια με κοιτουσε.

Μια μέρα όμως κόπηκε το νήμα της ζωής του                      680

Κι ησύχασα χωρις να το περιμένω.

Του Αυθέντη το μαστίγιο το νου μου έχει σαλέψει

Και βρίσκω γιατρικο στο ατέλειωτο φευγιο.

Έμαθες τι έγινε και για τις συμφορες μου τώρα, πες μου, αμέσως

Δε θέλω ελπίδες, δε θέλω ψέματα, παιδιά του οίκτου είναι.                   685

Το ψέμμα  είναι ασθένεια και γιατριά δεν έχει.

 

ΧΟΡΟΣ

Όχι,όχι, μακρυά, μακρυά

Ποτέ,ποτέ!Ποτέ δεν το περίμενα

Να φτάσουνε στ αυτιά μου λόγια τρομερά,

Να δω ασχημα κι αβάσταχτα                                690

Βάσανα και φρίκες και χαμούς.Δεν το περίμενα

Σα ξίφος κοφτερο το αιμα μού παγώνουν.

Κακότυχη, κακότυχη, Ιώ

Φρίκη ανείπωτη μου προκαλει η δυστυχία σου η μεγάλη.            695

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Από τώρα τρομάζεις και βογγας;

Περίμενε ν’ ακούσεις και τα άλλα.

 

ΧΟΡΟΣ

Λέγε, δεν αντέχω! Γλυκαίνει η καρδια,

όταν με κάθε λεπτομέρεια γνωρίζεις τι θα πάθεις.

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Χωρίς δυσκολία έγινε η επιθυμία πράξη                    700

Θυμαστε τι ζητήσατε. Πρωτα αυτή να πει

όλα αυτά που περασε κι υστερα θα ακούγατε

τις συμφορές που πάνω της

η Ηρα θα αμολήσει.

Ιώ, κόρη του Ινάχου, άκουσε με προσοχη να μάθεις            705

Πότε θα τελειώσει το ανυπόφορο φευγιό.

Προς την ανατολή φυγεΚαι πέρασε χέρσα χώρα.

Και γρήγορα τους Σκύθες θ’ αντικρύσεις.

Είναι νομαδες άγριοι, δεν μένουν στο ιδιο μερος,

Με καλαμια είναι τα σπίτια τους κι μ’ όμορφους τροχούς                  710

Και όξα θα δεις στους ωμους τους πάντα να κρεμάνε.

Κοντα τους να μη πας μα την ακτη να βρεις

Και πέρνααπό τα βράχια π’ αντέχουνε της θάλλασσας το πάθος

Αριστερα θα προχωρήσεις, μεταλλουργούς θα συναντήσεις,

Τους Χάλυβες  κι απ αυτούς να φυλαχτεις.                                    715

Είναι άγριοι πολύ, με τους ξένους εύκολα δε σμίγουν.

Στον ποταμό τον Αλαζόνα σα φτασεις, δεν είναι μόνο λέξη,

να μην τον περάσεις, ευκολα δε περνιεται,

στον Καύκασο ψηλά το πόδι αν δε πατησεις.

Εκει δεν εχει δύναμη, η ορμη του ξεθυμαινει,                              720

Απ τις πλαγιες καθως κυλά με ποταμάκι μοιάζει.

Εκει που οι κορυφες του πιο ψηλου βουνου τα αστρα γειτονευουν,

Το δρόμο πάρε για το Νότο

τις Αμαζόνες εκει θα δεις, μισουν πολύ τους ανδρες.

Αυτές μια μέρα την Θεμίσκυρα θα χτίσουν                                              725

κοντα στο ποταμο Θερμώδοντα, στου Σαλμυδησσου τη θάλασσα,

εκει που οι ναυτες πνίγονται και σπανε τα καραβια.

Γυναικες γυναίκα θα οδηγήσουνε και με χαρά μεγάλη.

Ισθμό μακρυ θα δεις,

πέρασμα στενο σε λιμνη μέσα,                                                   730

και πέρνα τον χωρις να φοβηθεις.

Γι αυτή τη περιπλάνηση μια μέρα

όλος ο κόσμος θα μιλα.Κι όταν τον πορθμό περάσεις,

Βόσπορο, να σε θυμουνται, θα τον πουν.

Απ’ τους κάμπους της Ευρώπης φυγε και στην Ασία πέρνα.             735

Ό,τι κι αν κάνει με βία το κάνει

ο Κύριος των Κυρίων  αυτην γνωρίζει μοναχά.

Δυνατος μ’ αδύνατη όταν πάει να σμίξει

Καημοι και βάσανα προκύπτουνε πολλά.

Αγροικος εραστης σου έλαχε, καλή μου                                   740

Έχω κι άλλα να σου πω, δεν αρχισα ακόμα

 

ΙΩ

Αχ,αχ αναστενάζω και πονώ

 

ΧΟΡΟΣ

Τι είναι αυτά π’ ακούω!

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Πάλι αναστενάζεις και βογγάς! Και τι θα πάθεις

όταν και τ’ άλλα βάσανα σου πω;

 

ΧΟΡΟΣ

Κι άλλα βάσανα γι αυτην θα πεις;                                      745

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Σα θύελλα μαύρη οι συμφορες επανω της θα πεσουν

 

ΙΩ

Τι κερδίζω που ζω και δεν πέφτω τώρα κιόλας

απ’ αυτόν εδώ το βράχο τον ψηλο;

Να πεσω να τσακιστω, απ’ τους καημούς γιατριά να βρω.

Καλυτερα ένα γρήγορο τέλος                                                 750

παραμια φρικη διχως τέλος.

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Κοίτα με! Τα δικα μου βάσανα μπορεις ν’αντέξεις,

Να πεθάνω δεν μπορω

απ’ τα βάσανα να γλυτωσω.

Για μένα υπάρχει μονάχα ένας τρόπος:                              755

Του Αυθέντη η τυραννία να καταργηθει.

 

ΙΩ

Θα πάψει κάποτε ο Αυθέντης εμας να κυβερνα;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Θα χαιροσουνα, νομίζω, αν γινότανε κάποτε αυτό.

 

ΙΩ

Υποφέρω απ’ αυτόν, δεν θα χαιρόμουνα πολύ;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Να μάθεις πρωτα τι πρόκειται να γινει.                              760

 

ΙΩ

Ποιος από τα χέρια του τη δύναμη θ’ αρπάξει;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Οι επιθυμίες που δεν πρόκειται πράξη ποτέ να γίνουν

 

ΙΩ

Πες μου, εάν επιτρέπεται, πως θα γίνει αυτό;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Θα μετανοιώσει πολύ πικρα για γαμο που θα κάνει

 

ΙΩ

Με Κυρία ή με δούλα, πες το, αν μπορεις.                     765

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Μη ρωτάς! Δε μπορω να σου το πω.

 

ΙΩ

Μηπως η γυναίκα του απ τον θρόνο θα τον διώξει;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Αφου θα κάνει γιο πιο δυνατο απ’ αυτόν!

 

ΙΩ

Μπορει να αποτραπει η εξελιξη αυτή;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Όχι ,τις αλυσιδες αυτές πρώτα αν δεν μου κόψει.                        770

 

ΙΩ

Και ποιος θα το κάνει αυτό, ο Αυθέντης αν δεν το θέλει;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Δικο σου εγγόνι μακρυνό τις σιδεριες θα κόψει.

 

ΙΩ

Μα τι λες; Δικο μου παιδι θα σε γλυτώσει;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Εγγόνι από τη δέκατη τη τρίτη τη γενιά.

 

ΙΩ

Να καταλάβω δεν μπορω αυτή την προφητεία                            775

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Καλύτερα, τις συμφορες τις άλλες να μη μάθεις.

 

ΙΩ

Μου υπόσχεσαι και την υπόσχεση πίσω παίρνεις.

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Δυο πράματα θα σου πω μα διαλεξε το ένα

 

ΙΩ

Πες μου ποια και γω θ’ αποφασίσω

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Θα σου πω εγω και διάλεξε τι θες  ή τα βάσανα τα άλλα, τα μεγάλα                780

Ή να μάθεις ποιος τις σιδεριες θα κόψει.

 

ΧΟΡΟΣ

Τη θέληση μου μη περιφρονεις:

το ένα απ’ αυτά σ’ αυτην, το άλλο να πεις σε μένα

σ’ αυτήν τα βάσανα που θα ’ρθουν,

σε μένα αυτόν που θα σε σώσει.                                     785

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Αφου το θέλετε πολύ, τη χάρη θα την κάνω

Και ο,τι μου ζητάτε αμεσως θα το πω.

Για το δικο σου το φευγιό, Ιώ, θα πω, που τελειωμό δεν εχει

Να τα θυμάσαι γράψε τα στον πίνακα του μυαλου σου.

Ποτάμι σαν περάσεις, σύνορο ηπείρων,                                        790

Για την λαμπρή Ανατολή, τη φωτεινη

**************

της θάλασσας το φλοισβο σα περάσεις,

στους κάμπους της Κισθήνης ευθύς θα φτάσεις

οι τρεις Γραίες ζουν εκει, του Φόρκυ οι κόρες είναι,

έχουν του κύκνου τη μορφη, ένα μάτι και οι τρείς, ένα δόντι                     795

είναι γριές πολύ, ο ηλιος δεν τις βλέπει

μα ούτε και της νύχτας το ολόλαμπρο φεγγάρι.

Και οι αδερφές τους εκεί κοντα, τρεις και με φτερά,

μα φίδια αντί για τρίχες από το κορμί φυτρώνουν,

Γοργόνες τις λέν μα τους ανθρώπους πολύ μισουν                        800

Κι οποιος τις δει, του κόβεται η αναπνοη.

Φρουριο τα λόγια μου, με ασφάλεια να κρυφτεις.

Κι αλλα φοβερα θα δεις: από τους  γρύπες του Αυθέντη να φυλαχτεις

Είναι άγρια σκυλιά με δόντια κοφτερά,

κι από των μονόφθαλμων το στρατό, των Σκυθών καβαλαραίων,                     805

που σε χρυσοφόρο ποταμι ζουν, στο περασμα του Αδη

Μακρυά απ’ αυτούς! Μαυρους ανθρώπους μετα θα βρεις,

Σε χωρα μακρυνη  ζουν εκει που ο ηλιος βγαινει,

Στο ποταμό κοντά που λέγεται Αιθίοψ.

Τις όχθες ακολούθα, σε καταρράκτη φτάσε,                                            810

στα Βύβλινα τα ορη, εκει όπου πηγάζουνε

τα ηρεμα και γλυκόπιοτα νερα του Νείλου ποταμού.

Μαζι θα φτάσετε σε γη τριγωνικη, Δέλτα την λεν θαρρώ,

Κι εκεί, Ιω, μαζί με τα παιδιά σου

Πόλη θα χτίσετε σε τόπο μακρυνό.                                            815

Παράξενα τα λόγια μου αν είναι, αν δεν τα καταλαβαίνεις,

Ρώτα με κι εγω θα σου εξηγήσω.

Χρόνο έχω ελεύθερο, περισσότερο απ’ όσο θέλω.

 

ΧΟΡΟΣ

Αν κάποιο από τα βάσανα του αβάσταχτου φευγιου

Παρέλειψες να πεις, τώρα να μας το πεις.                                820

Μα αν τα ειπες όλα, τη χάρη που υποσχέθηκες,

τώρα θα μας την κάνεις  θα τη θυμάσαι ακόμα

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Το άκουσε το μέρος που θα φτάσει.

Τα βάσανα που πέρασε μέχρι να έρθει εδώ

Τώρα θα της πω  θα δει αν λέω αληθεια                                   825

Δεν χαραμίζει μάταια το χρόνο της κοντά μου.

Μιας και τα λόγια τα πολλα είναι ενοχλητικά,

γρήγορα θα πω πως έφτασες εδώ.

Ήσουνα στους Μολοσσούς, τη χώρα τους την είδες,

προς τη Δωδώνη πηγες έπειτα, στα όρη τα ψηλα,                            830

εκει που το μαντειο βρίσκεται του Δία του Θεσπρωτου

θαύμα απίστευτο ειδες, τα δενδρα να σου μιλουν

με λόγια καθαρά

και ειπαν πως θα γινεις γυναίκα του Αυθέντη

θα χαίρεσαι μέσα σου γι’ αυτό.                                              835

Εκεί τον ένιωσες τον πόθο τον μεγάλο  και περπατώντας

γιαλό γιαλό στο κόλπο της Ρέας φτάνεις,

μα δε σταματάς, μονοπάτια παλιά περνάς.

Το πέλαγος αυτό μια μέρα, να το ξέρεις,

Ιόνιο θα το πουν και δε θα λησμονούν                                       840

τα βάσανα σου τα πολλά, ούτε και τ’ όνομά σου.

Βλέπω πίσω από αυτά που όλοι οι άλλοι βλέπουν

και θα πειστείς μ’ αυτά που θα σου πω.

Όχι σε σένα μοναχά, και οι άλλες να τ’ ακούσουν,

πιάνοντας ξανά του λόγου μου την άκρη.                                  845

Υπάρχει μια πόλη, η Κάνωβος, στα πέρατα του κόσμου,

εκεί που ο Νείλος το χώμα του αφήνει.

Εδώ θα νιώσεις τον πόνο τον γλυκό και ήρεμη θα είσαι

θα είναι τρυφερή του Αυθέντη η επαφή.

Έπαφο θα τον πουν τον γιο τον μελαχρηνό,                                 850

τον πρώτο από τους απογόνους  άρχοντας θα γίνει

στη γη που ο Νείλος ο πλατύς ποτίζει.

Στη πέμπτη τη γενιά κορίτσια πολλά θα γεννηθουν,

πενήντα, κόρες του εγγονού σου Δαναού

Στο Άργος μια μέρα θα φτάσουν, χωρίς να το θέλουν,                    855

Τα ξαδερφια τους για να μη παντρευτουν.

Κι αυτά, παλληκαράκια, με του ερωτα του πόθου στη καρδιά,

γεράκια σωστά πίσω από περιστέρες, στο Άργος θα φτάσουν

για γάμους  μα δε θα χαρουν τα κορμια των κοριτσιών.

Η γη μονάχα η αργείτικη στα σπλάχνα της θα κρύψει                     860

κορμια παλληκαριων, σφαγμένα μες τη νύχτα

του άνδρα της η καθεμιά θα πάρει τη ζωή

με μαχαίρι κοφτερό θα κόψει το λαρύγκι

Μακάρι και οι εχθροί μου τέτοιον έρωτα να βρουν.

Ο πόθος όμως ο φλογερός τη κόψη της απόφασης στομώνει                865

και μια από τις κόρες τον άνδρα της θα σώσει

θα προτιμήσει να την λέν δειλή,

φόνισσα όμως όχι.

Αυτης η γενια μια μέρα στο Αργος θα βασιλέψει.

Δεν έχουν τελειωμό αυτά, όσα κι αν πω.                                     870

Δυο λόγια μοναχά: απ’ το κορμί της θα φυτρώσει

άνδρας γενναίος, στο τοξο φοβερός

αυτος θα σπασει τις αλυσίδες τις γερές

Αυτή την προφητεία άκουσα απ’ της μάνας μου το στόμα

που και πως τις αλυσίδες θα σπασει,                                           875

δεν θα κερδίσεις τίποτα όσα και να σου πω.

 

ΙΩ

Προχωράτε, προχωράτε και πάλι, σπασμοί του μυαλού

και της τρέλλας μανία! το λογικό θολώνετε,

με καίτε, αόρατες φλόγες ειστε.

Κεντρί χωρις φωτιά ο πόθος με τρυπά                                 880

Φοβισμένη η ψυχή μου το νου ποδοπατά.

Ανάποδα γυρίσανε τα μάτια μου

Τη γλώσσα μου δε συγκρατώ κι η  ταραχή της κρίσης

έξω από το δρόμο με πετά

κύματα φριχτης συμφορας                                               885

λόγια βρωμερα ξεβράζουν

 

ΣΤΑΣΙΜΟΝ

(Στροφη)

 

ΧΟΡΟΣ

Σοφός, ναι, σοφός ήταν

εκείνος που πρώτος σκέφτηκε

και ύστερα μας είπε                                                   890

με πρόσωπα της τάξης μας να σμίγουμε μονάχα

εργάτης εάν εισαι, από λεφτάδες μακρυά

κι από αριστοκράτες

 

(αντιστροφή)

 

Ποτέ, ποτέ δεν πρόκειται να δείτε

Να πέφτω εγώ στου Αυθέντη το κρεβάτι                        895

Μα ούτε άλλος Κύριος εμένα θ’ ακουμπήσει.

Τρομάζω καθώς βλέπω την Ιώ

Την παρθενιά της στον Αυθέντη να χαρίζει

Είναι σκληρη η Κυρά και θα την βασανίσει                900

 

(Επωδός)

 

Ανδρα απ’ τη τάξη μου σα πάρω, θάχω χαρά μεγάλη

κι ούτε τα βλέμματα των ισχυρών

φοβάμαι. Να τ’ αποφύγω δε μπορώ.

Πόλεμος είναι ο έρωτας

και δύσκολα πολεμιέται αυτός που πάντα ξεγλυστράει                     905

Τί θ’ απογίνω; Δεν ξέρω. Την πονηριά του Αυθέντη

πως ν’ αποφύγω;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Τα μυαλά που έχει τον κάνουν αλαζόνα

Μα γρήγορα ταπείνωση θα νιώσει

Μ’ αυτόν τον γάμο που πρόκειται να κάνει

Ο,τι θέλει δε θα κάνει πια.                                                     910

Του πατέρα του η κατάρα

Τώρα βγαίνει αληθινή

Θυμάσαι που την είπε όταν έχανε το θρόνο; Και τώρα,

να υποδείξει ποιος μπορει Κύριος πώς να μείνει;

Κανείς! Μονάχα εγω μπορώ τον τρόπο να του δειξω.                  915

Ας κάθεται στους κεραυνούς κοντά κι ας μας κοιτά με θράσος,

τα πυρωμένα βλήματα στα χέρια του ας παίζει.

Αυτά δεν είναι αρκετά

την πτώση την αναπότρεπτη ανώδυνη να κάνει.

Αήττητο αντίπαλο σήμερα ετοιμάζει                                            920

που όπλα ανώτερα του κεραυνού θα έχει

κι η αστραπή θα ακούγεται σαν ήχος σιγανός.

Του Ποσειδώνα την αιχμή, που τη στερια κουνάει,

κομμάτια θα την κάνει.

Σε όπλα ανώτερα ο Αυθέντης θα σκοντάψει                               925

και γρήγορα θα μαθει, άλλο να είσαι Κύριος

κι άλλο να είσαι δούλος.

 

ΧΟΡΟΣ

Να πάθει ο Αυθέντης θέλεις όσα εσύ επιθυμείς

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Θα γίνει αυτό που λέω, αυτό που επιθυμώ

 

ΧΟΡΟΣ

Και λες να περιμένουμε αυτόν που θα τον υποτάξει;                930

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Και βάσανα χειρότερα απ’ τα δικά μου θα ’χει

 

ΧΟΡΟΣ

Βολές είναι τα λόγια σου. Πώς και δε φοβάσαι;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Φοβος; Μα δε πεθαίνω εγώ!

 

ΧΟΡΟΣ

Κι αν σε βάσανο φρικτότερο θελήσει να σε ρίξει;

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Ας το κάνει κι αυτό  όλα τα περιμένω εγώ

 

ΧΟΡΟΣ

Σοφός εκείνος που αποφεύγει το φθόνο του Αυθέντη                           935

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Σκύψε, λοιπόν, προσκύνα τον, είναι ισχυρός, νομίζεις

εμένα όμως μου φαίνεται πως είναι πολύ μικρός.

Λίγος του μένει χρόνος κι ας κάνει ο,τι θέλει.

Δεν θα ’ναι για πολύ ο Κύριος των Κυρίων.                                            940

Μα τι βλέπω; Τρέχοντας κοντα μου φτάνει

υπάλληλος του νεου μας Αυθέντη.

Ποιος ξέρει άραγε τι μήνυμα θα φέρνει

 

ΕΡΜΗΣ

Σε σένανε μιλώ, τον πονηρό, που πίκρες πικρές χαρίζεις.

Σε σένα που μας ξεγέλασες κι αρπαξες τον πλούτο                                945

Και στους φτωχούς τον εδωσες  σε σενα, κλέφτη της φωτιάς

Σε διατάζει ο Αυθέντης μας γρήγορα να πεις

Γιατι δεν θάναι αυριο Κύριος των Κυρίων

Γρίφους εμεις δε θέλουμε, δεν τους μπορει ο Αυθέντης,

ένα προς ένα πες τα μας , απλα και καθαρά                                        950

Βαριέμαι, Προμηθέα, να πάω και να ξανάρθω.

Δεν τα πολυσηκώνει ο Αυθέντης μας αυτά.

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Θρασύτατα τα λόγια σου, γεμάτα αλαζονεία

Ετσι πρέπει να μιλά του Αυθέντη ο υπηρέτης.

Χτες μόλις τα πιάσατε του κράτους τα χαλινάρια                                955

κι αυταπάτες έχετε πολλές  τα φρουρια απόρθητα δεν είναι!

Δύο Αυθέντες είδα εγώ τον θρόνο τους να χάνουν

και τρίτο τώρα, ντροπιασμένο, σύντομα θα δω.

Σου φαίνεται, θαρρώ,πως τρέμω από το φόβο

νιόφερτο Αυθέντη στον θρόνο όταν βλέπω                                       960

Δεν θα το δουν τα μάτια σου αυτό!

Τον δρόμο που σ’ έφερε εδώ, αυτόν να πάρεις πάλι

δεν πρόκειται από μένανε τίποτα να μάθεις

 

ΕΡΜΗΣ

Καράβι είναι το πείσμα σου

που σ’ έφερε σε συμφοράς λιμάνι                                                965

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Το ξέρεις πολύ καλά  τα βάσανα δεν θα τ’ άλλαζα

εγώ με την υποταγή

 

ΕΡΜΗΣ

Ναι, μάτια μου, είναι πολύ καλύτερα στο βράχο να υπακούς

παρά υπάλληλος του Αυθέντη μας να είσαι.

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Έτσι προσβάλλουμε εμεις εκείνους που μας προσβάλλουν                         970

 

ΕΡΜΗΣ

Καλοπερνάς μου φαινεται μ’ αυτή τη δυστυχία

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Καλοπερνώ; Να καλοπερνούν θα ήθελα πολύ

και όλοι οι εχθροί μου  κι εσύ μαζί.

 

ΕΡΜΗΣ

Δεν το περίμενα και μένανε φταίχτη να με βγάλεις

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Δυο λόγια θα σου πω: όλους τους Κυρίους τους μισώ                      975

Βοήθεια πήρανε αυτοί μα βάσανα εγώ.

 

ΕΡΜΗΣ

Σ ακούω και κατάλαβα: είσαι πολύ τρελός

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Αν είναι τρέλα το μισος στους εχθρούς, είμαι τρελός.

 

ΕΡΜΗΣ

Πολύ θα υποφέραμε αν ειχες εξουσία

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Αχ, αχ!

 

ΕΡΜΗΣ

Ο Αυθέντης δε στενάζει, γι αυτό κι Αυθέντης είναι.                              980

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Θα το μάθει κι αυτό, όσο περνάει ο καιρός.

 

ΕΡΜΗΣ

Δεν έμαθες ακόμα σύνεση τι είναι

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Για να μιλώ με έναν υπηρέτη

 

ΕΡΜΗΣ

Δε θα μάθει τίποτα ο Αυθέντης μου από σένα

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Θα τον ξεπλήρωνα μόνο αν του χρωστούσα.                                     985

 

ΕΡΜΗΣ

Με χλεύασες σα νάμουνα παιδάκι

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Κι από παιδί δεν είσαι πιο αφελής ακόμα,

όταν ελπίζεις πως εγώ κάτι θα σου πω;

Να με πιέσει να του πω δεν μπορεί ο Αυθέντης

τεχνάσματα και μαρτύρια δεν είναι αρκετά.                                   990

Μόνο όταν μου κόψει τα δεσμα τα βλαβερά.

Κι άλλα πολλά ας κάνει, φωτιά και κεραυνό ας ρίξει,

και χιόνι πολύ, και βουητό ας στείλει,

από της γης τα βάθη, σεισμό φοβερό ας κάνει.

Τα όπλα αυτά δε με λυγίζουνε, και δεν θ’ αποκαλύψω                            995

από ποιον ο Αυθέντης μας το θρόνο του θα χάσει.

 

ΕΡΜΗΣ

Σκέψου από την κατάσταση πώς να επωφεληθείς

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Κάθε μέρα σκέφτομαι και αποφάσεις παίρνω

 

ΕΡΜΗΣ

Πάρε την απόφαση να σκέφτεσαι σωστά

Τα βάσανα αυτά τον τρόπο θα σου δείξουν                            1000

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Γίνεσαι οχληρός όταν μου λες τα ίδια και τα ίδια.

Κι ας μη σου περάσει απ’ το μυαλό

πως τον Αυθέντη εγώ θα φοβηθώ

και σαν γυναικούλα φοβισμένη

στα πόδια του θα πέσω και θα τον παρακαλέσω                          1005

από το βράχο να με λύσει  ποτέ, ποτέ!

 

ΕΡΜΗΣ

Λέω πολλά μα άχρηστα μου φαίνεται πως είναι

Με παρακάλια η καρδιά ποτέ δε μαλακώνει

μα ούτε και πίσω κάνει  το χαλινάρι τον ενοχλεί

κι από το στόμα του με δύναμη θέλει να το βγάλει.                        1010

Τη σκέψη την αδύνατη πολύ δυνατή την κάνει

και θάρρος παίρνει  άμα σκέφτεσαι σωστά

το πείσμα από μόνο του είναι ζημιά μεγάλη.

Εάν εσύ στα λόγια μου δεν υπακούσεις τώρα

επάνω σου τα βάσανα σαν κύματα θα πέσουν                                 1015

το φαράγγι αυτό ο Αυθέντης μου τώρα θα ανατινάξει,

με κεραυνούς και αστραπές  κροκάλες θα το κάνει

και τάφος σου θα γίνει

αγκαλιά οι πέτρες θα σε πάρουν.

Και σα περάσει ο καιρός                                                              1020

πάλι το φως θα δεις. Μα του Δία ο αετός,

ακάλεστος και πονηρός, αχόρταγος και συνεπής,

σα σκύλος φτερωτός,

κουρέλι θα κάνει το κορμί σου

και θα ξεσκίζει αλύπητα το μαύρο σου συκώτι.                                1025

Σε όλα αυτά τα βάσανα μη περιμένεις τέλος

εάν στη θέση σου άλλος δεν υποφέρει,

κι αν δεν κατεβεί

στο σκοτεινό τον Άδη, στου Τάρταρου τα βάθη

Όλα αυτά να τα σκεφτείς  ψέμματα δεν λέω                                    1030

μιλώ πολύ σωστά κι αν μ’ ακούσεις θα σωθείς.

Το στόμα του Αυθέντη μας ψέμματα δε λέει

μα ό,τι πει το κάνει.

Σκέψου λοιπόν κι απόφαση να πάρεις

η υποχώρηση είναι πιο καλή, καταστροφή το πείσμα.                      1035

 

ΧΟΡΟΣ

Είναι πολύ σωστές αυτές οι συμβουλές!

Το πείσμα, σου λέει, παράτα το,

είναι η υποχώρηση σύνεση και σοφία.

Υπάκουσε  λάθος να κάνει ο σοφός είναι ντροπή μεγάλη.

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Με φοβερίζει με απειλές που γνώριζα καλά!                                       1040

Δεν είναι παράξενο

τον εχθρό να βλάπτει ο εχθρός

Ας ρίξει καταπάνω μου το πύρινο το ξίφος,

ας σκεπαστει ο ουρανός

με θύελλες και με βροντές,                                                              1045

τη γη από τα βάθη να τραντάξει

αέρας δυνατός,

στον ουρανό τα κύματα ας φτάσουν

κι ας φράξουν των αστεριων τους δρόμους,

στα Τάρταρα να ρίξει το κορμί μου                                               1050

κι ας με πετάξει στης Ανάγκης την αγκάλη

που είναι η σκλαβιά η πιο μεγάλη.

Να με σκοτώσει δε μπορεί!

 

ΕΡΜΗΣ

Έτσι σκέφτονται οι τρελοί

και τέτοια λόγια λένε.                                                             1055

Δεν φανερώνουν οι ευχές

μεγάλη παραφροσύνη; Είναι τρελός για δέσιμο.

Κι εσεις γυναίκες, αφήστε τον αυτόν εδώ

και μην τον συμπονάτε.

Φύγετε γρήγορα από δω                                                          1060

πριν του κεραυνού το βουητό

κομμάτια το μυαλό σας κάνει.

 

ΧΟΡΟΣ

Τίποτα άλλο πες μου  δε θα με πείσεις

με αυτές τις συμβουλές.

Χείμαρρος τα λόγια σου, να τον περάσω δεν μπορώ.                1065

Με διατάζεις μικροπρεπής να γίνω;

Μαζί με αυτόν κι εγώ ας πάθω ό,τι πάθω.

Από μικρή με μάθανε τι είναι η ρουφιανιά

Έγκλημα πιο βαρύ

γνωρίζεις να υπάρχει;                                                1070

 

ΕΡΜΗΣ

Να θυμηθείτε αυτά που τώρα θα σας πω

τη τύχη σας να μην κατηγορείτε

για όποια συμφορά σας βρει

δεν θα ’ναι αναπάντεχη,

κι ο Αυθέντης δεν θα φταίει.                                       1075

εσείς θα φταίτε, οι ίδιες.

Δεν θα γίνει ύπουλα μα ούτε και ξαφνικά

Το ξέρετε καλά  η ανοησία η δική σας θα σας μπλέξει

σε απέραντο δίχτυ συμφοράς.

 

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ

Να, να, πράγματι, δεν είναι λόγια,                                  1080

τρέμει η γη, σειέται το σύμπαν όλο

μαζί με τη βροντή, να, κι από τα έγκατα βουή,

πύρινες αστραπές τον ουρανό φωτίζουν

κι οι ανεμοστρόβιλοι τη σκόνη στροβιλίζουν

δυναμώνουν οι άνεμοι                                                     1085

κι ο ένας τον άλλον παρασέρνει

σα να ’γινε επανάσταση μεγάλη

τη θάλασσα χτυπούν, κύματα ψηλά ξερνούν.

Ο Κύριος είναι! Με κάθε τρόπο προσπαθεί

εμένα να φοβερίσει.                                                      1090

Μητέρα, σεβαστή μου Μητέρα,

Ηλιε, καλέ μου ήλιε, που όλα τα φωτίζεις, δείτε με,

δημιουργός του πλούτου είμαι κι υποφέρω! Είναι αδικία.